عنوان: مغالطه به زبان آدمیزاد – کاملترین فهرست مغالطه به زبان فارسی
انگلیسی: Logically Fallacious: The Ultimate Collection of Over 300 Logical Fallacies – Academic Edition
سال انتشار: ۲۲ فوریه‌ی ۲۰۱۲ – ۳ اسفند ۱۳۹۰ (البته تعدادی از مطالب کتاب در سال ۲۰۲۰ به مجموعه اضافه شده‌اند)
نویسنده: بو بنت (Bo Bennett)
مترجم: فربد آذسن
ویراستار فنی: بهنام اکبری
امتیاز (GRs) از: ۳.۸/۵
کتابی که پیش روی خود می‌بینید، حاصل تلاش یک سال و سه‌ماهه‌ی من برای ترجمه‌ی همه‌ی مطالبی است که بو بِنِت، تحت عنوان Logically Fallacious در وبسایت و کتابی به همین نام جمع‌آوری کرده است. این مطالب به معرفی مدخل‌وار مغالطه‌ها و خطاهای فکری جورواجور اختصاص دارند.
ترجمه‌ی این کتاب برای من کار چالش‌برانگیزی بود، چون تخصص من فلسفه و منطق نیست، ولی به‌نظرم رسید که نت فارسی به چنین مطالبی نیاز دارد و برای همین با دانش ناکافی، ولی با عزمی راسخ، دست‌به‌کار شدم. مطالبی که در ادامه می‌بینید، از ۱۷ فروردین ۱۳۹۸ تا ۳۰ تیر ۱۳۹۹ به‌طور میانگین هر دو روز یک‌بار در وبسایت دیجی‌کالا مگ و سایت خودم بالا می‌رفتند و با این‌که بازدیدشان در سایت به‌مرور کاهش پیدا کرد، ولی دیجی‌کالا همچنان به حمایت مالی از این سری مطالب ادامه داد، چون‌که کادر فعال در دیجی‌کالا مگ – به‌طور خاص آقای مهدی مومن‌زاده و محمد زرین‌صدف که انتشار این مطالب و این کتاب را به آن‌ها مدیونم– مثل من به اهمیت چنین مجموعه مطالبی واقف بودند و می‌دانستند که این اثر شانس زیادی برای ماندگاری دارد و ارزش آن به کلیک‌های روزانه محدود نمی‌شود.
از همان اول هدفم این بود که روزی این مجموعه مطالب را به یک کتاب تبدیل کنم، ولی خوشبختانه پس از آشنایی با آقای بهنام اکبری، که زحمت ویراستاری تخصصی کتاب را بر عهده داشتند، نتیجه‌ی نهایی بسیار بهتر از چیزی از آب درآمد که بههنگام آغاز پروژه در ذهن داشتم.
اکنون به‌لطف خوانش و ایرادگیری دقیق ایشان، مغالطه به زبان آدمیزاد به کتابی تبدیل شده که دیگر حس دودلی نسبت به درست یا غلط بودن آن ندارم، حسی که بههنگام ترجمه‌ی مغالطه‌های سخت‌تر، خصوصاً مغالطه‌های صوری، دائم با من همراه بود و تجربه‌ی ترجمه‌ی آن را گاهی شبیه به مسیریابی در جنگلی تاریک و ناشناس شبیه کرده بود. همچنین در فاصله‌ی زمانی بین تیر ۹۹ تا آذر ۹۹ (که من بازبینی نهایی را انجام دادم) بو بنت یک سری مطالب به سایت اضافه کرد که در نسخه‌ی ویرایش‌شده‌ای که پیش رویتان است اضافه شده‌اند. بخش حقیقت جالب (یا Fun Fact) یکی از این بخش‌های جدید است. به همین خاطر حجم این کتاب حدوداً ۱۰۰۰۰ کلمه بیشتر از حجم مطالبی است که در اینترنت منتشر شد. اگر می‌خواهید مطالب را از اول تا آخر بخوانید، قویاً توصیه می‌شود که نسخه‌ی ویرایش‌شده (یعنی این کتاب را) بخوانید.
