در سری مطالب «برداشت داغ» قصد داریم از زبان یاتزی کروشو (Yahtzee Croshaw)، یکی از منتقدان و طنزپردازان باذکاوت و پرسابقه‌ی عرصه‌ی گیم، یک سری برداشت جنجالی از وضعیت روز صنعت گیم داشته باشیم و ببینیم اگر اشکالی در صنعت گیم وجود دارد، ریشه‌ی آن به کجا برمی‌گردد. با ما همراه باشید.

اخیراً بازی هورایزن فوربیدن وست (Horizon Forbidden West) را نقد کردم و در آن به مسئله‌ای اشاره کردم که دوست دارم در مطلبی مجزا دقیق‌تر به آن بپردازم. این مسئله اینقدر بغرنج بود که روی آن تاکید شدیدی کردم؛ در حدی‌که عبارت «دختره‌ی خودخواه #@%» جایی آن لابلا به زبان آورده شد. بله، مشکل، شخصیت اصلی بازی یعنی اِیلوی (Aloy) است. او به تجربه‌ی بازی لطمه می‌زند. او این کار را به چهار شکل متفاوت انجام می‌دهد که در ادامه می‌خواهم به صورت موردی بهشان بپردازم. برای این مطلب چهار سرفصل در نظر بگیرید:

1. ایلوی خسته‌کننده است
2. ایلوی بد نوشته شده
3. ایلوی با فضای بازی جور نیست
4. ایلوی یک احمق به‌تمام معناست

«ایلوی خسته‌کننده است» شروع مناسبی است، چون واضح‌ترین مشکل است و مشکلی است که یکی از تیپ‌های شخصیتی کلیشه‌ای در بازی‌های ویدئویی، یعنی «قهرمان بی‌احساس» (Stoic Hero) به آن دچار است. مطمئنم با قهرمان این تیپی آشنا هستید: او با سگرمه‌های درهم‌فرورفته یک گوشه می‌ایستد و در نهایت ادب و احترام منتظر می‌ماند تا شرور قصه به فرم نهایی‌اش که یک هیولای غول‌تشن است تغییرشکل دهد. ایلوی هم صدایی یکنواخت و عاری از احساس دارد و از راه مکث‌های وسط جمله، طوری که انگار بیان کردن کلمه‌ی بعدی برایش سخت است، معذب بودن او دائماً منتقل می‌شود. ولی من که می‌دانم کلمه‌ی بعدی قرار است چه باشد، چون زیرنویس را خوانده‌ام. من می‌دانم حرف کلی او قرار است چه باشد، ولی باید ۹ ثانیه من‌ومن کردن را تحمل کنم. از یک جایی به بعد گوش دادن به دیالوگ ایلوی به‌طور فیزیکی برایم دردناک شد. تازه او به‌عنوان یک فرد درون‌گرا خیلی حرف می‌زند. در دنیای بازی حتی اگر کاری ساده مثل رد شدن از روی یک حلزون را انجام دهید، او احساس می‌کند باید درباره‌اش نظر دهد.

فصل دو: ایلوی بد نوشته شده. فکر کنم این سرفصل با سرفصل «ایلوی خسته‌کننده است» رابطه‌ی نزدیکی داشته باشد، چون هورایزن از مشکلی رنج می‌برد که به‌نظرم می‌توان اسمش را «دیالوگ الف به ب» گذاشت. این مشکل از این قرار است که انگار تنها دلیل وجود خط‌های دیالوگ این است که چیزی را که لازم است تثبیت شود تثبیت کرد و پیرنگ را جلو برد، بدون این‌که حتی یک لحظه صرف شخصیت‌پردازی یا تعریف رابطه بین شخصیت‌ها شود. ایلوی این مشکل را شدیدتر می‌کند، چون خودش هم یک «پروتاگونیست الف به ب» است. فکر و ذکر او نجات دنیاست، ولی نه در حدی‌که در این راستا از خود ذوق و اشتیاق نشان دهد؛ تنها نشانه از هدف‌مندی او این است که او نسبت به هر چیزی که مستقیماً به او برای رسیدن به این هدف کمک نکند، اعلام اعصاب‌خردی می‌کند. بله، درست است که نجات دادن دنیا ارجحیت بالایی دارد، ولی اگر قهرمان نوعی وابستگی احساسی/عاطفی به دنیایی که می‌خواهند نجات دهد نشان دهد، تلاشش در این راستا به‌مراتب جذاب‌تر خواهد بود.

بگذارید سوالی ازتان بپرسم. اگر هورایزن فوربیدن وست را بازی کرده‌اید، به‌نظرتان ایلوی بعد از نجات دادن دنیا می‌خواهد با زندگی‌اش چه‌کار کند؟ من هیچ حدسی نمی‌توانم بزنم. او نسبت به هیچ چیزی علاقه نشان نمی‌دهد. شاید در چین موقعیتی حتی وصله‌پینه کردن یک داستان عاشقانه می‌توانست این جای خالی را پر کند، ولی اوه، نه. سطح قهرمان بی‌احساس قصه از این مزخرفات بالاتر است. هرگونه بلندپروازی‌ای می‌تواند جایگاهی برای شخصیت اصلی در دنیا تثبیت کند. حتی اگر جایی در بازی اشاره می‌شد که ایلوی می‌خواهد بعد از بازنشستگی کنار ساحل یک مغازه‌ی چای‌فروشی باز کند به همان راضی بودم. اگر از قدرت تخیل خود استفاده کنید، هر بهانه‌ای می‌توان جور کرد.

فصل سوم: ایلوی مناسب فضای بازی نیست، ولی با این حال در آن وجود دارد. این بیانیه در مورد بسیاری از شخصیت‌های دیگر هورایزن نیز صدق می‌کند. من کلی از بازی‌های لست آو آس (Last of Us)، خصوصاً لست آو آس ۲، بد گفته‌ام، ولی حداقل هیچ‌کدام از ایرادهای شخصیت‌پردازی که از هورایزن می‌گیرم در لست آو آس وجود نداشتند. در لست آو آس شخصیت‌ها روابط عاطفی/عاشقانه دارند، با یکدیگر روابط تعریف‌‌شده دارند، به یک سری چیزها علاقه نشان می‌دهند، برای خود آرمان‌های بلندپروازانه‌ای دارند که از پیرنگ بازی فعلی فراتر می‌رود و این منطقی است که همه در گفتگوهایشان با حالتی معذب و با صدایی ضعیف حرف می‌زنند، چون آن‌ها انسان‌هایی غمگین هستند که در شرایطی وحشتناک و ناجور زندگی می‌کنند و لباس‌هایی بی‌رنگ و بدقواره به تن کرده‌اند که از جسد اعضای مرده‌ی خانواده‌یشان درشان آورده‌اند.

شخصیت‌های هورایزن چنین بهانه‌هایی ندارند. آن‌ها در دنیایی زیبا زندگی می‌کنند که پر از مناظر نفس‌گیر است و کلی هم فضا برای جولان دادن در آن دارند. آن‌ها لباس‌هایی خوش‌رنگ و تزئینی به تن می‌کنند. ناسلامتی کار آن‌ها شکار کردن ربات‌های دایناسورشکل است! از لحاظ منطقی این شخصیت‌ها باید گزاف‌گو و پرانرژی و پرآب‌وتاب باشند تا با زمینه‌ی بازی تناسب داشته باشند. ولی آن‌ها این‌گونه نیستند. به‌هنگام گفتگو آن‌ها نیز مثل شخصیت‌های لست آو آس حالتی معذب دارند و با صدایی ضعیف حرف می‌زنند و زیر سرآذین‌های بزرگ و لایه‌های ضخیم از رزم‌رنگی که به صورتشان زده‌اند عرق می‌ریزند. ایلوی در این زمینه از همه بدتر است.

حال می‌رسیم به گیم‌پلی بازی. یکی از جنبه‌های مثبت قصه‌گویی تعاملی این است که عناصری مثل جو بازی و شخصیت‌پردازی را می‌توان با گیم‌پلی تلفیق کرد. شخصیت‌پردازی شخصیت اصلی باید با کارهایی که بازیکن در نقش او انجام می‌دهد گره خورده باشد. مثلاً بایونتا (Bayonetta) زنی پرزرق‌وبرق و با اعتماد به نفس بالاست و تمرکز بازی روی مبارزات خوش‌استیل با کمبوهای دیوانه‌وار بازتابی از شخصیت اوست. گرت (Garret)، شخصیت اصلی سری سارق (Thief) مردی بدبین، حساب‌گر و نرم‌گفتار است، چون کل زمان خود را صرف مخفی‌کاری در راهروهای تاریک و خفت کردن نگهبان‌ها از پشت می‌کند. شخصیت ایلوی – حداقل آن مقدار کمی شخصیت که دارد – تا حد زیادی ابرازنشده باقی می‌ماند. او زنی فروتن است، اعتماد به نفسی که دارد زیرپوستی است، او از خودش مطمئن است؛ درست است که آن بیرون ربات‌های دایناسورشکل پرسه می‌زنند، ولی اصلاً مهم نیست؛ چون از زمان صبحانه تا حالا نوزده‌تایشان را کشته‌ایم. اما وقتی مبارزه شروع می‌شود، کل این اعتماد به نفس دود می‌شود می‌رود هوا.

در هورایزن مبارزه فعالیتی شلخته و سرشار از درماندگی است. ایلوی باید دائماً به سمت چپ و راست قل بخورد و در حالی‌که یک هیولای ربات‌شکل شتاب می‌گیرد و با دمش او را لت‌وپار می‌کند جیغ بکشد و مثل خرس توت‌های شفابخش را یکی پس از دیگری بخورد تا خودش را زنده نگه دارد. اگر من یا شما چنین مبارزه‌ای را پشت‌سر بگذاریم، آدرنالینی برابر با مصرف سه سطل کوکائین خالص به بدن‌مان تزریق می‌شود. ما نفس‌نفس خواهیم زد و عرق خواهیم رفت و «یاخدا!»گویان بالا و پایین می‌پریم. مسلماً واکنشی که نشان خواهیم داد چنین چیزی نخواهد بود: «اوه، فکر کنم آخریشون بود. بهتره بریم سمت نشان‌گر بعدی روی نقشه.»

