تعریف: مغلطه خر و خرما موقعی پیش می‌آید که شخصی طوری استدلالش را مطرح کند، یا به استدلال طرف مقابل پاسخ دهد، که موضعش به طور دقیق مشخص نباشد. این کار به گوینده اجازه می‌دهد هر موقع که به نفعش است، ادعایش را تغییر دهد و بدون عواقب خاصی حرفش را عوض کند و در آخر ادعا کند که «از همان اول» حق با او بوده است.
معادل انگلیسی: Having Your Cake
معادل‌های جایگزین: موضع مبهم، ادعای بی‌مایه، بی‌طرفی عمدی
الگوی منطقی:
به نظر من X استدلالی قوی‌ست.
Y نیز استدلالی قوی‌ست.
مثال ۱:
گزارش‌گر: جناب نماینده، موضع شما در بحث «آب پاکیزه یا کارخانه‌های جدید» چیه؟
جناب نماینده: البته من می‌خوام آب کشورمون تا حد امکان پاکیزه باشه. من لایحه‌ی جلوگیری از ساخته شدن کارخونه‌ی جدید رو درک می‌کنم و در عین حال به نظرم با ساخته شدن کارخونه‌ی جدید برای جوانانمون اشتغال‌زایی می‌شه و این امتیازی نیست که بشه به این راحتی ازش گذشت.
توضیح: هدف از ابراز این مدل «تصمیم‌نگیری‌ها» یا سر باز زدن از انتخاب موضع عموماً جواب سر بالا دادن به کسی‌ست که دنبال جواب قطعی است. در مثال بالا، نماینده‌ی مذکور بعداً می‌تواند بر اساس نتیجه‌ی بحث موضع خود را انتخاب کند و وانمود کند از اول می‌دانسته تصمیم درست چیست.
مثال ۲:
اسکات: به نظر تو زمین فقط ۶ الی ۱۰هزار سال عمر داره؟
سم: مدارک موجود برای اثبات چند میلیارد ساله بودن عمر زمین خیلی زیاده، ولی نمی‌شه یک سری از ادعاهای آفرینش‌گرایان رو نادیده گرفت.
اسکات: خب آخرش نظرت چیه؟
سم: دارم می‌گم ۴.۷ میلیارد ساله بودن زمین خیلی منطقی به نظر می‌رسه، ولی نظریه‌ی ۶۰۰۰ ساله بودن زمین هم منطق خاص خودشو داره.
توضیح: ما همه دلمان می‌خواهد افرادی مثل سم را گوشمالی حسابی بدهیم. سم موضع خود را مشخص نمی‌کند. اگر نظر سم در این زمینه‌ی خاص مهم باشد، پیروان هر دو موضع از بیانیه‌ی او به نفع خودشان استفاده خواهند کرد. این ابهام گمراه‌کننده است.
استثنا: وقتی از موضعی اطلاع کافی ندارید، بیانات بی‌مایه و مبهم نشانه‌ی خوبی از این ناآگاهی هستند، خصوصاً اگر بعدش عدم اطمینان و نادانی خود را از موضوع ابراز کنید. در چنین حالتی مغلطه‌ای اتفاق نمی‌افتد.
راهنمایی: اگر درباره‌ی موضوعی نظری ندارید، بدون رودربایستی بگویید. اگر چیزی را نمی‌دانید، بگویید که نمی‌دانید. به همین سادگی.
منابع:
مغلطه‌ای رایج در اینترنت. منبع آکادمیک برای آن یافت نشد.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
مغلطه ی خودمو پیدا کردم :)) احساس کردم حمله ی شخصی بود این مغلطه :)) به نظرم اینجور حرف زدن بیشتر به خاطر indecisive بودن ادما هست. شک داشتن به همه چی. البته نه همیشه.
I’m glad you have enough self-awareness to notice that. : ))
(Apart from being inclusive, it’s also rooted in the fear of finding out you were wrong after all becomes clear. (This is also a personal attack 😀
:)) yeah which is rooted in my low self-confidence and perfectionist complex.
all of my psychological issues can be easily divulged if we analyze this fallacy :)).