اگر ما جماعت فارسی‌زبان بتوانیم رد مغالطه و خرافات و تعصبات را از زندگی خود پاک کنیم، نصف بیشتر مشکلات‌مان حل خواهند شد. امیدوارم با ترجمه و انتشار این کتاب قدمی هرچند کوچک برای رسیدن به این هدف برداشته باشم. سخن کوتاه می‌کنم، چون تمام حرف‌های لازم در پیش‌گفتاری که برای دیجی‌کالا مگ نوشته بودم، و البته پیش‌گفتار خود بو بنت که ترجمه‌ی آن در ادامه آورده شده، بیان شده است.
این شما و این هم مغالطه به زبان آدمیزاد.
فربد آذسن، ۷ آذر ۱۳۹۹
با سلام و تشکر فراوان جهت زحماتی که برای ترجمه و آماده سازی این کتاب متحمل شده اید.
امکانش هست راهنمایی بفرمائید که نسخه چاپی این کتاب رو از کجا میشه تهیه کرد؟ به نظر من این کتاب از کتاب مغالطات آقای خندان بهتر و روانتر هستش و در نظر دارم به چند نفری هدیه بدم.
با تشکر
سلام. مرسی از نظر لطفت.
متاسفانه این کتاب به صورت کاغذی منتشر نشده. فقط نسخه‌ی دیجیتالش موجوده.
سلام، وقت‌تون بخیر.
بابت ترجمه‌ی این کتاب کاربردی خیلی ممنونم، ترجمه روون و خوانا بود.
ببخشید بی‌ربط می‌پرسم… شما برای کنکور زبان چه منابعی رو مطالعه کردین؟
سلام. خواهش می‌کنم.
من برای کنکور زبان منبع خاصی رو مطالعه نکردم. کلاً انگلیسی رو به شکل ناخودآگاه از گیم و اینترنت یاد گرفتم توی دوران نوجوونی. (بعداً کتاب و فیلم و سریال هم اضافه شد).
سلام ممنونم از ترجمتون لطفا اگه میشه متن زیر نگاه کنید و بگویید توش از چه مغالطه ای استفاده شده ؟
نفر اول میاد یک خبری/پیامی به نفر دوم میدهد که کاملا درست هست نفر دوم به جای آنکه متن خبر و پیام بررسی کند میگه این خبر رسانه های فلان و فلان و فلان هم نشر دادن یا بگه این پیام در راستای اهداف فلان رسانه ها و اشخاص اونا بدن پس معلومه خبر دروغ هست اینجا چه مغالطه /هایی بکار رفته ؟ ممنونم از شما
( میتونید به کتاب خودتون هم رفرنس بدید)
سلام. این مغالطه‌ی حمله‌ی شخصی (ارتباط با مجرم) – (AD HOMINEM – GUILT BY ASSOCIATION) هست.
https://azsan.ir/blog/ad-hominem-guilt-by-association/
درود فراوان بر شما، کتاب خیلی کاملی در خصوص مغالطات است خیلی وقت بود می خواستم ترجمش کنم شما انجامش دادی میدونم کار پر زحمتی بوده، جای خالی چنین کتاب با ارزشی در متون فارسی واقعا حس میشد.
کار جاودانه ای انجام دادی
واقعاً دست مریزاد.
آره کار پرزحمتی بود. ولی واقعاً ارزشش رو داشت. البته مطمئن نیستم کار جاودانه باشه. مسلماً طی دهه‌های آینده مغالطه‌ها توی فرمت بهتری معرفی و منتشر می‌شن. یعنی امیدوارم اینطور باشه.
الان دیرم مغالطه قمارباز هستش
سلام راستی یک سوال مغالطه قمار باز هم تو این کتاب مطرح شده؟
سلام نیاز امروز مردم ما به نظرم تا حدی همون شناخت مغالطه هستش معمولا یکی از کتبی که برادر یا خواهر کتب مغالطه هستند کتب خطاشناختی یا سوگیری شناختی هست.
آیا آقای بنت در این زمینه کتاب دارند ؟
شما در این زمینه مطالعه داشتید و میدونید به فارسی و انگلیسی ککدام کتاب در این زمینه بهترند ؟
سلام. اتفاقاً دوست داشتم چنین پروژه‌ای رو هم به‌عنوان مکمل مغالطه انجام بدم، ولی جز صفحه‌ی ویکی‌پدیا که سوگیری‌های شناختی رو فهرست کرده، منبع جامع دیگه‌ای مثل کار بو بنت درباره‌ی مغالطه‌ها ندیدم.