حال می‌رسیم به این‌که چرا ایلوی احمق است. دلیل احمق بودن او تا حدی به سختی مبارزه برای او مربوط می‌شود. ایلوی همیشه به‌شکلی غیرضروری خود را در شرایطی مرگبار قرار می‌دهد. وقتی او سرگرم بوکس‌بازی با گودزیلا نیست، در حال صعود آزاد از لبه‌های یخ‌زده‌ای است که ۱۵۰ متر بالای صخره‌های ناهموار قرار دارند. این کار احمقانه است، ولی می‌توان انتظارش را از پروتاگونیست یک بازی اکشن هیجان‌انگیز داشت. چیزی که این مسئله را احمقانه جلوه می‌دهد این است که در بطن داستان بازی ایلوی تنها کسی است که می‌تواند دنیا را نجات دهد. مشخصات ژنتیکی او تنها چیزی است که می‌تواند خزانه‌های دنیای قدیم – جایی که در آن‌ها دستورالعمل نجات دنیا نگه‌داری شده است – را باز کند. اگر ایلوی بمیرد، آینده‌ی بشریت به فنا خواهد رفت. ایلوی این را می‌داند. دوستان ایلوی این را می‌دانند. آن‌وقت ایلوی چه‌کار می‌کند؟ در طبیعت پرسه می‌زند و هرگاه که فرصتش پیش بیاید، با گله‌ای از شترمرغ‌های فلزی دعوا شروع می‌کند. مثل این می‌ماند که قاصدی که حامل تنها درمان برای طاعونی جهانی است، تصمیم بگیرد کل عصرش را در بزرگ‌راه ویراژ دهد.

او حتی به کسی نمی‌گوید دارد کجا می‌رود. ممکن است او در غاری زیرزمینی تنها بمیرد و برای چند نسل از بین برود. او گاهی عمداً مخفیانه از دوستانش جدا می‌شود تا دوباره تنها باشد. معمولاً هم می‌گوید: «اوه، ولی برای اون‌ها زیادی خطرناکه.» آخر چرا؟ چرا برای تو زیادی خطرناک نیست خانم عزیز؟ ایلوی هیچ ابرقدرتی ندارد. بقیه‌ی مردم هم می‌توانند با ربات‌های دایناسوری مبارزه کنند. ایلوی شخصی است که کلید آینده دست اوست. اگر من جای او بودم، یک بلندگو دستم می‌گرفتم، توی سرزمین راه می‌افتادم و با صدای بلند موقعیت را توضیح می‌دادم و از هرکس که به من پیشنهاد کمک می‌داد، کمک می‌گرفتم. چون تک‌روی در شرایطی که زندگی همه به موفقیت شما وابسته است، کار شرافت‌مندانه یا شجاعانه‌ای نیست، بلکه مدرکی دال بر نارسیسیسم، احمقانه و ناشی از بی‌ملاحظگی محض است.

بله می‌دانم، شاید این مسائل مقتضای رسانه‌ی ویدئوگیم باشند، ولی اگر لااقل یک شخصیت در دیالوگ اشاره‌ای به این مسائل می‌کرد اینقدر آزاردهنده نمی‌شد. کافی بود یک نفر در گروه پشتیبانی پساآخرالزمانی‌اش ایلوی او را یک‌جا می‌نشاند و به او می‌گفت: «داری چه غلطی می‌کنی؟ هر دفعه که تو سرت رو می‌اندازی می‌ری بیرون ما از شدت استرس اینقدر دندون‌قروچه می‌کنیم که دندون‌هامون پودر می‌شن. هروقت که یه پناهگاه پیدا کردی، بیرونش منتظر بمون. ما می‌ریم و پازل باستانی‌ای رو که توشه حل می‌کنیم. البته بعد از این‌که پاهات رو با میخ به زمین وصل کردیم.»

اگر طرفدار بازی هستید، احتمالاً الان وسوسه شده‌اید که به بخش نظرات هجوم بیاورید و بگویید: «نخیرم، دلیل این‌که ایلوی اینقدر درون‌گراست و توی ارتباط با بقیه افتضاحه و انگیزه‌هاش رو با کسی در میون نمی‌ذاره اینه که به‌عنوان یه فرد طردشده بزرگ شده و به سر و کله زدن با آدم‌ها عادت نداره.» بله، می‌دانم. مشکل من این نیست که داستان دلیلی کافی برای اعصاب‌خردکن بودن ایلوی ارائه نمی‌دهد؛ مشکل من این است که ایلوی اعصاب‌خردکن است و من می‌خواهم در نقش شخصیت دیگری بازی کنم. نویسندگان بازی می‌توانستند داستان را طوری بنویسند که ایلوی شخصیت متفاوتی داشته باشد و برای این شخصیت متفاوت هم به‌راحتی بهانه و دلیل بیاورند. اگر از من بپرسید، اگر به‌عنوان شخصی طردشده رشد پیدا کنید و بعداً جامعه شما را با آغوش باز بپذیرد، احتمال این‌که به فردی اجتماعی تبدیل شوید هم بسیار بالاست. بودن در کنار مردم باعث می‌شود هیجان‌زده و سرشار از انرژی‌ای توأم با استرس شوید. شاید حتی رفتارتان بیش‌ازحد دوستانه شود. یعنی زیادی با مردم حرف بزنید و زیادی با آن‌ها پسرخاله شوید، چون درکی از حد و حدودهای اجتماعی ندارید.

مطمئنم می‌دانید دارم درباره‌ی چه حرف می‌زنم. ما همه در همایش‌های گیمینگ شرکت کرده‌ایم. همه‌یمان با افرادی که به‌اندازه‌ی کافی از خانه بیرون نمی‌روند ملاقات کرده‌ایم. ایلوی باید مثل یکی از این افراد رفتار کند. شاید بتوان خرده‌پیرنگ فرعی درباره‌ی رابطه‌ی عاشقانه را که درباره‌اش حرف زدم به همین شکل در داستان گنجاند؛ به این شکل که ایلوی زیادی نزدیک یک نفر بایستد و به او بگوید مویش چه بوی خوبی می‌دهد.

منبع: Escapist Magazine

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

در سری مطالب «برداشت داغ» قصد داریم از زبان یاتزی کروشو (Yahtzee Croshaw)، یکی از منتقدان و طنزپردازان باذکاوت و پرسابقه‌ی عرصه‌ی گیم، یک سری برداشت جنجالی از وضعیت روز صنعت گیم داشته باشیم و ببینیم اگر اشکالی در صنعت گیم وجود دارد، ریشه‌ی آن به کجا برمی‌گردد. با ما همراه باشید.

واکنشی که از مطلب «ببخشید، ولی بازی جهان‌باز مرده است» – مطلبی که در آن استدلال کردم سبک جهان‌باز مرده و مثل زامبی‌ای که وضعیت فلاکت‌بار خود را به بقیه نیز انتقال می‌دهد، در حال کشتن خلاقیت است – دریافت کردم یک‌جورهایی برایم ضدحال بود، چون یک عالمه نظر دریافت کردم مبنی بر این‌که «اوه، پس الدن رینگ (Elden Ring) چی؟»، «الدن رینگ نظرت رو عوض می‌کنه!»، «الدن رینگ باهات کار داره!». گوش کنید مغزقشنگ‌ها: اگر به شما بود، همین چند وقت پیش می‌گفتید: «سایبرپانک ۲۰۷۷ باهات کار داره!» یا «آسمانی برای هیچ‌کس (No Man’s Sky) باهات کار داره!». همیشه یک بازی خفن در راه است؛ در بیشتر موارد جماعت گیمر را ناامید می‌کند و گاهی هم دقیقاً همان چیزی است که وعده داده شده بود، ولی در هر صورت همیشه یک اتفاق می‌افتد: همه بعد از یکی دو ماه از حرف زدن درباره‌ی آن دست برمی‌دارند و حواس‌شان جمع بازی بعد‌ی‌ای می‌شود که دپارتمان تبلیغات آن بودجه‌ی کافی برای خریدن همه‌ی سرتیترهای مطبوعاتی موجود در کهکشان را برای روز عرضه‌‌ی بازی در اختیار دارد. مردم ادعا می‌کنند این بازی قرار است همان بازی موعودی باشد که قرار است زندگی ما را دگرگون کند. اسم بازی موردنظر دائماً در حال عوض شدن است، ولی چرخه تا ابد ادامه دارد.

حتی اگر فرض را بر این بگیریم که بازی مدنظر فوق‌العاده خوب است و هر شب شام‌تان را سر میز می‌گذارد و بچه را می‌خواباند، آیا با ضرب‌المثل «با یه گل بهار نمی‌شه» آشنایی دارید؟ حالا چون صنعت بازیسازی AAA توانایی این را دارد تا هر از گاهی یک بازی خیلی خوب تولید کند، آیا این بازی خوب می‌تواند جبرانی بر باقی مزخرفات باشد؟ آیا فکر می‌کنید این بازی خوب می‌تواند همه‌ی اولویت‌بندی‌های اشتباه صنعت را اصلاح کند؟ تازه این طرز فکر باعث می‌شود این ایده رواج پیدا کند که ما همه دنبال این ابربازی فوق‌حفن هستیم، ایده‌ای که باعث می‌شود لشکری از مقلدهای درجه‌دو از آن به بازار عرضه شوند. خاراندن جوش حساسیت عملی رضایت‌بخش است، ولی دلیل خوبی برای این نیست که باغچه‌یتان را از گیاهانی که بهشان حساسیت دارید پر کنید. الدن رینگ دقیقاً چنین چیزی است: خارشی رضایت‌بخش پس از این‌که یک روز کامل را صرف برداشتن پشگل سگ از باغچه‌ی گیاهان حساسیت‌زایتان کردید.

