به یاد اوکتاویا باتلر به مناسبت گوگل دودل او

گوگل دودلِ چند روز پیش به اوکتاویا باتلر، نویسنده‌ی خلاق علمی‌تخیلی اختصاص داشت. از رمان‌های او می‌توان به خویشاوند(Kindred) و تمثیل برزگر (Parable of the Sower) اشاره کرد، آثاری که روی اندیشه‌ی افروفوتوریستی (Afro-futurism) فعلی و کلیت ژانر تاثیر عمیقی گذاشته‌اند.

باتلر در ۲۲ ژون ۱۹۴۷ متولد شد. خجالتی بود و خوانش‌پریشی (Dyslexia) خفیف داشت، اما به کتابخوانی پرذوق و شوق تبدیل شد. مادرش خانه‌های مردم را تمیز می‌کرد و کتاب‌هایی که دور می‌ریختند را برای اوکتاویا می‌آورد. و باتلر هم هر از گاهی به نزدیک‌ترین کتابخانه‌ی محل زندگی‌شان سر می‌زد. نهایتاً باتلر با خواندن رمان‌های رابرت ای‌. هاین‌لاین، آرتور سی. کلارک، فرانک هربرت و… سبک علمی‌تخیلی را کشف کرد. در دوران نوجوانی، پس از تماشای یک سریال داستانی و پی بردن به این حقیقت که می‌تواند داستانی بهتر از آنچه تماشا کرده بود بنویسد، به نوشتن و ارسال داستا‌ن به مجله‌های علمی‌تخیلی مشغول شد.

فروش داستان‌های او در دهه‌ی ۱۹۷۰، در دوران اوج جنبش حقوق مدنی، آغاز شد. آثار او دیدگاهی تماماً سیاهپوستانه به ژانری که نویسنده‌های سفیدپوست آن را قبضه کرده بودند اضافه کرد. درون‌مایه‌ی داستان‌ها و رمان‌های او اغلب نژادپرستی سیستماتیک بود. خویشاوند، یکی از مشهورترین رمان‌‌های او، حکایت زن آمریکایی سیاهپوستی به نام دانا (Dana) است که از خانه‌ی خودش در لس‌آنجلس سال ۱۹۷۶ به مزرعه‌ی برده‌داری واقع در مری‌لند قرن نوزدهم منتقل می‌شود و در آنجا یکی از اجدادش را ملاقات می‌کند. همچنین دو رمان تمثیل برزگر و تمثیل استعدادها (Parable of the Talents) از دیگر آثار شناخته‌شده‌ی او هستند. هر دو رمان در آینده و در معادل دیستوپیایی کالیفرنیا واقع شده‌اند. لارن اویا اولامینا (Lauren Oya Olamina) پروتاگونیست این دو رمان، که قابلیت تجربه کردن درد و احساس دیگر انسان‌ها را دارد، پس از به قتل رسیدن خانواده‌اش مجبور می‌شود از خانه‌اش فرار کند و پس از پشت سر گذاشتن اتفاقاتی پایه‌گذار مذهبی جدید می‌شود. در کمال تعجب، در تمثیل برزگر یک نامزد انتخابات ریاست جمهوری حضور دارد که راست‌گرای افراطی‌ست و شعار تبلیغاتی او «Make America Great Again» است. یعنی شعاری که ترامپ برای کمپینش انتخاب کرده بود. سال ۱۹۹۵ جایزه‌ی مالی مک‌آرتور (MacArthur Fellowship) را تحت عنوان «نابغه» دریافت کرد. باتلر نخستین نویسنده‌ی علمی‌تخیلی‌ تاریخ آمریکا بود که چنین افتخاری را کسب کرد.

متأسفانه باتلر در سال ۲۰۰۶، در سن ۵۸ سالگی، درگذشت، ولی حجم عظیمی از آثار مهم و نوآورانه از خود به جا گذاشت؛ علاوه بر ادبیات داستانی، باتلر در طول عمرش وقایع روزانه‌اش را هم در دفتری ثبت می‌کرد. بینش عمیق نهفته در نوشته‌های روزانه‌ی او نظیر ندارد. او در این نوشته‌ها اشکالات بنیادین جامعه را افشا می‌کرد و می‌کوشید مردمی که به اجبار در حاشیه‌ی جامعه می‌یستند را به مرکزیت آن بیاورد.