تعریف: مغلطه توسل به سن‌وسال موقعی پیش می‌آید که پیش‌فرض گوینده یا شنونده این باشد که نسل‌های قبلی از نسل فعلی حکیم‌تر و داناتر هستند، بنابراین هر استدلالی را که تحت عنوان حکمت گذشتگان مطرح شود، درست‌تر از آنچه که هست می‌پندارند.
معادل انگلیسی: Argument from Age
معادل‌های جایگزین: حکمت کهن‌سالان
الگوی منطقی:
شخص ۱ می‌گوید Y صحیح است.
شخص ۱ عارفی بود که در گذشته‌های دور می‌زیست.
بنابراین Y صحیح است.
مثال ۱:
از سوامی پاتوتی، که در قرن ششم میلادی می‌زیست، نقل است: «خودشناسی یعنی روزی خود شناختن.» این روزا از این جواهرات پیدا نمی‌کنی!
توضیح: جملات قصار بسیاری هستند که به اندازه‌ی حکاکی‌های ۱۵۰۰ سال پیش مبهم، نامفهوم و بی‌معنی هستند. چیزی که عوض شده دیدگاه ماست. وقتی هم که پای متون و شخصیت‌های کهن در میان باشد، گاهی لابلای ابهامات معنایی پیدا می‌کنیم که وجود ندارد یا امکان ندارد از نیت اصلی نویسنده موقع بیان‌شان باخبر بود.
مثال ۲:
مامان‌بزرگم بهم گفته بود که باید هر روز صبحونه تخم‌مرغ و بیکن بخورم تا سالم بمونم.
توضیح:
شاید کمی غیرمحترمانه به نظر برسد، ولی نسل‌های قبلی «داناتر» نیستند. دانایی ربطی به سن‌وسال ندارد. ما دو نسل اطلاعات علمی داریم که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان از آن بی‌بهره بودند و طی دو نسل قبل هم دنیا تغییرات زیادی را به خود دیده است. شاید برخی توصیه‌ّها در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها حقیقت داشته باشند، ولی برخی توصیه‌ها، مثل توصیه‌ی مثال بالا، ریشه در باورهای روز دارند و باید مثل بطری شیر خراب دورشان انداخت.
استثنا: در مواقعی که سن‌وسال و قدمت به طور مستقیم به حقیقت ادعای مطرح‌شده مربوط باشد، مغلطه‌ای اتفاق نمی‌افتد. مثلاً: «شراب هرچقدر قدیمی‌تر بهتر.»
راهنمایی: یادتان باشد که حتی یونانیان باستان هم چرت‌وپرت زیاد گفتند.
منابع:
مغلطه‌ای رایج در اینترنت. منبع آکادمیک برای آن یافت نشد.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
این مغلطه به نظرم باید یه حالت برعکس هم داشته باشه. به این صورت که فرض بشه نسل های “الان” داناتر از نسل های قبلی هستن یا ایده ای که در زمان حال مطرح شده بهتر از ایده های قدیمی هست. البته به نظرم توسل به ناولتی این کارو می کنه ولی سن و سال رو نادیده میگیره.
آره، موافقم. این مغلطه اگه دوطرفه باشه، کامل تره.