با این حال، مطمئنم از بین شما، حتی کسانی که توی باغ نیستند هم می‌دانند که الدن رینگ، معادل دنیاباز دارک سولز است. چون دنیاباز کردن بازی‌ای که قبلاً دنیاباز نبود تنها خلاقیت گیم‌پلی است که از صنعت بازیسازی AAA برمی‌آید. ولی الدن رینگ جزو خوبان است. به‌نظرم دنیاباز شدن بازی‌ای که تمرکز زیادی روی اکتشاف دارد، حرکتی در جهت مثبت است، مثل تکامل یافتن موفقیت‌آمیز تیمارستان آرکام (Arkham Asylum) به شهر آرکام (Arkham City). چیزی که درباره‌ی ساختار مترویدوانیایی بازی‌های سولزلایک دوست دارم این است که در ذهنتان باید فهرستی از مسیرهای اکتشاف‌نشده ذخیره کنید تا هر وقت که جایی گیر کردید یا تجهیزات بهتر پیدا کردید، به آنجا برگردید. سبک دنیاباز هم پیروی همین ساختار است، ولی به توان ۲. وقتی در یک دشت هستید، مسیرهای زیادی وجود دارد که می‌توانید اکتشاف کنید؛ به‌طور دقیق هر ۳۶۰ درجه‌ی دورتان مسیر برای اکتشاف وجود دارد. هرچند زیاد پیش می‌آید این مسیرها تکراری به نظر برسند.

در جهان دنیاباز الدن رینگ می‌توانید به هر سمت که دوست دارید حرکت کنید و دیر یا زود به چیزی برای اکتشاف برخورد می‌کنید. البته در اغلب موارد آن چیزی که اکتشاف کرده‌اید، شما را تبدیل به اثر هنری معاصر می‌کند، ولی حداقل می‌دانید دلیلش این نبود که ترازتان به‌قدر کافی بالا نبود. با این حال، به‌نظرم این بیانیه به فارکرای ۶ هم قابل‌تعمیم است. در فارکرای ۶ هم کافی است مسیری تصادفی را انتخاب کنید و آن را ادامه دهید تا به آیتمی قابل‌جمع‌آوری یا مقر دشمن یا چیز دیگری که قرار است در فهرستی تیک بخورد برسید، ولی چه عاملی الدن رینگ و بازی‌های دنیاباز شاخص دیگر مثل نفس وحش (Breath of the Wild) را از آن بازی مزخرف متمایز می‌کند؟ جواب آن‌ها به گندی که یوبی‌سافت به ژانر دنیاباز زده چیست؟

اوه نگاه کنید، هر دو مثالی که از بازی سندباکس خوب زدم، بازی ژاپنی هستند. جا دارد به یاکوزا (Yakuza) هم اشاره کرد. یاکوزا هم راه خودش را از گیم‌دیزاین رایج بین بازی‌های دنیاباز سوا کرده. از چه راهی؟ از راه گنجاندن یک عالمه محتوا در فضایی نسبتاً کوچک و جمع‌وجور. آیا وقتش رسیده که ویبوی (Weaboo) درون خود را با آغوش باز بپذیریم و بگوییم که ژاپنی‌ها در ساختن بازی‌های سندباکس بهتر هستند؟ نه، چون یک مثال نقض برای این ادعا وجود دارد: شنمو (Shenmue)، یا آنطور که من دوست دارم صدایش کنم: شت‌پو (Shit Poo). ولی به‌نظرم در بازی‌های ژاپنی رویکرد خاصی قابل‌مشاهده است که ردپای آن در همه‌ی بازی‌های مذکور قابل‌مشاهده است. آن رویکرد هم این است که بازیسازان ژاپنی سر این‌که مبادا بازیکن چیزی را از دست بدهد، از خواب و خوراک نمی‌افتند.

یاکوزا برجسته‌ترین مثال از این رویکرد است. آیا می‌دانستید در یاکوزا ۶ یک مینی‌گیم فوق‌العاده پرجزئیات با موضوع شکار کوسه وجود دارد که روی گیم‌پلی ریل‌شوتر (Rail Shooter) سوار شده است؟ من تازه وقتی بازی را تمام کردم از این موضوع باخبر شدم.

عنصری که در بازی‌های دنیاباز AAA غایب است این است که در آن‌ها به بازیکن اجازه داده نمی‌شود محتوایی را از دست بدهد. از ساختار این بازی‌ها مشخص است که بالادستی‌ها فرمان صادر کرده‌اند تا قران آخر بودجه‌ای که صرف بازی شده، روی صفحه‌ی نمایش‌گر قابل‌مشاهده باشد، برای همین این بازی‌ها از این‌که محتوایی را از دست بدهید وحشت دارند. در این بازی‌ها هروقت که یکی از ماموریت‌های اصلی را شروع می‌کنید، بازی دست شما را می‌گیرد و از منظره‌ی زیبای «الف» به منظره‌ی زیبای «ب» و «ج» و… می‌برد و تمام مدت هم پیام‌های آموزشی و راهنماها از همه طرف روی سرتان هوار می‌شوند. گاهی هم بازی روند هورایزن فوربیدن وست (Horizon Forbidden West) را در پیش می‌گیرد که در آن شخصیت اصلی همیشه به‌شکلی خیلی منظوردار زیرلب می‌گوید که چقدر خوب می‌شود که قبل از پرداختن به خط داستانی بعدی کمی منظره‌ی قشنگ تماشا کند.

با توجه این‌که بازی دنیاباز AAA از پایه‌واساس خورشی متشکل از مکانیزم‌های گیم‌پلی مختلف است و اصلاً نمی‌توان ریسک ناآگاهی بازیکن نسبت به این مسئله را پذیرفت، این بازی‌ها پر از منوها، آیکون‌ها و رابط کاربری پرجزئیات هستند. برای همین در دل این بازی‌ها پارادوکسی منطقی نهفته است: از یک طرف نصف اعضای تیم هنری بازی تا سر حد مرگ کار کرده‌اند تا مناظر زیبای بازی‌های دنیاباز AAA را به وجود بیاورند، مناظری که تنها عامل انگیزه‌بخش برای تجربه‌ی این بازی‌ها هستند، و از طرف دیگر، اولین بار که این مناظر پیش روی شما پدیدار می‌شوند، اثری که به‌جا می‌گذارند از بین می‌رود، چون کل تمرکزتان معطوف به پیکان ماموریت است که مثل هویجی که به انتهای چوب ماهی‌گیری وصل شده باشد، جلوی صورت‌تان آویزان است.

از جایی به بعد بازی‌های سندباکس فراموش کردند ماهیت بازی سندباکس چیست: بازی سندباکس حاضر است به بازیکن اجازه دهد خودش محیط بازی را اکتشاف کند، بدون این‌که دستی فضول او را در این محیط هدایت کند. بازی‌های سندباکس پیشرو و بزرگ نیز همه این نکته را در ساختار خود لحاظ کرده بودند: بازی‌هایی چون آلتیما، اثر ریچارد گریوت (Richard Garriot’s Ultima)، الیت، اثر دیوید بربن (David Braben’s Elite)، بازی‌های اولیه‌ی جی‌تی‌ای و اگر دنبال مثال جدیدتری می‌گردید، ماینکرفت (Minecraft). ولی یوبی‌سافت پس از چند نسل ور رفتن با فرمول بازی‌های سندباکس آن‌ها را تبدیل به اثری کرده که بهترین عبارت برای توصیف‌شان «نقش‌آفرینی کلان تک‌نفره» (Single-player MMORPG) است، به این معنی که نقشه‌ی بازی پر از فعالیت‌های متفرقه‌ی بی‌ربط به اصل بازی است و تنها راه برای پیشروی به ناحیه‌ی بعدی رسیدن به ترازی مشخص یا رسیدن به بخش داستانی مشخص است. چنین بازی‌ای دیگر سندباکس نیست، بلکه زمین گلف است؛ یعنی محیطی که در ظاهر باز به نظر می‌رسد، ولی از سوراخ یکم تا هجدهم آن فقط یک مسیر برای پیشروی وجود دارد.

الدن رینگ چنین کاری انجام نمی‌دهد. نقشه‌ی بازی پر از آیکون‌ها و راه‌های توصیه‌شده برای پیشروی نیست. این بازی ماموریت‌های فرعی‌ای ندارد که برای انجام دادنشان باید پای درخت دیالوگ یک شخصیت غیرقابل‌بازی خسته‌کننده بنشینید تا بازی به شما اجازه بدهد به نقطه‌ای روی نقشه بروید که زن طرف زیر چنگال‌های یک ببر گیر افتاده است. البته در ابتدای بازی یک قسمت راهنما وجود که در آن یکی از شخصیت‌ها، که نقش خوشامدگوی فروشگاه والمارت را ایفا می‌کند، به شا می‌گوید به سمت قلعه‌ای در دوردست بروید، ولی اگر مستقیماً به سمت این قلعه بروید، دیوار درجه‌سختی بازی شما را له‌ولورده می‌کند. انگار که بازی دارد به طور غیرمستقیم به شما می‌گوید: «دماغ‌سوخته خریداریم! اول یکم نقشه رو اکتشاف کن و چندتا آپگرید پیدا کن گاگول.»

و دقیقاً برای همین است که الدن رینگ برای من کار می‌کند. این بازی در حدی اعتماد به نفس دارد تا به دنیایش اجازه دهد از جانب خودش حرف بزند. این بازی محدود به منظره‌های زیبای دارک سولز که در محیطی عمدتاً بسته و تنگ نمایش داده می‌شوند نیست. هر بازی‌ای می‌تواند چنین ساختاری را پیاده کند. فقط بازیسازهایی که شخصیتی قوی دارند می‌توانند با هزار زحمت یک عالمه محتوا در بازی بگنجانند و بعد به‌راحتی با این قضیه کنار بیایند که شاید بازیکن بعضی از این محتواها را نبیند، چون تمام مدت در حال زل زدن به تکسچر دیوار بوده است.

بازی سندباکس ایده‌آل می‌گوید: «این دنیای من است. برای من مهم نیست در آن کجا می‌روی، چون هرجا که بروی چیز خوبی پیدا خواهی کرد.» برای رسیدن به این ذهنیت اعتماد به نفسی بسیار بالا نیاز است. اینجا با یک رابطه‌ی دوطرفه مواجهیم: بازی سندباکس خوب در حدی اعتماد به نفس دارد که به بازیکن اجازه دهد برای خودش آزادانه در آن بچرخد، و در عین حال تنها بازی‌ای که در این حد اعتماد به نفس دارد، بازی‌ای است که می‌داند سندباکس خوبی است. البته گاهی اعتماد به نفس هم ریشه در خودگول‌زنی شدید دارد. باز هم مثال شنمو به ذهن می‌رسد. شنمو مسلماً اعتماد به نفس دارد. ولی شما در این زمینه از آن درس نگیرید.

