تعریف: مغلطه انکار گزاره‌ی مقدم مغلطه‌ای صوری است و موقعی پیش می‌آید که در فرضیه‌ی استاندارد اگر/پس، گزاره‌ی مقدم (جمله‌ای که پس از «اگر» می‌آید) ناصحیح در نظر گرفته می‌شود و سپس نتیجه‌گیری می‌شود که گزاره‌ی تالی (جمله‌ای که پس از «پس» می‌آید) نیز ناصحیح است.
معادل انگلیسی: Denying the Antecedent
الگوی منطقی:
اگر P، پس Q.
P صحیح نیست.
بنابراین Q صحیح نیست.
مثال ۱:
اگر موجودی واق‌واق کند سگ است.
این موجود واق‌واق نمی‌کند.
بنابراین سگ نیست.
توضیح: در این مثال به طور دقیق مشخص نیست که مغلطه‌ای اتفاق افتاده یا نه، ولی با توجه به این‌که با استدلالی صوری طرفیم که از الگویی دقیق و بی‌چون‌وچرا برخوردار است، حتی اگر نتیجه صحیح به نظر برسد، خود استدلال همچنان اشتباه است. برای همین است که مغلطه‌ها گاهی فریب‌آمیز و غلط‌انداز هستند. اگر موجودی واق‌واق نکند، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم که سگ نیست. شاید این موجود سگی باشد که واق‌واق نمی‌کند.
شخص استدلال‌کننده مغلطه‌ای صوری مرتکب شده است و استدلالش اشتباه است، چون حقیقتی که در فرضیه‌ها بیان شده، لزوماً تضمین‌گر حقیقت بیان‌شده در نتیجه نیست.
مثال ۲:
اگه من دسترسی به شبکه‌های غیرمجاز داشته باشم، یعنی تصویر یه خانم عریان رو دیدم.
من دسترسی به شبکه‌های غیرمجاز ندارم.
بنابراین تا حالا تصویر یه خانم عریان رو ندیدم.
توضیح: این مغلطه در این مثال در مقایسه با مثال اول مشخص‌تر است. انکار فرضیه‌ی مقدم (اشاره به دسترسی نداشتن به شبکه‌های غیرمجاز) بدین معنا نیست که باید فرضیه‌ی تالی (یعنی دیدن یک خانم عریان) را هم انکار کنیم.
شخص استدلال‌کننده مغلطه‌ای صوری مرتکب شده است و استدلالش اشتباه است، چون حقیقتی که در فرضیه‌ها بیان شده، لزوماً تضمین‌گر حقیقت بیان‌شده در نتیجه نیست.
استثنا: ندارد.
راهنمایی: اگر در درک منطق صوری با مشکل مواجه شدید، کلمات را با حروف الفبا جایگزین کنید (همان کاری که در بخش «الگوی منطقی» انجام می‌دهم)؛ سپس حروف را با عبارات مختلف جایگزین کنید و ببینید منطقی به نظر می‌رسد یا نه.
منابع:
Kiersky, J. H., & Caste, N. J. (1995). Thinking Critically: Techniques for Logical Reasoning. West Publishing Company.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
دیدگاه خود را ثبت کنید