تعریف: مغلطه هزینه‌ی هدر رفته موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی استدلال کند باید روی فلان چیز وقت، پول و… بیشتری صرف کرد، چون اگر شکست بخورد، وقت، پول و… که تاکنون صرف آن شده هدر می‌رود. شخصی که چنین طرز فکری دارد، این نکته‌ی مهم را در نظر نمی‌گیرد که اگر پروژه قرار است به نتیجه نرسد، صرف هزینه‌ی بیشتر فقط ضرر نهایی را بیشتر خواهد کرد.
معادل انگلیسی: Sunk-Cost Fallacy
معادل‌های جایگزین: مغلطهی توسل به اینرسی، مغلطهی بهمن غلتان، مغلطهی کار را یک‌سره کن، ضرر بیشتر برای جبران ضرر
الگوی منطقی:
X مقدار در پروژه‌ی Y سرمایه‌گذاری شده است.
Z مقدار سرمایه‌ی بیشتر برای تکمیل پروژه‌ی Y لازم است، وگرنه X هدر می‌رود.
مثال ۱:
من به مشاوری که قراره بهم جنبه‌های مثبت و منفی تاسیس بخش اقتصادی جدید رو بگه ۱۰۰۰ هزار دلار دستمزد دادم. اون بهم گفت که بهتره این بخش رو تاسیس نکنم، چون بازار راکده. با این حال، اگه اقدامی انجام ندم، اون ۱۰۰۰ دلار هدر می‌ره، برای همین بهتره بخش جدید رو تاسیس کنم.
توضیح: گوینده ملتفت نیست که «اقدام» او به ضرر به‌مراتب بیشتر و بزرگ‌تری خواهد انجامید. به هنگام گرفتن چنین تصمیماتی برخورداری از چشم‌انداز درازمدت اهمیت زیادی دارد. به این در و آن در زدن برای این‌که ۱۰۰۰ دلار دستمزد مشاوره هدر نرود، نمونه‌ی بارز چشم‌انداز کوتاه‌مدت داشتن و تنگ‌نظری است. این طرز تفکر مغلطه‌آمیز است.
مثال ۲:
سرتاسر دنیا کشیش‌ها و پیشواهای روحانی بسیاری هستند که بخش عمده‌ی زندگی‌شان را وقف الهیات کرده‌اند، اما باورشان به پدیده‌های ماوراءطبیعه را از دست داده‌اند و از مرحله‌ی «ایمان داشتن» گذر کرده‌اند. صدها نفر از آن‌ها متوجه ضرری که کرده‌اند شده‌اند و به دنبال بهترین راه برای کنار آمدن با آن هستند (به سایت http://www.clergyproject.org مراجعه کنید)، در حالی‌که بسیاری دیگر نمی‌توانند بپذیرند عمری که صرف کرده‌اند بیهوده بوده است و برای همین به کارشان ادامه می‌دهند، با وجود این‌که این کار با باورهای فعلی‌شان همسو نیست.
توضیح: البته کشیش‌هایی که ایمان‌شان را از دست نداده‌اند و شغل‌شان با عقایدشان همسوست، مرتکب این مغلطه نشده‌اند.
استثنا: اگر نتیجه‌ی احتمالی سرمایه‌گذاری بیشتر بررسی شود و با پذیرش ضرر فعلی و پرهیز از سرمایه‌گذاری بیشتر مقایسه شود، در این صورت تصمیم برای سرمایه‌گذاری بیشتر مغلطه‌آمیز نخواهد بود، چون تصمیمی است که بر پایه‌ی آمار و ارقام گرفته شده است.
راهنمایی: آیا در بخشی از زندگی‌تان همچنان دارید برخلاف میل‌تان وقت و پول صرف آن می‌کنید، چون می‌ترسید وقت و پولی که تاکنون صرف آن کرده‌اید هدر رود؟
منابع:
Besanko, D., & Braeutigam, R. (2010). Microeconomics. John Wiley & Sons.
ترجمه‌ای از:
انتشاریافته در:
مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا
دیدگاه خود را ثبت کنید