منبع: Escapist Magazine

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

در سری مطالب «برداشت داغ» قصد داریم از زبان یاتزی کروشو (Yahtzee Croshaw)، یکی از منتقدان و طنزپردازان باذکاوت و پرسابقه‌ی عرصه‌ی گیم، یک سری برداشت جنجالی از وضعیت روز صنعت گیم داشته باشیم و ببینیم اگر اشکالی در صنعت گیم وجود دارد، ریشه‌ی آن به کجا برمی‌گردد. با ما همراه باشید.

چه بلایی سر صنعت بازی‌های موبایل آمده؟ آن بلای خانمان‌برانداز پول است. یک سری پدرسوخته فروشگاه‌های دیجیتالی را با یک عالمه بازی موبایل کلون‌شده و تقلیدی پر کرده‌اند تا سریع پولی به جیب بزنند؛ دقیقاً همان کاری که باعث شد صنعت بازی در دهه‌ی ۸۰ با مخ زمین بخورد. لعنت به یک درصد راس جامعه. بسیار خب، حالا که وظیفه‌ی روزانه‌یمان برای کوباندن کاپتیالیسم را انجام دادیم، اجازه دهید به بقیه‌ی مسائل بپردازیم.

اخیراً من در استریم‌ها و ویدئوها و نوشته‌هایم از بازی آنپکینگ (Unpacking) زیاد حرف زدم. آنپکینگ مثال بی‌نظیری از بازی‌ای است که فقط روی یک مکانیزم گیم‌پلی جالب تمرکز دارد. این مکانیزم باز کردن کارتون‌های اسباب‌اثاثیه‌هایتان و چیدن‌شان در خانه‌ی جدیدی است که به آن اسباب‌کشی کرده‌اید. بازی با استفاده از این ایده‌ی ساده، به صورت زیرپوستی زمینه و داستانی غنی خلق می‌کند. دقیقاً همان کاری که لوکاس پوپ (Lucas Pope)، سازنده‌ی مدارک لطفاً (Papers, Please) و بازگشت ابرا دین (Return of the Obra Dinn)، در انجام آن استاد است. ولی عاملی که باعث شده رایحه‌ی خوش آنپکینگ به بوی گند آغشته شود، این است که یک آدم مزخرف کلون واضحی از بازی را به نام Unpacking Master برای موبایل ساخته است. این کلون رایگان (Free to Play) است و بیشتر از یونیفورم یک راننده رالی تبلیغات به هیکلش آویزان شده است. سازنده‌ی کلون اینقدر پررو بوده که علاوه بر عنوان بازی، طرح کلی یک سری از اتاق‌هایش را هم کش رفته است و پیش از این‌که اعتراضات مردم باعث شود از فروشگاه‌ها حذف شود، در راس فهرست بازی‌های رایگان اپل قرار داشت.

این قضیه بنا به چند دلیل من را افسرده می‌کند. دلیل اول این است که همان‌طور که سازندگان آنپکینگ در توییتر اعلام کرده‌اند، ضدحال بزرگی است وقتی آدم می‌بیند یک بازی واقعاً خلاقانه که با عشق درست شده، به‌دست ربات‌های پول‌پرست که در عقل‌شان هیچ مفهومی جز مزد بی‌زحمت بعدی‌شان نمی‌گنجد، به‌شکلی بی‌روح و فرصت‌طلبانه به تاراج برود. دلیل دوم این است که این قضیه به من یادآوری کرد صنعت بازی موبایل به چه وضع اسفناکی دچار شده است. شاید فکر کنید سیل انتشار بازی‌های مستقل در استیم بد است، ولی وضعیت بازی‌های موبایل نشان می‌دهد اگر استیم بی‌خیال آن چس‌مثقال کنترل کیفیتی بشود که هنوز دارد، چه سرنوشت شومی در انتظارش است.

چون حقیقت این است که در گذشته من صنعت بازی‌های موبایل را دوست داشتم. در واقع تا همین چند وقت پیش نظرم این بود که آینده‌ی صنعت گیم در بازی‌های موبایل نهفته است. موبایل پلتفرمی است که در آن از دکمه خبری نیست، فقط یک صفحه‌ی لمسی دارد و با یک دست می‌توان آن را کنترل کرد. موبایل باعث شد که بازیسازان درباره‌ی شیوه‌ی بازی ساختن از پایه‌واساس تجدیدنظر کنند. اساساً بازی ساختن برای موبایل رویکردی ظرافت‌مندانه می‌طلبید. غیر از این، همه موبایل داشتند و برای همین صنعت بازی موبایل یک عالمه مخاطب تضمین‌شده داشت که همه‌یشان دربه‌در دنبال چیزی بودند که در اتوبوس سرگرم نگه‌شان دارد. این صنعت زمین حاصل‌خیزی برای نوآوری بود. ولی ظاهراً مرز بین زمین حاصل‌خیز و زباله‌دان پسماندهای آلی روز‌به‌روز در حال کمرنگ‌تر شدن است.

در گذشته همه‌جور بازی را روی موبایلم بازی می‌کردم. یادم می‌آید اولین بازی موبایلی که مثل بمب صدا کرد کانابالت (Canabalt) بود. این بازی یکی از نخستین عناوین سبک دویدن بی‌نهایت (Endless Runner) بود؛ در آن شما نقش یک یاروی پیکسلی را بازی می‌کنید که در حال دویدن در شهری است که فاجعه‌ای بزرگ را پشت‌سر گذاشته. این بازی هنرمندانه ساخته شده بود و کنجکاوی را برمی‌انگیخت. این مرد که بود؟ چه بلایی سر شهر آمده بود؟ آن خرچنگ‌های رباتی عجیب در پس‌زمینه قضیه‌یشان چه بود؟

ولی این صرفاً اولین بازی‌ای بود که من امتحان کردم. دودل گاد (Doodle God)، فروت نینجا (Fruit Ninja)، طناب را ببر (Cut the Rope)، بال‌های کوچک (Tiny Wings) و حتی انگری بردز (Angry Birds) در ابتدای کارنامه‌ی کاری‌اش همه بازی‌هایی ساده، نوآورانه و با گیم‌دیزاین پیشرو بودند که روح و قلب داشتند. گاهی پیش می‌آمد که اپل استور را جستجو می‌کردم و بازی‌های موبایل را تصادفی امتحان می‌کردم.

این روزها بازی‌های کمی هستند که روی موبایلم بازی می‌کنم: سولیتیر (Solitaire)، جدول و بازی‌های پازل مبتنی بر منطق. دلیلش این است که هر دور از این بازی‌ها زمان زیادی طول می‌کشد، برای همین هنگام تجربه‌یشان با تبلیغات بمباران نمی‌شوم. بیشتر بازی‌هایی که صرفاً به‌خاطر تبلیغات باحال‌شان امتحان می‌کنم، مراحل بسیار کوتاهی دارند تا سازندگانشان بتوانند در ابتدا و انتهای هر مرحله یک تبلیغ بگنجانند. مراحل‌شان هم بر پایه‌ی انجام یک کار بسیار پیش‌پاافتاده، ولی رضایت‌بخش مثل مرتب کردن توپ‌های رنگی بنا شده است. تمام تبلیغاتی هم که این بازی‌ها را احاطه کرده‌اند، به تبلیغ بازی‌های بی‌شماری می‌پردازند که دگرگونی‌هایی از بازی فعلی با کمترین میزان تغییرات هستند و حتی یک لایه‌ی هویتی دست‌وپاشکسته هم ندارند. مرتب کردن رنگ‌ها ظاهراً بزرگ‌ترین ترند بین بازی‌های موبایل است. من در اپ اپل استور واژه‌ی «مرتب کردن» (Sort) را جستجو کردم و این نتایج برایم نمایش داده شد:

• Water Sort Puzzle
• Ball Sort Puzzle
• Sort it 3D
• SortPuz
• Sort Water Color Puzzle
• Ball Sort Color Water Puzzle
• Soda Sort Puzzle
• Bubble Sort Color Puzzle
• Color Ball Sort Puzzle

همان‌طور که می‌بینید، قضیه‌ی آنپکینگ یک مورد نادر از نشت کردن روند تولید استاندارد بازی‌های موبایل به دنیای واقعی بود. در بیشتر اوقات، بازی‌های موبایل در هماوردی کانیبالیستیک (Cannibalistic = هم‌نوع‌خوارانه)، در حال تغذیه از گوشت تن یکدیگر هستند، بدین صورت که درست در لحظه‌ای که هر ایده‌ای به کم‌ترین میزان موفقیت برسد، حدود هزار بازی دیگر مثل آن چون قارچ سر از زمین در می‌آورند، آن هم با چنان سرعتی که باید فرض را بر این بگیرید که پای نوعی الگوریتم در میان است که به‌صورت خودکار تعداد دفعات دانلود یک بازی را ردیابی می‌کند و داده‌ی به‌دست‌آمده را دودستی تحویل دستگاه کلون‌سازی می‌دهد. برای همین است که تبلیغات همه‌ی این بازی‌ها دقیقاً مثل هم است. در این تبلیغات، کلیپ‌های کوتاهی از گیم‌پلی بازی نمایش داده می‌شود که در آن یک نفر به‌شکلی افتضاح در حال انجام دادن بازی است، طوری‌که باعث می‌شود اعصاب‌تان خرد شود و دلتان بخواهد خودتان بازی را تجربه کنید تا نشان دهید روش درست بازی کردنش چیست؛ همان‌گونه که شیوه‌ی تایپ کردن را به پدربزرگ‌مادربزرگ‌تان آموزش می‌دهید.

