تعریف: مغلطه توسل به ریشه‌ها موقعی پیش می‌آید که شخصی مبنای صحیح/حقیقی بودن ادعای مطرح‌شده در یک استدلال را ریشهی آن ادعا یا پیش‌فرض‌های مرتبط با آن در نظر بگیرد. معادل انگلیسی: Genetic Fallacy معادل‌های جایگزین: مغلطه‌ی بنیان، مغلطه‌ی پایه‌واساس الگوی منطقی: ریشهی ادعایی مطرح می‌شود. بنابراین ادعای مذکور صحیح/اشتباه است. مثال ۱: در دوران […]
تعریف: مغلطه قمارباز موقعی پیش می‌آید که شخصی ادعا کند در موقعیتی که همه چیز به شانس بستگی دارد، با توجه به نتایج قبلی می‌توان نتیجه‌ی فعلی را پیش‌بینی کرد. معادل انگلیسی: Gambler’s Fallacy معادل‌های جایگزین: مغلطه‌ی مونت کارلو، مغلطه‌ی رشد شانس مثال ۱: من پنج بار پشت‌سرهم شیر آوردم. در نتیجه، دفعه‌ی بعد که […]
تعریف: مغلطه گالیله موقعی پیش می‌آید که شخصی ادعا کند ایده‌ای، صرفاً به خاطر این‌که ممنوع، منفور، غیرقانونی یا مورد تمسخر واقع‌شده است، باید درست باشد یا لایق کسب اعتبار بیشتر است. این مغلطه به قضیه‌ی معروف محکوم شدن گالیله در دادگاه تفتیش عقاید اشاره دارد. گالیله ادعا کرده بود که برخلاف تصورات کلیسای کاتولیک […]
تعریف: مغلطه خوک جدری موقعی پیش می‌آید که شخصی فرض کند شخصی که از گروه جدا افتاده، راه را گم کرده است، در حالی‌که شاید شخص جدا افتاده از گروه تنها کسی باشد که در مسیر درست قرار دارد. معادل انگلیسی: Gadarene Swine Fallacy الگوی منطقی: شخص X از گروه جدا افتاده است. بنابراین شخص […]
تعریف: مغلطه مقایسه‌ی مع‌الفارق موقعی پیش می‌آید که شخصی دو چیز نامربوط را با هم مقایسه کند. معمولاً هدف از انجام این کار نامطلوب جلوه دادن یکی از دو عنصر مقایسه‌شونده است. معادل انگلیسی: Faulty Comparison معادل‌های جایگزین: مقایسه‌ی بیخود، مقایسه‌ی جعلی، مقایسه‌ی نامنسجم مثال ۱: کلم بروکلی در مقایسه با شکلات چربی به‌مراتب کمتری […]
تعریف: مغلطه فرضیه‌ی نامحتمل موقعی پیش می‌آید که شخصی که برای توضیح مساله‌ای، فرضیه‌ای عجیب (نامحتمل) را به‌عنوان جواب مطرح کند، بدون این‌که قبلش جواب‌های منطقی‌تر را بررسی کرده باشد. معادل انگلیسی: Far-Fetched Hypothesis مثال ۱: ست: کلید من تو جیب کت تو چی کار می‌کنه؟ ترنس: به خدا نمی‌دونم. ولی یه فرضیه دارم. دیشب […]
تعریف: مغلطه فرافکنی خیالات موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی تجربه‌های ذهنی (Subjective) غالباً احساسی خود را با واقعیت عینی (Objective) دنیای بیرون اشتباه بگیرد و از افراد دیگر انتظار داشته باشد تجربه‌ی ذهنی خودش را به‌عنوان واقعیت عینی بپذیرند. معادل انگلیسی: Fantasy Projection الگوی منطقی: شخص ۱ تجربه‌ی ذهنی X را پشت سر می‌گذارد. شخص […]
تعریف: مغلطه معادل‌سازی جعلی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی ادعا کند دو استدلال کاملاً متضاد از لحاظ منطقی با هم قابل جایگزینی هستند، در حالی‌که واقعاً اینطور نباشد. این مغلطه اغلب موقعی پیش می‌آید که وجه شباهت بین دو مورد مقایسه‌شده از لحاظ مقیاس یا سادگی/پیچیدگی قابل‌مقایسه نباشد یا برای منطقی جلوه دادن مقایسه عوامل […]
تعریف: مغلطه معلول جعلی نقطه‌ی مقابل علت سوال‌برانگیز (Questionable Cause) است. در این مغلطه شخص به اشتباه از یک علت، معلولی اشتباه برداشت می‌کند. معادل انگلیسی: False Effect معادل لاتین: non causa pro causa الگوی منطقی: از قرار معلوم X علت Y است. Y اشتباه است. بنابراین X اشتباه است. از قرار معلوم X […]
تعریف: مغلطه دوگانگی جعلی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی دو انتخاب پیش روی طرف مقابل قرار دهد، در حالی‌که یا انتخاب‌های بیشتری موجود است، یا طیف وسیعی از انتخاب‌های ممکن بین دو گزینه‌ی مطلقی که ارائه شده موجود باشد. دوگانگی‌های جعلی معمولاً با عبارت «یا این یا اون» مطرح می‌شوند، ولی ممکن است گاهی از […]
عبارات جدیدی که باید باهاشان آشنا شوید: الگوی منطقی تیپ A: گزاره یا فرضیه‌ای که در آن واژه‌ی «همه» یا «هریک» به کار رفته باشد (مثلاً همه‌ی Pها Q هستند). الگوی منطقی تیپ E: گزاره یا فرضیه‌ای که در آن واژه‌ی «هیچ‌کدام» یا «هیچ» به کار رفته باشد (مثلاً هیچ Pای Q نیست). الگوی منطقی […]
تعریف: مغلطه انتساب جعلی موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی به منبعی بی‌ربط، فاقد صلاحیت، دارای تعصب یا جعلی توسل بجوید تا استدلالش را تقویت کند (استفاده‌ی مدرن). در گذشته این مغلطه به مواردی اشاره داشت که در آن شخص تجربیات «مذهبی» و «روحانی» را به عاملی بیرونی نسبت می‌داد، نه فرایندی درونی و روانی (مغلطه‌ی […]
مدتی می‌شد به نظرم می‌رسید با هرکس که حرف می‌زنم بالاخره یک جایی از حرفش به انیمه‌ی اتک آن تایتان (Attack on Titan) اشاره می‌کند. دوستی که می‌خواست ایده‌های من را درباره‌ی داستانم نقد کند از اتک آن تایتان مثال آورد. دوست دیگری که می‌خواست درباره‌ی اوج شگفت‌انگیز بودن یک داستان مثال بیاورد به اتک […]
تعریف: مغلطه توسل به مخالفت موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی ادعا کند کسانی که با او مخالف‌اند در اشتباه‌اند یا قادر نیستند درست فکر کنند، صرفاً به خاطر این‌که در جبهه‌ی مخالف قرار دارند. معادل انگلیسی: Fallacy of Opposition الگوی منطقی: شخص ۱ ادعای X را بیان می‌کند. شخص ۱ در جبهه‌ی مخالف قرار دارد. […]
چند سالی می‌شود که کانال یوتیوب جعبه‌ابزار بازی‌سازان (Game Maker’s Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می‌پردازد. من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای […]
آخرین دیدگاه‌ها
(Ad Hominem – Abusive) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۵)