تعریف: مغلطه اخذ نتیجه‌ی سلبی از فرضیه‌ی ایجابی مغلطه‌ای صوری است و می‌توان آن را این‌گونه توصیف کرد: نتیجه‌ی یک قیاس منطقی در فرم استانداردش سلبی است، ولی هر دو فرضیه ایجابی است. هر فرم صحیحی از قیاس منطقی مطلق که بیانگر یک فرضیه‌ی سلبی باشد، باید حداقل یک نتیجه‌ی سلبی داشته باشد.
معادل انگلیسی: Negative Conclusion from Affirmative Premises
معادل‌های جایگزین: ایجاب باطل
الگوی منطقی:
اگر A زیرمجموعه‌ی B باشد، و B زیرمجموعه‌ی C باشد، در نتیجه A زیرمجموعه‌ی C نیست.
مثال ۱:
همهی گربه‌ها حیوان‌اند.
بعضی حیوانات خانگی (Pet) گربه‌اند.
بنابراین برخی حیوانات خانگی حیوان نیستند.
توضیح: شاید نتیجه صحیح باشد: من وقتی بچه بودم حیوان خانگی‌ام یک تکه‌سنگ بود (Pet Rock)، ولی این نتیجه‌گیری از لحاظ منطقی قابل توجیه نیست. رابطه‌ی مجموعه‌ها و زیرمجموعه‌ها را در نظر داشته باشید. همهی گربه‌ها حیوان هستند. یعنی حیوانات یک مجموعه هستند و گربه‌ها زیرمجموعه‌ی آن. «بعضی» حیوانات خانگی گربه هستند: پس ما می‌دانیم که «حیوانات خانگی»، بخشی از مجموعه‌ی مذکور، با «گربه‌ها»، زیرمجموعه‌ای که به آن اشاره شد، هم‌پوشانی دارد، ولی ما برای رسیدن به این نتیجه‌ی قطعی که بعضی حیوانات خانگی حیوان نیستند، اطلاعات کافی در اختیار نداریم. این استدلال اشتباه و به‌عنوان یک استدلال صوری مغلطه‌آمیز است.
مثال ۲:
همهی پسرها دوستدار ورزش هستند.
بعضی نانواها پسر هستند.
بنابراین بعضی نانواها دوستدار ورزش نیستند.
توضیح: شاید نتیجه درست باشد، ولی نتیجه‌گیری از لحاظ منطقی قابل‌توجیه نیست، به همان دلیل که نتیجه‌ی مثال اول از لحاظ منطقی قابل‌توجیه نبود. این استدلال اشتباه و به‌عنوان یک استدلال صوری مغلطه‌آمیز است.
استثنا: ندارد.
منابع:
Goodman, M. F. (1993). First Logic. University Press of America.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
دیدگاه خود را ثبت کنید