همیشه هم نقل‌قولی قلابی بالای تبلیغات نمایش داده می‌شود که مضمون آن این است: «مرحله‌ی ۳ رو ۵۱۹ بار بازی کردم، ولی نمی‌تونم ازش رد بشم!»، فکر کنم دلیلش این است که سازندگان این تبلیغات از راه آزمون‌وخطا متوجه شدند که این موثرترین جمله‌بندی برای جلب‌توجه مخاطب است.

هر بار که به سیل عظیم بازی‌های رایگان موبایل نگاه می‌کنم، به من یادآوری می‌شود که دلیل وجود هیچ‌کدام از این بازی‌ها سرگرم کردن یا بهبود زندگی شما نیست. این بازی‌ها به‌شکلی سرد و عاری از احساسات طراحی شده‌اند تا مغز مارمولکی شما را با وعده‌ی کسب امتیازهای سریع قلقلک دهند و شما را هم به فهرست «تعداد کاربران» اضافه کنند، فهرستی که برای جلب مشتری تبلیغات باید نمایان‌گر رقمی گنده باشد. وضعیت فعلی صنعت بازی موبایل مثل دوره‌ی تاریخی تب طلا (Gold Rush) در قرن ۱۹ آمریکاست. پس از این‌که ادعاهای بزرگ مطرح شدند و همه‌ی معدن‌چی‌های باهوش سودشان را درآوردند و بعد زدند به چاک، تنها کسانی که باقی ماندند، کسانی بودند که دیر به معرکه رسیدند و حالا امیدی واهی برای کسب سود داشتند، اما تنها کسانی که قرار بود سود به جیب بزنند، فاحشه‌خانه‌هایی بود که برای سوءاستفاده از آن‌ها دایر شده بودند. در نهایت همه‌ی این درماندگان شانه‌به‌شانه‌ی یکدیگر کنار رودخانه ایستادند و آماده بودند تا در صورت مشاهده‌ی اولین نشانه از برق زدن چیزی گلوی بقیه را ببرند.

صنعت بازی موبایل واقعاً یک جور تب طلای مدرن بود، ولی اگر بخواهیم این اتفاق را تقصیر تاثیر فاسدکننده‌ی پول بیندازیم، شاید کلی‌گویی کرده باشیم، چون من می‌خواهم کمی از تقصیر را گردن فلپی برد (Flappy Bird) بیندازم. فلپی برد بازی‌ای بود که یک بازیساز مستقل به نام دانگ نوین (Dong Nguyen) در عرض چند روز آن را ساخت و ساده‌ترین بازی ممکن روی ساده‌پسندترین پلتفرم ممکن بود، ولی با این حال هیچ‌کس انتظار محبوبیت سرسام‌آور و ناگهانی بازی را نداشت و این محبوبیت میراث شومی از خود به جا گذاشت. این محبوبیت آنقدر هشداردهنده بود که نوین شخصاً بازی را به بهانه‌ی این‌که بیش از حد اعتیادآور است از دسترس خارج کرد، چون خودش هم از هیولایی که درست کرده بود وحشت کرده بود. این کاری انسان‌دوستانه بود، ولی شاید بهترین حرکت ممکن به حساب نمی‌آمد، چون خلائی ایجاد کرد که سیلی از مقلدان سعی کردند با ساختن بازی‌هایی شبیه به فلپی برد آن را پر کنند، چون همه‌یشان فهمیدند برای رسیدن به سودی بزرگ دقیقاً چقدر زحمت لازم است.

اکنون این چیزی است که تمام بازی‌های موبایل به آن تبدیل شده‌اند: بازی‌هایی با گیم‌پلی ساده‌ی زامبی‌وار و طراحی هنری بی‌مزه که فقط به‌درد ترشح سریع دوپامین می‌خورند و دیکتاتوری به نام الگوریتم آن‌ها را به ردیفی بی‌انتها از کلون‌های شبیه‌به‌هم تقلیل داده است. هیچ انگیزه‌ای برای تغییر هم وجود ندارد، چون این بازی‌ها برای پفیوزهایی که به دنیا حکم‌فرمایی می‌کنند یک خروار پول به ارمغان می‌آورند. به‌نظرم تقصیر فلپی برد هم نبود. فلپی برد صرفاً حقیقتی ناخوشایند را درباره‌ی صنعت بازی موبایل برملا کرد. من فکر می‌کردم بازی موبایل دنیایی جدید برای صنعت گیم است، ولی تعریف من از گیم چیزی است که باید روی آن تمرکز کرد؛ برای تجربه‌ی یک بازی باید به صفحه زل زد و باید با وسیله‌ای که باید با هر دو دست آن را نگه داشت کنترلش کرد. باید در دنیای آن غرق شد.

ولی بیشتر مخاطبان تضمین‌شده‌ی بازی‌های موبایل دنبال این چیزها نیستند. موبایل، به‌عنوان پلتفرم گیم، صفحه‌ی کوچکی است که می‌توان با یک دست آن را نگه داشت و مخاطب آن هم فقط نصف حواسش جمع آن است، تا مبادا ایستگاهی را که باید در آن پیاده شود رد کند. مخاطب بازی موبایل دنبال این نیست که در بازی غرق شود، بلکه فقط می‌خواهد حواسش پرت شود. مخاطب بازی موبایل دنبال نشئگی سریع است، نه چالش‌های سخت یا درگیری احساسی. و این دقیقاً تقاضایی است که صنعت بازی موبایل طی سال‌ها برای سوءاستفاده از آن خود را بهینه کرده است. واقعاً وضعیت غم‌انگیزی است، ولی غر زدن درباره‌ی آن مثل این می‌ماند که بگویید چرا در دنیایی که هروئین مرغوب وجود دارد، مردم هنوز دارند چسب مایع از دماغ‌شان بالا می‌کشند. حالا باید من را ببخشید، چون می‌خواهم قبل از این‌که ذهنم درگیر منطقی بودن یا نبودن تشبیه بالا شود، صحنه را ترک کنم.

منبع: Escapist Magazine

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

در سری مطالب «برداشت داغ» قصد داریم از زبان یاتزی کروشو (Yahtzee Croshaw)، یکی از منتقدان و طنزپردازان باذکاوت و پرسابقه‌ی عرصه‌ی گیم، یک سری برداشت جنجالی از وضعیت روز صنعت گیم داشته باشیم و ببینیم اگر اشکالی در صنعت گیم وجود دارد، ریشه‌ی آن به کجا برمی‌گردد. با ما همراه باشید.

اوه پسر، دوباره آخر سال فرا رسید (مقاله ۱۶ دسامبر ۲۰۲۱ منتشر شده است). می‌دانید یعنی چه؟ فصل جوایز! تشریفات رسمی برای این‌که دست‌اندرکاران صنعت گیم هندوانه زیر بغل هم بگذارند و رسانه‌های صنعت گیم هم ما را مجبور کنند به قضیه اهمیت دهیم. برایم سوال است که امسال چه بازی‌ای قرار است جایزه‌ی «موردانتظارترین بازی» را ببرد؟ یا جایزه‌ای که به‌شخصه ترجیح می‌دهم آن را «بازی‌ای که بیشترین بودجه به دپارتمان تبلیغاتش اختصاص داده شده، دپارتمانی که اعضایش لایق خرد شدن بطری شیشه‌ای روی ملاج‌شان هستند» صدا کنم. حتی به خودم زحمت ندادم تا ببینم چه بازی‌ای برنده‌ی بهترین بازی سال گیم آواردز (Game Awards) شد. فرض را بر این می‌گیرم که برنده بازی‌ای بود که از لحاظ محاسباتی قرار است بیشتر از هر نامزد دیگری اعصاب من را خط‌خطی کند. برای من موضوع جالب و قابل‌بحث این است که گولدن جوی‌استیکس (Golden Joysticks) تصمیم گرفت جایزه‌ی «خفن‌ترین بازی تمام دوران» (Ultimate Game of All Time) را به دارک سولز اعطا کند.

درک می‌کنم که فصل جوایز باید همراه با خود کمی جوگیری یا هایپ نیز به همراه داشته باشد، ولی برای من اینجاست که جوگیری (Hype) به بزرگ‌نمایی (Hyperbole) تبدیل می‌شود. (آیا این جمله را دوست داشتید؟ به‌نظر خودم خیلی خوب از آب درآمد.)

«خفن‌ترین بازی تمام دوران؟» این عبارت بیشتر از این‌که شبیه به تجلیل‌خاطری جدی باشد، شبیه به شعاری به نظر می‌رسد که یک سری تماشاچی فوتبال مست جلوی دوربین اخبار تلویزیون فریاد می‌زنند. با توجه به این‌که من بسیار سر معنای کلمات حساس هستم، احساس می‌کنم که معنای ضمنی نهفته در این عبارت این است که ما به نقطه‌ی پایان ویدئوگیم رسیده‌ایم. معنی واژه‌ی Ultimate یعنی «نهایی». پس فکر کنم معنی‌اش این است که کار ما اینجا تمام است و باید کرکره‌ها را بکشیم پایین؛ وقتش رسیده همه‌ی چیزهایی را که یاد گرفتیم سبک‌سنگین کنیم و ببینیم بهترین‌شان کدام بوده است، چون قرار نیست چیز جدیدی یاد بگیریم.

شاید گولدن جوی‌استیکس چیزی می‌داند که ما نمی‌دانیم. شاید آخرالزمان نزدیک است و زمین قرار است به‌زودی دهان باز کند و عنکبوت‌های جهنمی از دل آن بیرون بیایند و ترتیب همه‌یمان را بدهند. اما احتمال قوی‌تر این است که پنجاه سال بعد که بلادبورن ۹ برای کنسول جدید سونی – که روی عصب‌های مغزتان اجرا می‌شود – منتشر شود و باعث شود همه کف و خون قاطی کنیم، ادعای گولدن جوی‌استیکس بسیار احمقانه به نظر خواهد رسید. منظورم این است که همین چند وقت پیش بود که همه می‌گفتند افسانه‌ی زلدا: اوکارینای زمان (Legend of Zelda: Ocarina of Time) بهترین بازی تمام دوران است، ولی این بازی حتی به فهرست نامزدهای نهایی گولدن جوی‌استیکس راه پیدا نکرد. ولی نفس وحش (Breath of the Wild) راه پیدا کرد، چون بازی جدیدتر و در نتیجه بازی موجه‌تری است. ولی بیایید روی کلمات حساس نباشیم و فرض را بر این بگیریم که دست‌اندرکاران گولدن جوی استیکس کمی بیش از حد کافئین مصرف کردند و منظور واقعی‌شان این بود که دارک سولز بهترین بازی‌ای است که تاکنون منتشر شده است. آیا من با این ادعا موافقم؟ خب، به‌نظرم ارزش تجزیه‌وتحلیل دارد.

