تعریف: مغلطه مقایسه‌ی نسبی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی با مقایسه کردن یک سناریو با بهترین یا بدترین حالت آن، سعی کند آن را بهتر یا بدتر از چیزی که هست جلوه دهد.
معادل انگلیسی: Relative Privation
معادل‌های جایگزین: می‌تونست بهتر باشه، می‌تونست بدتر باشه
الگوی منطقی:
سناریوی S مطرح می‌شود.
سناریوی B به‌عنوان بهترین سناریوی ممکن مطرح می‌شود.
بنابراین سناریوی S خیلی هم خوب نیست.
سناریوی S مطرح می‌شود.
سناریوی B به‌عنوان بدترین سناریوی ممکن مطرح می‌شود.
بنابراین سناریوی S خیلی هم خوب است.
مثال ۱:
برو بابت همین ژیانی که داری خدا رو شکر کن. خیلیا تو کشور اصلاً ماشین ندارن.
توضیح: این بابا با هر معیاری ماشین قراضه‌ای دارد. فقط در صورت مقایسه‌ی او با کسانی که ماشین ندارند ژیان‌اش شبیه رولز رویس به نظر می‌رسد. با معیار در نظر گرفتن بهترین و بدترین شرایط ممکن نمی‌توان به نتیجه‌ای منطقی رسید.
مثال ۲:
پسر: من خیلی خوشحالم! امتحان فیزیک ۱۹/۵ گرفتم.
پدر: چرا ۲۰ نگرفتی؟ این یعنی یه سوالی رو اشتباه جواب دادی. این راهش نیست!
توضیح: پسرک درک معقولی از موفقیتش دارد. ولی پدرش دارد موفقیت او را با بهترین شرایط ممکن مقایسه می‌کند و این مقایسه باعث شده انتظاراتش از او بیش از اندازه باشد. «این راهش نیست» انتظار بیجا به حساب می‌آید و برای همین به‌عنوان نتیجه‌گیری مغلطه‌آمیز است.
استثنا: اگر مقایسه‌ی نسبی عمداً به منظور تحت‌تاثیر قرار دادن طرف مقابل مطرح شود (خصوصاً با نیت خیر) و استدلال و دلیل آوردن در کار نباشد، مغلطه به حساب نمی‌آید.
مثال: می‌دونم از کار برکنار شدی، ولی در عوض تحصیلات عالیه داری و آدم باتجربه‌ای هستی. این امتیازات بهت کمک می‌کنن راحت‌تر کار جدید پیدا کنی.
منابع:
مغلطه‌ای رایج در اینترنت. منبع آکادمیک برای آن یافت نشد.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
دیدگاه خود را ثبت کنید