تعریف: مغلطه تغییر ملاک‌ها پس از رسیدن به توافق موقعی اتفاق می‌افتد که هربار شخصی جوابی قابل‌قبول به پرسش‌ها و استدلال‌های طرف مقابلش بدهد، طرف مقابل استدلال‌ها و پرسش‌های بیشتری مطرح کند و به هیچ جوابی راضی نشود. معادل انگلیسی: Moving the Goalposts معادل‌های جایگزین: عقب بردن دروازه، تغییر هدف برای رسیدن به توافق، دبه […]
تعریف: مغلطه اخلاق‌گرایی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی بر اساس باورهای اخلاقی‌اش درباره‌ی مسئله‌ای وابسته به واقعیت نتیجه‌گیری کند. این مغلطه نقطه‌ی مقابل مغلطهی ناتورالیستی (Naturalistic Fallacy) است. ادوارد سی. مور (Edward C. Moore)، در مقاله‌ای که در سال ۱۹۵۷ منتشر کرد، مغلطهی اخلاق‌گرایی را این‌گونه تعریف کرد: مغلطه‌ای که به خاطر عدم تمایز بین […]
چند سالی می‌شود که کانال یوتیوب جعبه‌ابزار بازی‌سازان (Game Maker’s Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می‌پردازد. من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای […]
تعریف: مغلطه موجهات ریشه در منطق موجهات (Modal Logic) دارد. کاربرد منطق موجهات بررسی راه‌های صحیح یا اشتباه از آب درآمدن گزاره‌هاست. رایج‌ترین این راه‌ها ضرورت (Necessity) و امکان (Possibility) است. بعضی گزاره‌ها ضرورتاً صحیح/اشتباه و بعضی دیگر امکاناً صحیح/اشتباه هستند. به طور خلاصه، مغلطهی موجهات موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی ضرورت و امکان را […]
تعریف: مغلطه داده‌ی ناموجود موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی حاضر نباشد اعتراف کند درباره‌ی یک فرضیه یا نتیجه‌ی آن اطلاعات کافی ندارد و به جایش اصرار بورزد که ریشه‌ی ناآگاهی‌اش داده‌ی ناموجودی است که هم فرضیه و هم نتیجه‌ی آن را تایید می‌کند. معادل انگلیسی: Missing Data Fallacy معادل‌های جایگزین: مغلطهی اطلاعات ناموجود الگوی منطقی: […]
تعریف: مغلطه روشنی گمراه‌کننده موقعی اتفاق می‌افتد که چند مورد جزئی، ولی روشن و دراماتیک زیر ذره‌بین قرار بگیرند تا به داده‌های آماری‌ای که با نتایج به‌دست‌آمده از این حوادث در تناقض باشند توجه کافی نشان داده نشود. معادل انگلیسی: Misleading Vividness الگوی منطقی: حادثه‌ی X که روشن و دراماتیک است اتفاق می‌افتد (ولی با […]
تعریف: مغلطه سوال بی‌معنی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی سوالی بپرسد که پاسخ منطقی دادن به آن غیرممکن باشد. این مغلطه معادل متنی تقسیم کردن یک عدد بر صفر است. معادل انگلیسی: Meaningless Question مثال ۱: شمال قطب شمال چیه؟ توضیح: قطب شمال شمالی‌ترین قسمت کره‌ی زمین است و ما جهت‌بندی شمال، جنوب، شرق و […]
تعریف: مغلطه مک‌نامارا موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی فقط بر مبنای مشاهدات کمی (اندازه‌گیری، داده‌ی سخت، آمار و ارقام) تصمیم‌گیری کند و همه‌ی عوامل کیفی را نادیده بگیرد. معادل انگلیسی: McNamara Fallacy معادل‌های جایگزین: مغلطهی کمی، مغلطهی اسمارتیز الگوی منطقی: هر چیزی که می‌توان راحت اندازه‌گیری کرد اندازه‌گیری کن. چیزی را که نمی‌توان راحت اندازه‌گیری […]
تعریف: مغلطه تفکر جادویی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی دو حادثه را نه بر اساس منطق یا مدرک، بلکه بر اساس باورهای خرافی به هم ربط دهد. تفکر جادویی اغلب باعث می‌شود شخص از انجام دادن بعضی کارها یا فکر کردن به بعضی چیزها بترسد، چون گمان می‌کند آن کار یا فکر به حادثه‌ای فاجعه‌آمیز […]
جنبش #MeToo، از لحظه‌ی شروعش در سال ۲۰۱۷ تاکنون، در مقیاسی بی‌سابقه درباره‌ی آزار جنسی دیالوگ ایجاد کرد و پیش‌فرض‌های چند ده ساله درباره‌ی تعامل مناسب با جنس مخالف، دینامیک قدرت در این تعامل و رفتار جنسی صحیح را تغییر داد. با این حال تاثیر عمیقی که این جنبش در افکار عمومی گذاشته با جنجال […]
تعریف: مغلطه دروغ‌گویی با آمار به مجموعه‌ای از مغلطه‌های مختلف اطلاق می‌شود که از استفاده‌ی غرض‌ورزانه از آمار و ارقام و تفسیر آمار و ارقام بدون توجه به روش‌های استفاده‌شده برای جمع‌آوری و پردازش داده‌های مربوطه ناشی می‌شوند. پرداختن به روش‌های مختلف جمع‌آوری داده و شیوه‌ی تحریف هرکدام از حوصله‌ی این کتاب خارج است، ولی […]
تعریف: مغلطه بازی‌انگاری موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی سعی کند موقعیتی را با مدل‌های آماری شسته‌رفته توضیح دهد، در حالی‌که آن موقعیت با داده‌های آماری قابل توضیح دادن نباشد. به طور کلی تکیه‌ی بیش از حد روی نظریه‌ی احتمالات (Probability Theory) غلط‌انداز است، چون موقعیت‌های آشوبناک قابل پیش‌بینی نیستند و گاهی عوامل خارجی دخیل آنقدر […]
تعریف: مغلطه خرده‌گیری منطقی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی به جای اشاره‌ی مستقیم به مسائل مهم مربوط به یک بحث روی جزئیات کم‌اهمیت آن تمرکز و دقت خود را سر مسائل الکی تلف کند و بدین ترتیب منطق را به شکلی فخرفروشانه و ناکارآمد به کار برد. به این مغلطه توجه ویژه نشان دهید، چون […]
تعریف: مغلطه وسعت دید محدود به نظریه‌ای اشاره دارد که صرفاً توضیح پدیده‌ای است که توضیح می‌دهد و در بهترین حالت ناقص است. این مغلطه موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی به جای توضیح یک عبارت یا پدیده، آن را از نو تعریف کند. معادل انگلیسی: Limited Scope مثال ۱: ماشین من از کار افتاد، چون […]
چند سالی می‌شود که کانال یوتیوب جعبه‌ابزار بازی‌سازان (Game Maker’s Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می‌پردازد. من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای […]
آخرین دیدگاه‌ها
(Ad Hominem – Abusive) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۵)