من دارک سولز را دوست دارم. به‌نظرم بازی بسیار خوبی است. بازی‌هایی که مثل دارک سولز هم گسترده باشند، هم عمیق، کم هستند. این بازی مثل کیک شکلاتی لذیذ عمیق، غنی و تاریک است. در طول سال‌ها من آنقدر به این بازی اجازه داده‌ام از من سوءاستفاده کند و از آن لذت برده‌ام که دیگر نمی‌توانم دیدگاهی عینی (Objective) به آن داشته باشم. ولی وقتی صحبت از خفن‌ترین بازی تمام دوران در میان باشد، نمی‌توان با دیدگاهی عینی به قضیه نگاه کرد. مطمئنم که بسیاری از گیمرها نتوانستند با دارک سولز ارتباط برقرار کنند. مسلماً بازی‌ای نیست که نتوان ازش انتقاد کرد. مثلاً به نظر من در نیمه‌ی دوم بازی طراحی مرحله‌ی آن دچار پسرفت می‌شود، چون قابلیت جابجا شدن بین بان‌فایرها (Bonfire) سازندگان بازی را از طراحی مراحل درهم‌تنیده معاف کرد. از طرف دیگر این احمقانه است که نمی‌توان بدون توسل به راهنماهای اینترنتی بسیاری از کارهای بازی را انجام داد (مثل چگونگی ساختن Boss weapons).

در مقایسه با بقیه‌ی بازی‌هایی که در فهرست نامزدها قرار داشتند، مطمئن نیستم که دارک سولز بهترین تجربه با بیشترین لحظات لذت‌بخش بود. اگر به من بود، این جایزه را به پورتال (Portal) می‌دادم. همچنین درگیرکننده‌ترین تجربه‌ی بازی برای من به آندرتیل (Undertale) تعلق دارد، ولی آندرتیل در این فهرست حضور ندارد، چون گرافیک آن طوری نیست که بر پایه‌ی آن بتوان سری کارت گرافیک Geforce GTX را به ملت غالب کرد، برای همین صنعت بازیسازی AAA حاضر نیست به آن اهمیت دهد.

ولی اگر از من درخواست می‌شد تا یک بازی را به‌عنوان نماینده‌ی نهایی کل صنعت بازی انتخاب کنم، بازی‌ای را انتخاب می‌کردم که واقعاً ردپای بیشترین تعداد بازی در آن قابل‌مشاهده باشد. پورتال و آندرتیل هم چنین بازی‌هایی نیستند. درست است که هر دو بازی در حیطه‌ی خاص خود اعتبار و نفوذی بالا دارند، ولی دارک سولز یک بازی نقش‌آفرینی تقریباً دنیاباز فانتزی هک و اسلش با حضور اژدهایان و جادوگران است و اثری از همه‌‌جور بازی در آن پیدا می‌شود. این بازی به‌نوعی حاصل دهه‌ها نوآوری و پیشرفت در ژانر فانتزی و نقش‌آفرینی است و سیستم مبارزه‌ی عالی و مناظر زیبایش هم دیگر نور علی نور است. اگر تصمیم بگیرید عمده‌ی بازی را با تیر و کمان پیش ببرید و بسیار نزدیک به صفحه‌ی نمایش‌گر بنشینید، شاید بتوان گفت از سبک اول شخص نیز تاثیر پذیرفته است. تاثیر آن در ده‌ها بازی اکشن-ماجراجویی که پس از آن منتشر شدند نیز قابل‌مشاهده است.

اگر بخواهیم نماینده‌ای برای صنعت گیم انتخاب کنیم، مسلماً انتخاب‌هایی بدتر از دارک سولز وجود دارد. مسلماً در مقایسه با مهاجمان فضا (Space Invaders) و پک‌من (Pac-Man) دارک سولز نماینده‌ی بهتری برای صنعت گیم به نظر می‌رسد؛ این دو بازی هم در فهرست نامزدهایی نهایی قرار داشتند تا احتمالاً گیمرهای رتروپسند از دماغ‌فیل‌افتاده را راضی نگه دارند. با این‌که تعیین کردن بهترین بازی دنیا به نظر شخصی افراد بستگی دارد، ولی می‌توانیم درباره‌ی بازی‌ای حرف بزنیم که بیشترین تعداد گیمر آن را به‌عنوان بهترین بازی تاریخ حساب خواهند کرد و این دیگر به نظر شخصی افراد بستگی ندارد. بنابراین اگر با این استدلال پیش برویم، فکر کنم من با انتخاب دارک سولز به‌عنوان خفن‌ترین و غنی‌ترین و کف‌وخون‌قاطی‌کننده‌ترین بازی تاریخ موافقت می‌کنم. ولی اجازه دهید کمی بحث را باز کنیم و به نکته‌ی قبلی درباره‌ی این‌که «Ultimate» یعنی «نهایی» برگردیم. چون فکر دیگری که موقع شنیدن خبر مربوط به این جایزه به ذهنم خطور کرد برایم بسیار ناراحت‌کننده و شوم بود و هنوز به پس ذهنم سیخونک می‌زند. آن فکر این است: آیا صنعت بازی به نقطه‌ی اوج یا حد نهایی پیشرفت خود رسیده است؟

مشخصاً کار بازی‌های ویدئویی تمام نشده و قرار نیست آخرالزمان اتفاق بیفتد؛ یا اگر هم قرار است بیفتد، در حدی سریع اتفاق نمی‌افتد که جالب و دراماتیک باشد، ولی من نگران این هستم که همین حالایش بهترین بازی‌های ویدئویی تاریخ منتشر شده‌اند و از اینجا به بعد همه‌چیز قرار است پسرفت کند. البته در این‌که بازی‌ها از لحاظ فناوری به نقطه‌ی اوج نرسیده‌اند شکی نیست، همیشه فضای بیشتر برای گنجاندن پولیگون‌ها و شیدرها و این مزخرفات وجود دارد، ولی برخلاف آنچه تولیدکننده‌های سخت‌افزار تبلیغ می‌کنند، هیچ‌کدام از این چیزها به خلق بازی‌های بهتر منجر نمی‌شوند.

منظورم از سوالی که پرسیدم این است که آیا خلاقیت در بازی‌های ویدئویی به نقطه‌ی اوج خود رسیده است؟ همان‌طور که قبلاً گفتم، به‌نظر می‌رسد عصر صنعت‌گری و بازیسازی مولف به پایان رسیده است. فضای صنعت گیم طوری شده که در آن یک سری کمیته‌ی بی‌روح بازیسازی جلسه می‌گذارند و در آن طرح ساختن بازی‌های دنیاباز فرمولی و بازی‌های خطی سینمایی می‌گذارند که از پایه و اساس هیچ فرقی با هم ندارند و تا موقعی‌که ساختن این بازی‌ها باعث شود یک قران بیشتر توی جیبشان برود، ساختن‌شان را به آثار نوآورانه و ریسکی ترجیح خواهند داد.

به نظر من بهترین کنسول تاریخ گیم پلی‌استیشن ۲ بود. نه به‌خاطر این‌که قدرتمندترین کنسول بود، بلکه به‌خاطر این‌که آخرین کنسولی بود که سطح فناوری آن در حدی بالا بود که بتوان در بستر آن بیشتر چشم‌اندازهای هنری را پیاده کرد، ولی در حدی پیشرفته نبود که بازیسازهای کوچک‌تری را که پول‌شان از پارو بالا نمی‌رود، از بازی ساختن دلسرد کند. برای همین پلی‌استیشن ۲ یک عالمه بازی عجیب و نوآورانه مثل کاتاماری داماسی (Katamari Damacy) و اوکامی (Okami) داشت که سازندگانش هیچ وابستگی‌ای به سونی نداشتند و قصدشان فروش بیشتر پلی‌استیشن ۲ نبود و صرفاً می‌خواستند ایده‌های عجیب و دیوانه‌وار خود را به مرحله‌ی اجرا برسانند.

بله، اکنون یک عالمه بازی مستقل ساخته می‌شوند و همه‌یشان هم پر از عناصر خلاقانه و عجیب هستند، ولی این روزها ساختن چنین بازی‌هایی بسیار دلسردکننده است، چون به‌عنوان بازیساز از قبل می‌دانید که بازی‌تان زیر صدها میلیون بازی‌ای که هر ثانیه از هر روز در استیم منتشر می‌شود، دفن خواهد شد و بازی‌هایی که بیشترین میزان توجه را دریافت کنند، آن‌هایی هستند که بزرگ‌ترین سینه‌ها را به عرصه‌ی نمایش می‌گذارند. عصر پلی‌استیشن ۲ عصر برابری بین بازی‌ها بود، عصری که در آن در ویترین بازی‌فروشی می‌توانستید یک بازی عجیب مثل ویوتیفول جو (Viewtiful Joe) را در کمال افتخار و سربلندی در کنار ندای وظیفه ببینید. این روزها از این خبرها نیست. این روزها باید کل سهم پول و توجه و شگفتی موجود در بازار را در اختیار داشته باشید، چون اندازه‌ی یک شهرک آدم استخدام کردید و تا سر حد مرگ ازشان کار کشیدید تا بازی‌تان ساخته شود، وگرنه محکوم به فراموشی و گمنام ماندن هستید.

