تعریف: مغلطه حصر مقدمات شکل استانداردی از قیاس منطقی مطلق (Categorical Syllogism) است که دو فرضیه‌ی سلبی دارد. این فرضیه‌ها یا در قالب «هیچ Xی Y نیست» یا «بعضی Xها Y نیستند» نمود پیدا می‌کند.
معادل انگلیسی: Exclusive Premises
الگوی منطقی:
هیچ Xی Y نیست.
بعضی Yها Z نیستند.
بنابراین بعضی Zها X نیستند.
هیچ Xی Y نیست.
هیچ Yی Z نیست.
بنابراین هیچ Zی X نیست.
مثال ۱:
هیچ کانگورویی مشت‌زن حرفه‌ای نیست.
بعضی از مشت‌زن‌های حرفه‌ای مسیحی نیستند.
بنابراین بعضی مسیحی‌ها کانگورو نیستند.
مثال ۲:
هیچ حیوانی حشره نیست.
بعضی حشرات سگ نیستند.
بنابراین بعضی سگ‌ها حیوان نیستند.
مثال ۳:
هیچ حیوانی حشره نیست.
هیچ حشره‌ای سگ نیست.
بنابراین هیچ سگی حیوان نیست.
توضیح: یادتان باشد: دلیل خطرناک بودن مغلطه‌ها این است که در نگاه اول استدلالی معقول به نظر می‌رسند. نتیجه‌ی به‌دست‌آمده در مثال ۱ منطقی به نظر می‌رسد، ولی منطقی نیست. از دو فرضیه‌ی اول نمی‌توان به نتیجه‌ی ذکرشده رسید. حالا به مثال ۲ و ۳ نگاه کنید. با استفاده از الگوی استدلالی قبلی مرتکب همان مغلطه شده‌ایم، اما با عوض کردن عبارات مشخص است که یک جای کار می‌لنگد و واقعاً همین‌طور است. این نوع استدلال، یعنی قیاس منطقی مطلق، گنجایش دو فرضیه‌ی سلبی را ندارد، چون اشتباه از آب درمی‌آید.
صحیح به نظر رسیدن نتیجه به معنای درست به نظر رسیدن استدلال (یا در زمینه‌ی استدلال‌های مادی (Informal) قوی به نظر رسیدن) نیست.
استثنا: ندارد.
راهنمایی: الگوی مغلطه‌های صوری را یاد بگیرید تا بتوانید به‌راحتی استدلال‌های صوری اشتباه را یاد بگیرید.
منابع:
Goodman, M. F. (1993). First Logic. University Press of America.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
دیدگاه خود را ثبت کنید