متاسفانه اطلاع ندارم کدوم منبع بهتره. احتمالاً بهترین راهش اینه که اسم سوگیری‌های شناختی رو از ویکی‌پدیا بگیری، توی گوگل جستجو کنی و مطالب برتر رو درباره‌شون بخونی.
نظرت در مورد هنر شفاف اندیشیدن رولف دولبی چیه؟ همونی که فردوسی پور مترجمشه شنیدم سوگیری هست بررسی کرده تا چه حد خوب پوشش داده به نظرتون؟
متاسفانه نخوندمش و اطلاعی هم درباره‌ش ندارم.
سلام. من در جست و جوی یک سری حقایقم و طبعا به نظرم اومد اول باید بتونم با منطق و تفکر صحیح پیش بروم در این مورد به مبحثی به نام مغالطه خوردم که با سایت شما آشنا شدم طبعا نشان دادن این که سخن مغالطه هست یا نه نیاز به منطق داره چیزی که من تو فکر فرو برد اینه ممکنه بعضی از این مواردی که به عنوان مغالطه مطرح میشه از نظر بعضی از متفکرین رد بشه و صد درصد مغالطه نباشه ؟ مرجع خاصی هستش کتب خارجی که در مورد مغالطه نوشتن در تعداد و نوعش باهم هم نظرند ؟ بله میدانم مثلا مغالطه توسل به احساسات پر تکرار و باطله اما این که متفکرین تمام موارد مطرح شده در این کتاب مغالطه بدانند یا نه برای من سواله ممنونم ازتون جناب آذسن
سلام. سوال خوبیه.
آره، این‌که چه چیزی مغالطه به حساب بیاد یا نه، جای بحث داره. در واقع یه عاملی که کلاً مفهوم مغالطه رو به چالش می‌کشه، مفهوم قدرت و دینامیک قدرته. خیلی مواقع کسایی که در راس قدرتن، با سوءاستفاده از استدلال منطقی سعی می‌کنن ظلمی رو که به گروه فرودست میشه توجیه کنن. اون گروه فرودست هم چاره‌ای نداره جز این‌که به مغالطه‌ی توسل به احساسات (یا دگرگونی‌هاش) توسل بجویه. یعنی اگه بخوای با منطق سرد و بی‌نقص به موقعیت نگاه کنی، شاید ظلمی که به اون گروه فرودست میشه قابل‌توجیه باشه و اعتراض‌های گروه فرودست هم پشتوانه‌ی منطقی نداشته باشه، ولی خب آدم اگه به وجدانش رجوع کنه، می‌فهمه حق با کیه. خیلی از متفکرها (خصوصاً چپ‌گراها و مذهبی‌ها) هم چون پایه‌ی تفکرشون دفاع از قشر مستضعف یا دفاع از باورهای ماوراءطبیعه‌ست، احتمالاً خیلی از این مغالطه‌ها رو قبول نداشته باشن.
اینجایی که گفتی “یعنی اگه بخوای با منطق سرد و بی‌نقص به موقعیت نگاه کنی، شاید ظلمی که به اون گروه فرودست میشه قابل‌توجیه باشه و اعتراض‌های گروه فرودست هم پشتوانه‌ی منطقی نداشته باشه، ولی خب آدم اگه به وجدانش رجوع کنه، می‌فهمه حق با کیه.”
آخرش وجدان بهتره یا منطق؟ یعنی این وجدان برامده احساسات اما منطق برامده عقل از نظر وجدان اشتباهه از نظر عقل درسته
یکم سخت شد🤔
بذار با یه مثال سوالت رو جواب بدم.
فرض کن دوتا کشور داریم به اسم A و B. کشور A یه کشور قوی و رونق‌یافته‌ست و کشور B یه کشور درب‌وداغون و جنگ‌زده که یه عالمه مهاجر جنگی داره. طبق آمار منتشرشده ۸۰٪ مهاجرهای کشور B عنصر نامطلوبن (یعنی افرادی که ورودشون به کشور A به نحوی به اقتصاد و امنیت ملی ضربه میزنه). اگه یه نفر در راس کشور A استدلال کنه که باید جلوی مهاجرت مردم B به کشورمون رو بگیریم، چون ۸۰٪ عناصر نامطلوب دارن (از شخص فقیر و بدون مهارت گرفته تا تروریست‌های مخفی) و هیچ راه خوبی هم نداریم برای این‌که تشخیص بدیم اون ۲۰٪ که ضرری بهمون نمی‌رسونن کیان (و فرض رو بر این می‌گیریم که واقعاً هم راهی وجود نداره)، یه استدلال قوی مطرح کرده که از لحاظ منطقی نمی‌شه ردش کرد. ولی اگه یه نفر بیاد بگه اون‌ها آدمن، باید بهشون پناه بدیم و از خطر کشته شدن توی کشور جنگ‌زده‌شون نجات‌شون بدیم. ما تواناییش رو داریم، این شخص هم استدلال قوی‌ای مطرح کرده که از لحاظ وجدانی نمی‌شه رد کرد. ولی خب کلاً هرجوره بخواد از موضع‌اش دفاع کنه، باید به مغالطه متوسل بشه.
توی این موقعیت حق رو باید به کی داد؟ خودت بودی به کدوم راهکار رای می‌دادی؟
سلام سوال سختیه نمیتونم جواب بدهم با تشکر از شما.۷
نکته همین بود که این موقعیت‌ها اینقدر سخت و پیچیده‌ن که با تفکر مغالطه‌محور نمی‌شه حل‌شون کرد.
ترجمه خوب و هدیه عالی. سپاس
خواهش می‌کنم. امیدوارم مفید واقع بشه.
سلام آقای آذسن خسته نباشید.
واقعا این یک گنجینه ناب و بسیار باارزش است. به شخصه در اکثر بحث و جدلهایی که شرکت کرده‌ام در اکثر مواقع افراد به جای توکل به عقل و منبع و استدلال‌های منطقی، به نیروی زبان متوکل می‌شوند که اگر نتوان به مغلطه و طرز فکرشان پی برد، در اکثر مواقع پیروز میدان این افراد خواهند بود هر چند هم که حرفشان اعتباری نداشته باشد.
از همان ابتدا که این کار را شروع کردید بنده پیگیر شدم ولی تنبلی می‌کردم که مطالب را دنبال کنم. این بهانه خوبی است که این مطالب را یک جا بخوانم و استفاده کنم که واقعا دانستن این‌ها بسیار ضروری است.
با تشکر فراوان از شما و ترجمه‌ی بی نطیرتان.
سلام پارسا. مرسی. امیدوارم برات مفید واقع شه.
دمت گرم شخیل. حسابی خسته نباشی.
حالا من دیشب شروع کردم به خوندن و تا صفحه‌ی ۳۱ هم رفتم جلو (یعنی مقدمه ها و پیش‌گفتار رو تموم کردم)،
اولا این‌که چقدر لحن بنت باحاله، آسون حرف میزنه و کمدی‌ام چاشنی حرفاش می‌کنه و دیگه چه شود.
و دوما به هر مغلطه‌ی جالبی که بر خوردم تو سایتت زیر همون مغلطه کامنت می‌ذارم.
راستی یه سوال، کتابِ این مغالطه منتشر نمی‌شه؟ و اگه میشه چه زمانی؟
باور کن من آدمی نیستم که بگم کتاب رو حتما باید ورق زد (حتما شنیدی خیلیا می‌گن صفحات کتاب رو باید ورق زد و زیر دستات بیاد و از این‌جور حرفا)، خیلی از تجربه‌های کتاب‌خونیم رو از پشت گوشی یا تبلت تجربه کردم و ناراحتم نیستم بابتش.
ولی واقعا حیفه این رو کتابشو ورق نزد. واقعا حیفه. البته اینطوریم خیلی خوبه، چون به قول خودت سریع لینک میدی به طرف مثلا، ولی احساس می‌کنم کتابشم باید باشه.
مرسی. امیدوارم خوندنش برات مفید واقع شه.
متاسفانه من سر قضیه‌ی انتشار کاغذی کتاب خیلی به دیجی‌کالا اصرار کردم، ولی راضی نشدن. حالا شاید در آینده‌ی دور این اتفاق بیفته.
حتما مفید واقع میشه.
امیدوارم زودتر منتشر بشه.
سلام میگم این کتاب مغالطه به زبان آدمیزاد کدام کتاب فروشی‌ها دارنش؟
سلام.
فقط به صورت آنلاین موجوده. چاپ نشده.