به‌عبارتی صنعت بازی مثل جامعه‌ای شده که شهروندان آن به دو دسته‌ی میلیاردر و زیر خط فقر تقسیم شده‌اند و دیگر از قشر متوسط خبری نیست. حال می‌رسیم به حرف بعدی که می‌خواهم بزنم: درست است که ممکن است در آینده شرایط تغییر کند. شاید من یک پیر خرفت هستم که نوستالژی برای اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ کورم کرده است. شاید روزی فرا برسد که در آن انگیزه‌ی اصلی برای بازی ساختن این نباشد که ناشر بازی موفق شود کل پولی را که در دنیا وجود دارد، وارد حساب بانکی خود بکند. ولی مسئله اینجاست که تنها راه برای رسیدن به این ایده‌آل این است که جامعه طوری پایه‌ریزی نشده باشد که کل شهروندانش بخواهند کل پولی که در دنیا موجود است وارد جیب خود کنند. مسئله اینجاست که شرکت‌ها فوق‌العاده انعطاف‌ناپذیر و دولت‌ها هم فوق‌العاده فاسدند و هیچ‌کدام قدرت این را ندارند تا جلوی سقوط پرشتاب جامعه به سمت فروپاشی اجتناب‌ناپذیرش را بگیرند. وقتی هم که این اتفاق بیفتد، وضعیت دنیا آنقدر خراب می‌شود که دیگر ساختن بازی‌های نوآورانه در اولویت هیچ‌کس قرار نخواهد داشت.

این‌ها افکار تاریکی هستند که در پس ذهنم قرار دارند و باعث می‌شوند در کمال تاسف فکر کنم که شاید گیم به حد نهایت و نقطه‌ی اوج خود رسیده است. ولی نظر شما چیست؟ شاید فکر کنید من اشتباه می‌کنم. نظرتان را حتماً به اطلاع من برسانید، چون از خدایم است که اشتباه بودنم ثابت شود. ببخشید، بهتان قول می‌دهم که همه‌ی این مقالات پایان افسرده‌کننده نداشته باشند. شاید شما نتوانید از سیستم فرار کنید، ولی مسلماً می‌توانید راه زنده ماندن خود را در آن پیدا کنید.

منبع: Escapist Magazine

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

در سری مطالب «برداشت داغ» قصد داریم از زبان یاتزی کروشو (Yahtzee Croshaw)، یکی از منتقدان و طنزپردازان باذکاوت و پرسابقه‌ی عرصه‌ی گیم، یک سری برداشت جنجالی از وضعیت روز صنعت گیم داشته باشیم و ببینیم اگر اشکالی در صنعت گیم وجود دارد، ریشه‌ی آن به کجا برمی‌گردد. با ما همراه باشید.

این روزها، مشکل بازی‌های همه‌پسند (Mainstream) این است که دیگر میدان جولان دادن صنعت‌گران – یعنی کسانی که همه‌چیز را خودشان می‌سازند – نیست. همچنان که فناوری در حال توسعه یافتن بود، بازیسازان مجبور بودند خودشان همه‌چیز را از اول بسازند. بازیسازان اغلب موتور مخصوص بازی‌شان را خودشان کدنویسی می‌کردند و همه‌ی طرح‌های هنری و افکت‌های صوتی بازی را خودشان خلق می‌کردند. یادم می‌آید در منبعی که اسمش یادم نمی‌آید، خواندم که صدای انفجار زیرآب در کوئیک (Quake) از راه پیچاندن کاندوم دور میکروفون و فرو کردن آن داخل وان حمام به وجود آمد. این داستان جالبی است. در فیلم اسکنرها (Scanners)، صدای ترکیدن سر با پر کردن سری مصنوعی با غذای سگ و شلیک کردن به آن با شاتگان به وجود آمد. این هم داستان جالبی است؛ به‌مراتب جالب‌تر از «از یه سایت دانلودش کردم» یا «با سی‌جی ساختیم».

در آن دوران که بازیسازان در پی ابداع کردن میان‌برهایی دم‌دستی بودند تا تصاویر دوبعدی را شبیه به دیوار سه‌بعدی جلوه دهند، بازی‌ها کمی تا قسمتی داغان به نظر می‌رسیدند، ولی همین داغان بودن یک‌جورهایی به هویت هنری بازی‌ها تبدیل شد. این روزها، ساختن بازی‌های تراز اول (AAA) پروسه‌ای بس پیچیده است و طراحی بافت تک‌تک برگ‌های روی یک بوته کاری نیست که بتوان در برنامه‌ی زمانی همه‌ی شرکت‌های بازیسازی گنجاند. بنابراین وقتی لازم باشد در مدت زمانی کوتاه یک عالمه چیز پیچیده تولید کنید، باید چه کار کنید؟ باید به مفهومی به نام «تولید انبوه» توسل بجویید. به الگوهای پیش از ‌تولید، به فرآیند‌های استانداردسازی‌شده، به خطوط تولید کارخانه‌ای. این روزها بازی‌ها با استفاده از موتورهای از پیش تولید شده، الگوهای هنری از پیش‌ تولید شده و مجموعه‌ها و برندهای از پیش‌ تولید شده ساخته می‌شوند. مکانیزم‌های گیم‌پلی‌شان هم از فرمول‌های جواب‌پس‌داده‌ی از پیش‌ تولید‌ شده به هم وصله‌پینه‌ شده‌اند. این سیاست تولید باعث شده که ساختن بازی‌ها کار راحت‌تری شود، چون بازی ساختن عملاً به معادل پیچیده‌تری از سرهم‌ کردن لگو تبدیل شده است. ولی هزینه‌ای که بابت این ساده‌سازی پرداخت کردیم همان هزینه‌ای است که بابت جایگزین شدن فرش دستی با فرش ماشینی پرداخت کردیم: از بین رفتن هویت هنری.

به‌عنوان یکی از تاریخ‌نگاران ویدئوگیم و معیارسنج طیف‌ها و درجات متفاوت از مزخرف بودنشان، هر از گاهی به نظرم می‌رسد که ابداع عبارات و واژه‌های جدید برای توصیف الگوهای گیم‌پلی که بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته‌اند روشی کارآمد است. مثلاً یکی از این عبارت‌ها Jiminy Cockthroat است که در توصیف «بازی دنیاباز مخفی‌کاری که در آن مکانیزم ساخت‌وساز (Crafting) و آیتم‌های قابل‌جمع‌آوری وجود دارد» به کار می‌رود. لغت Spunkgargleweewee نیز عبارت دیگری است که در توصیف «بازی شوتر نظامی معاصری که به‌طور معذب‌کننده‌ای طرفدار جنگ به نظر می‌رسد و ظاهراً هیچ علاقه‌ای به درون‌نگری درباره‌ی این مقوله نشان نمی‌دهد» به کار می‌برم. جا دارد با کمال افتخار اعلام کنم که عبارت دیگری را برای توصیف پدیده‌ای جدید ابداع کرده‌ام. در مطلب «متاسفیم؛ بازی دنیاباز مرده است» از این موضوع گله کردم که بازی‌های AAA بسیاری، بازی دنیابازی هستند که سعی دارند از یک سری الگوی تکراری پیروی کنند، ولی بعد متوجه شدم که الگوی از پیش‌تعیین‌شده‌ی دیگری وجود دارد که وقتی سازندگان بازی‌های AAA می‌خواهند یک بازی تک‌نفره‌ی داستان‌محور بسازند، ولی بودجه‌ی کافی برای ساختن یک بازی دنیاباز کامل ندارند، به آن توسل می‌جویند. من برای این الگو نام «قطار وحشت» (Ghost Train Ride) را انتخاب کرده‌ام. (توضیح مترجم: قطار وحشت همان تونل وحشت خودمان است که در محیطی سربسته، مسافرانش را بین یک سری منظره‌ی وحشتناک – مثل اسکلت‌ها و جادوگران و… – هدایت می‌کند؛ در این مطلب اسم «قطار وحشت» ربطی به ترسناک بودن یا نبودن بازی موردبحث ندارد.)

جا دارد از بازی محافظان کهکشان (Guardians of the Galaxy) تشکر ویژه کنم که جا پای این ایده را در ذهنم محکم کرد، چون محافظان کهکشان یک قطار وحشت اساسی است. ریبوت‌های مهاجم مقبره (Tomb Raider) نیز قطار وحشت هستند. لست آو آس (The Last of Us) و سری بازی‌های آنچارتد (Uncharted) نیز قطار وحشت هستند. خدای جنگ  ۲۰۱۸ (God of War) و جدای محفل سقوط‌کرده (Jedi Fallen Order) نیز المان‌هایی از قطار وحشت را از خود نشان می‌دهند، ولی در نهایت موفق می‌شوند از آن فراتر بروند. سوال اینجاست که قطار وحشت چیست؟ برای شروع، قطار وحشت بازی‌ای است که در شعارهای تبلیغاتی آن از واژه‌ی «سینمایی» استفاده می‌شود. یعنی این بازی هم مثل یک فیلم کاملاً خطی است و شما را بین یک سری ست‌پیس (Set Piece) هدایت می‌کند و هر از گاهی هم بهتان اجازه می‌دهد تعاملی کمرنگ با جریان بازی داشته باشید. دلیل این‌که اسم قطار وحشت را برای این پدیده انتخاب کرده‌ام این است که از سه عنصر متمایز تشکیل شده است: ۱. در صف ایستادن (The Queue) ۲. تجربه کردن هیجان (The Thrill) ۳. خرید از مغازه‌ی کادوفروشی (The Gift Shop)

ایستادن در صف همان زمینه‌سازی (Buildup) است. در اغلب موارد در ابتدای بازی شخصیت شما در حال قدم زدن در منظره یا صحنه‌ای زیبا است. همچنان که شما در حال لذت بردن از این زیبایی هستید، یک سری دیالوگ در پس‌زمینه پخش می‌شود که هویت شخصیت‌ها را تثبیت می‌کند. پس از کمی قدم زدن شخصیت شما با زحمت از گذرگاهی بسیار باریک رد می‌شود تا به ناحیه‌ی بعدی برسد، چون در این میان موتور بازی در خفا در حال خالی کردن ناحیه‌ی قبلی از حافظه‌اش و بارگذاری ناحیه‌ی بعدی است که به‌اندازه‌ی ناحیه‌ی قبلی خفن و پرجزئیات است. گاهی باید لبه‌هایی را بگیرید و خود را بالا بکشید یا از روی یک لبه به لبه‌ی جلویی بپرید؛ یا فلان چیز را به فلان جا هل دهید؛ کاری که در کمال پررویی «پازل» خطاب می‌شود. ولی گول نخورید. قسمت‌های مربوط به بالا رفتن و پریدن از روی لبه هم در واقع با راه رفتن در راهرو هیچ فرقی ندارند، چون فقط یک راه برای پیشروی وجود دارد و امکان اشتباه کردن و باختن نیز صفر است. پازل‌هایی که پیش روی بازیکن قرار داده می‌شوند، در بهترین حالت تست بینایی بازیکن هستند، چون راه‌حل با یک نگاه مشخص می‌شود. کافی است به سقف نگاه کنید؛ خواهید دید که قسمتی از آن دارد برق می‌زند؛ به‌نشانه‌ی این‌که اگر قلاب‌تان را به سمت آن نقطه پرتاب کنید، بازی به این کار شما واکنش نشان خواهد داد.

گاهی می‌توان برای پیدا کردن آیتم‌های قابل‌جمع‌آوری مخفی یا نقطه‌ی مخصوص آپگرید کردن تجهیزات یا قابلیت‌ها از مسیر اصلی منحرف شد، ولی این مسیرهای جایگزین چندان طولانی نیستند و اگر در این نواحی بیش از حد پرسه بزنید، انگار که بازی دستپاچه می‌شود و یار کمکی‌ای که همراه‌تان است بابت وقت تلف کردن بهتان سرکوفت می‌زند. می‌گویم یار کمکی، چون همیشه پای یک شخصیت همراه در میان است. این شخصیت‌های همراه نقش مبصر قطار وحشت را ایفا می‌کنند، مثل کارکنان دیزنی‌لند که کارشان این است که مشتریان را به ست‌پیس خیال‌انگیز بعدی هدایت کنند و اجازه ندهند بچه‌های بازیگوش سر از اتاق تدارکات دربیاورند.

بعد از ایستادن در صف، نوبت تجربه‌ی هیجان می‌رسد. ناگهان خطری غیرمنتظره پروسه‌ی ایستادن در صف را مختل می‌کند. شاید وسط سکوبازی لبه‌ای فرو بریزد، شاید هیولایی سر برسد و شخصیت اصلی را هنگام رد شدن از آن گذرگاه باریک بقاپد. آنچه در ادامه اتفاق می‌افتد، ست‌پیسی است که به‌اندازه‌ی آنچه در مرحله‌ی «در صف ایستادن» مشاهده کردیم خطی است، ولی با این تفاوت که در صورت وارد نکردن فرمان‌های صحیح، خطر مرگ و برگشتن به آخرین چک‌پوینت به بازی اضافه شده است. هیولا ما را تعقیب می‌کند و مجبورمان می‌کند تا دکمه‌ی حرکت به سمت جلو را پایین نگه داریم. از دیگر موقعیت‌های مشابه می‌توان به سقوط در یک گودال، رانندگی در امتداد جاده، سر خوردن روی تپه (که جزو موقعیت‌های پرطرفدار است) و… نیز اشاره کرد. در تمام این مدت هم بازیکن طوری که انگار در حال تجربه‌ی بازی اسپیس هریر (Space Harrier) است، در برابر موانع جاخالی دهد. اگر هم بازیساز زیادی تنبل باشد، ممکن است با چندتا رویداد فوری (QTE) سر و ته قضیه را هم بیاورد.

طعم عنصر هیجان در هر بازی کمی تا قسمتی متفاوت است، ولی این عنصر همیشه ما را به سمت انجام عملی خاص سوق می‌دهد و نصف مواقع هم هیچ ربطی به پیرنگ و هیچ‌کدام از تصمیماتی که شخصیت‌ها گرفته‌اند ندارد. خطر به‌شکلی کاملاً تصادفی در مسیر بازیکن قرار می‌گیرد و مشخص است که کارگردانی با چشم‌اندازی قوی، به‌شکلی حساب‌ شده آن را در بازی قرار نداده، بلکه دلیل اصلی قرار داده شدنش این است که نوعی الگوریتم یا الگوی از پیش‌تعیین‌شده دیکته کرده که فلان اکشن باید در لحظه‌ای خاص اتفاق بیفتد تا میزان درگیری بازیکن با بازی را به بیشترین میزان برساند.

مرحله‌ی آخر خرید از مغازه‌ی کادوفروشی است. دلیل این‌که این اسم را رویش گذاشتم این است که در آن باید با حقیقت روبرو شد. در این مرحله بازی دیگر نمی‌تواند ذات تعاملی رسانه‌ی ویدئوگیم را نادیده بگیرد و باید در کمال بی‌میلی قلاده‌ی بازیکن را باز کند تا او بتواند بدود و باسن چند نفر را بو بکشد. وقت مبارزه است! در این مقطع است که بازی‌های قطار وحشت بیشترین میزان تفاوت را نسبت به یکدیگر نشان می‌دهد. ممکن است سیستم مبارزه هک و اسلش باشد، ممکن است شوتر باشد، ممکن است شوتر سنگرمحور باشد، یا شاید هم نباشد. این سیستم هرچه که باشد، معمولاً باید حاوی یک درخت آپگرید باشد، چون این هم گزینه‌ی دیگری است که باید در فهرست الگوریتم تیک بخورد. این آپگریدها حملات و باف‌های جدید باز می‌کنند، ولی هیچ‌گاه تغییر بنیادینی در مبارزه ایجاد نمی‌کنند. بازی قطار وحشت بازی‌ای نیست که به شما اجازه دهد یک دور در نقش جادوگر بازی کنید و دور بعد در نقش جنگجوی بربر. هرچند که سازندگان همچنان با حالتی کاملاً جدی این درخت آپگرید را «عناصر نقش‌آفرینی» خطاب می‌کنند.

بخش مبارزه‌ی بازی‌های قطار وحشت یک وجه‌شباهت با هم دارند و آن هم این است که همه‌یشان کاملاً محدود به ناحیه‌ای هستند که شخصیت اصلی در لحظه داخل آن قرار دارد. وقتی وارد ناحیه شوید، همه‌ی خروجی‌ها بسته می‌شوند و تا موقعی‌که همه‌ی دشمنان نمیرند و موسیقی هیجان‌انگیز پس‌زمینه قطع نشود باز نمی‌شوند؛ مگر این‌که بازی مدنظر مخفی‌کاری باشد و گزینه‌ی پشت‌سر گذاشتن دشمنان به صورت مخفیانه موجود باشد، ولی دشمنان هیچ‌گاه خارج از ناحیه‌ی تعیین‌شده دنبال‌تان نمی‌آیند و هر بار که در حال رد شدن از غارهای تنگ و باریک هستید، امنیت‌تان تضیمن‌شده است.

ویژگی اصلی بازی‌های قطار وحشت این است که گیم‌پلی‌شان دائماً بین سه حالت در صف ایستادن، هیجان و مغازه‌ی کادوفروشی جابجا می‌شوند و این بخش‌ها هیچ‌گاه با هم هم‌پوشانی ندارند. بین هر بخش هم نوار سلامتی‌تان کاملاً پر می‌شود. یک مبارزه هیچ‌گاه از ناحیه‌ای که در آن شروع شده خارج نمی‌شود، اگر تلاش‌تان برای مخفی‌کاری در اتاق «الف» خراب شود، دشمنان اتاق «ب» از قضیه باخبر نخواهند شد. وقوع ست‌پیس تقریباً هیچ‌گاه دلیل مشخصی که به داستان بازی ربط داشته باشد ندارد و همیشه متشکل از سکوهای در حال ریزش و مبارزات کپی‌ پیست‌ شده است. در بخش ایستادن در صف نمی‌توانید اسلحه‌یتان را از غلاف دربیاورید و با آن شهروندی بی‌گناه را به فنا دهید. حتی اگر بازی به شما اجازه دهد در بخش ایستادن در صف کاری ساده مثل سریع دویدن انجام دهید، شانس با شما یار است. بازی قطار وحشت ترکیبی حساب‌ شده و پویا از داستان و گیم‌پلی نیست، بلکه زنجیره‌ای از وقایع بی‌ربط به یکدیگر است که بیشترشان را به‌راحتی می‌توان با یکدیگر جایگزین کرد، چون تنها هدف از وجود آن‌ها ترغیب بازیکن به ادامه دادن بازی، تیک زدن گزینه‌های الگوریتم و ضربه زدن به هدف است؛ تا این‌که الگوریتم به این نتیجه برسد که دیگر بس است، باید توقف کرد و همه را فرستاد رد کارشان. دقیقاً مثل قطار وحشت.

شاید پیش خود بگویید لعنت به تو یاتزی. یک‌جا می‌گویی بازی‌های دنیاباز تکراری شده‌اند. اینجا داری می‌گویی بازی‌های خطی تکراری شده‌اند. وقتی پای بازی AAA در میان باشد، هیچ راهی نیست تا بشود رضایت تو را جلب کرد. شاید بهتر باشد سرت را با بازی‌های مستقل گرم کنی. ای مخاطب فرضی، مسئله اینجاست که بازی‌های AAA قرار است نماینده‌ی صنعت گیم باشند؛ این بازی‌ها کل توجه و پوشش مطبوعاتی رسانه‌های جریان اصلی را به خود جذب می‌کنند. آیا این انتظار زیادی است که نخواهیم نماینده‌ی صنعت گیم بازی‌هایی باشند که با فرمول‌ها و الگوریتم‌های یکسان ساخته شده‌اند و اگر از ظاهر جالب‌توجه‌شان فراتر بروید و باطن‌شان را ببینید، می‌بینید که همه‌یشان از پنج قطعه‌ی سازنده‌ی یکسان – که یادآور اسباب‌اثاثیه‌ی آیکا (IKEA) است –  تشکیل شده‌اند؟ شاید شما به این چیزها اهمیت ندهید، ولی من باید اعتراف کنم که نقد کردن آن‌ها به کار بسیار کسل‌کننده‌ای تبدیل شده است. قرار است چه چیزی را نقد کنم؟ این‌که این دفعه پیچ‌ها را محکم‌تر بسته‌اند؟

منبع: Escapist Magazine

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا