این روزها فرام سافتور (From Software) به‌عنوان خالق و سردمدار زیرسبک سولزبورن (Soulsborne) شناخته می‌شود، سبکی که اسمش از ترکیب اسم بلادبورن (Bloodborne) و سری دارک سولز (Dark Souls) به دست آمده است. ولی اگر تاریخچه‌ی شرکت را از بدو تاسیس شدنش بررسی کنیم، شاهد تحولات زیادی هستیم که این شرکت پشت‌سر گذاشته است. کارنامه‌ی این شرکت در گذشته در بهترین حالت از موفقیت‌های کوچک و بازی‌های عجیب و نوآورانه و در بدترین حالت از شکست‌های جالب و حتی چند مورد شکست محض تشکیل شده است.

از بعضی لحاظ، فرام سافتور پس از انتشار دارک سولز در سال ۲۰۱۱، که اولین عنوان فوق‌العاده موفق شرکت بود، ره صدساله را یک‌شبه طی کرد. ناگهان میلیون‌ها نفر از کسانی که پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰ داشتند، در حال تجربه‌ی یکی از بازی‌های فرام سافتور بودند، احتمالاً برای اولین بار در عمرشان.

ولی برای کسی که این شرکت را با دقت بیشتری زیر نظر داشته بود، موفقیت «یک‌شبه»‌ی دارک سولز – موفقیتی که تا به امروز، با انتشار الدن رینگ (Elden Ring)، بدون استثنا ادامه دارد – در حقیقت سفری سخت و طاقت‌فرسا بود که به مدت ۲۵ سال در جریان بود. آیا موفقیت دارک سولز حاصل تلاشی ۲۵ ساله برای به کمال رساندن یک فرمول بود؟ یا تصادفی خوشایند بود و صرفاً در طالع فرام سافتور نوشته شده بود که در مکان مناسب و در جای مناسب، بازی مناسب را منتشر کند؟

در این مطلب قصد ما بر این است که نگاهی به گذشته‌ی فرام سافتور بیندازیم و از این راه آینده‌ای برای آن ترسیم کنیم. با ما همراه باشید.

شروعی محقرانه

۱۹۸۶ سالی خوشایند برای صنعت بازی بود، خصوصاً در ژاپن. در آن سال افسانه‌ی زلدا ۱ (The Legend of Zelda)، متروید ۱ (Metroid) و کسل‌وانیا ۱ (Castlevania) همه برای فامیکام یا NES منتشر شدند. می‌توان ادعا کرد که هر سه بازی جزو منابع الهام اصلی برای بازی‌های سولزبورن بودند.

همچنین یکم نوامبر ۱۹۸۶ سال تاسیس فرام سافتور در توکیو بود. با این‌که ما معنای دقیق پشت اسم این شرکت را نمی‌دانیم، ولی احتمالش وجود دارد که این اسم به این دلیل انتخاب شد که نماینده‌ی تمرکز اصلی شرکت باشد: تولید نرم‌افزارهای کنترل بازدهی (Productivity Software). راستش را بخواهید، هیچ اسمی بهتر از «فرام سافتور» حال‌وهوای دلمرده، تجارتی و بی‌روح نرم‌افزارها و اسپردشیت‌های حسابداری را منتقل نمی‌کند.

این شرکت هشت سال بعد به ساختن بازی برای پلی‌استیشن ۱ سونی تغییر مسیر داد، ولی اسم فرام سافتور رویش ماند.

اولین بازی فرام سافتور کینگز فیلد (King’s Field) بود که در دسامبر ۱۹۹۴، دو هفته بعد از لانچ پلی‌استیشن ۱ در ژاپن منتشر شد. کینگز فیلد به‌نوعی قدرت پلی‌استیشن ۱ به‌عنوان یکی از پیشگامان اولیه برای گرافیک سه‌بعدی را نشان داد و محیط‌های آن به‌صورت ریل‌تایم و از زاویه‌دید اول‌شخص رندر می‌شدند. با این‌که گرافیک بازی در مقایسه با گرافیک سه‌بعدی بازی‌هایی که در آن سال‌ها برای کامپیوتر منتشر می‌شدند (مثل دوم (Doom) و سیستم شاک (System Shock)) پیش‌پاافتاده به نظر می‌رسید، تکنولوژی به‌کار رفته در آن برای یک بازی کنسولی پیشرو به حساب می‌آمد.

همچنین در زمان لانچ پلی‌استیشن ۱ بیشتر بازی‌هایی که برای کنسول منتشر شده بودند بازی‌های مسابقه‌ای، مبارزه‌ای و پورت بازی‌های آرکید بودند و از این نظر کینگز فیلد عنوانی بسیار متفاوت نسبت به عناوین لانچ پلی‌استیشن ۱ بود، عنوانی که منبع الهام گیم‌پلی آن بازی‌های نقش‌آفرینی غربی بود. در دهه‌ی ۱۹۸۰، نقش‌آفرینی‌های کامپیوتری مثل آلتیما (Ultima) و افسون‌گری (Wizardry) در آمریکا توسعه پیدا کردند و در ژاپن نیز به عناوینی اقلیت‌پسند تبدیل شده بودند. فرام سافتور هم به‌هنگام طراحی کینگز فیلد به جای نقش‌آفرینی‌های ژاپنی محبوب مثل فاینال فانتزی (Final Fantasy) و دراگون کوئست (Dragon Quest)، از این بازی‌ها تاثیر پذیرفت.

سیستم مبارزه‌ی کینگز فیلد ساده و قلق‌دار بود. بازیکنان می‌توانستند اسلحه‌های متنوع مخصوص مبارزه از نزدیک به دست بگیرند و با استفاده از جادو از راه دور حمله کنند؛ هر دو نوع حمله را هم از فقط می‌شد از زاویه‌ی دید اول شخص انجام داد. در بازی نوار استقامت (Stamina Bar) وجود داشت و با ترتیب دادن هر حمله بخشی از آن مصرف می‌شد. هدف از گنجاندن نوار استقامت این بود که برای بازیکن محدودیت ایجاد شود و او رویکردی حساب‌شده‌تر و فکرشده‌تر را در مبارزات دنبال کند. این سیستم بین بازی‌های اکشن زمانه، که کلاً بر پایه‌ی قدرت‌نمایی محض بنا شده بودند، بسیار منحصربفرد بود، ولی برای طرفداران سری سولز و بازی‌های اخیر فرام سافتور بسیار آشناست. حتی در بازی اول فرام سافتور، ایده‌های منحصربفرد این شرکت در زمینه‌ی گیم‌دیزاین مشهود بود.

دنیای کینگز فیلد به‌شکلی خاکستری و بی‌روح به تصویر کشیده شده بود و داستان قلمروی پادشاهی باستانی‌ای سقوط‌کرده، اژدهایان خداگونه و چرخه‌ی جانشینی سلطنتی را روایت می‌کرد، بن‌مایه‌هایی که اکنون در بازی‌های فرام سافتور رایج هستند.

فرام سافتور علاقه داشت تا پیوند معنایی توأم با بازیگوشی بین بازی‌هایش برقرار کند. در مجموعه‌ی کینگز فیلد – که دو دنباله برای آن، کینگز فیلد ۲ و ۳، روی پلی‌استیشن ۱ منتشر شد و کینگز فیلد ۴ در سال ۲۰۰۱ برای پلی‌استیشن ۲ منتشر شد – شمشیر مهتاب (Moonlight Sword) یار و یاور اصلی بازیکن برای شکست دادن پلیدی است. هدف اصلی به دست آوردن این شمشیر است؛ به دست گرفتن آن باعث تابش نوری استعاری می‌شود که تاریکی را از بین می‌برد و خودش هم اسلحه‌ای بسیار کارآمد و با دمج بالا برای پشت‌سر گذاشتن نبردهای آخر بازی است.

شمشیر مهتاب، که با نام شمشیر بزرگ مهتاب (Moonlight Greatsword) نیز شناخته می‌شود، به‌عنوان تجلیل خاطر از کینگز فیلد در همه‌ی بازی‌های سولز پدیدار شده است. در توصیف Moonlight Greatsword در دارک سولز ۱ آمده است: «این شمشیر، یکی از اژدرسلاح‌های نادر است که از دُم سیث بی‌فلس (Seath the Scaleless) به دست آمده، اژدهای رنگ‌پریده‌ی سفیدی که به هم‌نوعان خود خیانت کرد.» در دارک سولز، تنها راه به دست آوردن این شمشیر بریدن دم سیث بی‌فلس به‌هنگام مبارزه با آن در غار کریستالی (Crystal Cave) است. خود سیث بی‌فلس نیز تجلیل‌خاطری از کینگز فیلد است، خصوصاً اژدهای سفید و قدرتمندی که او نیز نامش سیث است.

البته این مثال‌ها مدرکی حاکی بر این نیستند که با یک جور «جهان سینمایی فرام سافتور» طرف هستیم که مثل جهان سینمایی مارول از انسجام برخوردار است؛ بلکه این مثال‌ّها صرفاً ارجاعاتی شیطنت‌آمیز هستند که معادل چشمک زدن و سر تکان دادن برای طرفداران بازی‌های فرام سافتور هستند.

کینگز فیلد ۱ و دنباله‌هایش باعث شدند که فرام سافتور شروعی احترام‌برانگیز، ولی نه خارق‌العاده در صنعت گیم داشته باشد… با این حال این شرکت با انتشار بازی چهارمش به موفقیتی بزرگ‌تر دست پیدا کرد و این عنوان آغازگر مجموعه‌ای بود که تا انتشار دارک سولز محبوب‌ترین مجموعه‌ی فرام سافتور باقی ماند.

در سال ۱۹۹۷، فرام سافتور آرمورد کور (Armored Core) را برای پلی‌استیشن ۱ منتشر کرد. آرمورد کور بازی اکشنی بود که در آن کنترل یک مکا (Mecha) – ربات غول‌پیکر – را بر عهده دارید و منبع الهام آن بسیاری از انیمه‌های محبوب در این سبک بود. طبق تعاریف امروزی، آرمورد کور بازی شوتر سوم‌شخص محسوب می‌شود.

برای آرمورد کور دو دنباله‌ی فاقد شماره روی پلی‌استیشن ۱ منتشر شد و با انتشار آرمورد کور ۲ برای پلی‌استیشن ۲ این مجموعه وارد نسل جدید کنسول‌ها شد. فرام سافتور هفت بازی آرمورد کور اصلی و یک اسپین‌آف برای پلی‌استیشن ۲ منتشر کرد که رقم قابل‌توجهی است. با انتشار هر عنوان جدید، این مجموعه در حال درجا زدن بود، ولی در عین حال، مجموعه‌ی آرمورد کور نشان داد که فرام سافتور پتانسیل بالایی برای خدمت‌رسانی به مخاطبانی مشتاق، ولی اقلیت‌پسند دارد و اعتبارش را به‌عنوان شرکت بازیسازی‌ای که خارج از جریان اصلی و همه‌پسند فعالیت می‌کند و از قرار معلوم نسبت به ترندهای محبوب صنعت بازی بی‌تفاوت است، تثبیت کرد.

با این‌که فروش کافی آرمورد کور باعث شد که که این شرکت در دهه‌ی ۲۰۰۰ گلیم خود را از آب بیرون بکشد، ولی این شرکت همیشه علاقه داشت تا دامنه‌ی فعالیت‌هایش را گسترش دهد. فرام سافتور در عصر پلی‌استیشن ۲ کارهای مختلفی را امتحان کرد و حتی چند بار شانس خود را در بازار ایکس‌باکس و گیم‌کیوب هم امتحان کرد، ولی هیچ‌کدام از این تلاش‌های جانبی به موفقیت تجاری دست پیدا نکردند.

بازی‌های نقش‌آفرینی اولیه‌ی شرکت برای پلی‌استیشن ۲، مثل اِوِرگِرِیس (Evergrace) و حلقه‌ی ابدی (Eternal Ring) زمخت بودند و بازخورد بدی دریافت کردند. قلمروهای گم‌شده (Lost Kingdoms) و دنباله‌اش نیز بازی‌های اکشن نقش‌آفرینی دیگری بودند که واکنش ولرمی دریافت کردند. یکی از جنبه‌های قابل‌توجه قلمروهای فراموش‌شده – حداقل با نگاه به گذشته – این است که مِهی مرگبار سرزمین دنیای داستان را فرا گرفته است. هفت سال بعد، دیمنز سولز (Demon’s Souls) نیز به‌شکلی مشابه شروع شد: مهی غلیظ قلمروی پادشاهی بولِتریا (Boleteria)، زمینه‌ی اصلی بازی را فرا گرفته است.

بازی‌های فرام سافتور روی ایکس‌باکس بیشتر به سمت اکشن گرایش پیدا کردند. اوتوگی: افسانه‌ی دیوها (Otogi: Myth of Demons) و دنباله‌اش، مبارزان جاودانه (Immortal Warriors) هردو بازی‌های اکشن سوم‌شخص خوش‌استیل و هیجان‌انگیزی بودند. موراکامو: رِنِگِید مِک پورسوت (Murakamo: Renegade Mech Pursuit) یک شوتر مکای ساده با الهام‌گیری از انیمه بود که از گیم‌پلی رضایت‌بخش و توجه به جزئیات آرمورد کور بی‌بهره بود. متال وولف کیاس (Metal Wolf Chaos) هم هجوی سبک‌سرانه از نظامی‌گری آمریکا بود که در قالب یک بازی شوتر سوم‌شخص مکای بامزه، ولی نه‌چندان خوب عرضه شد.

ولی در انتهای دهه، فرام سافتور به دردسر افتاده بود. این شرکت با انتشار دو بازی برای ایکس‌باکس ۳۶۰ در سال ۲۰۰۶ سعی کرد به مخاطب‌های جدید دست پیدا کند؛ یکی از این بازی‌ها نقش‌آفرینی فانتزی اینچنتد آرمز (Enchanted Arms) بود و دیگری یک شبیه‌ساز مکای کُند به نام کروم‌هاوندز (Chromehounds)، ولی هیچ‌کدام از دو بازی به موفقیت دست پیدا نکردند. در سال ۲۰۰۹ فرام سافتور نینجا بلید (Ninja Blade) را منتشر کرد که تلاشی ناکام برای احیای اکشن پرزرق‌وبرق اوتوگی با اشانتیون ناخوشایند میان‌پرده‌های طولانی و رویدادهای فوری (QTE) بود. حداقل آرمورد کور ۴ که فرام سافتور برای پلی‌استیشن ۳ منتشر کرده بود، با کنترل روان‌تر و اضافه کردن قابلیت‌های آنلاین مجموعه را مدرن‌سازی کرده بود، ولی همچنان داشت خلاف مسیری که طرفداران دوست داشتند حرکت می‌کرد.

با این حال، در فوریه‌ی ۲۰۰۹ فرام سافتور دیمنز سولز را منتشر کرد و… برای مدتی، چیزی تغییر نکرد!

 بازی‌ای که همه‌چیز را عوض کرد

دیمنز سولز در برزخ تولید قرار داشت. در ابتدا قرار بود این بازی دنباله‌ای معنوی برای کینگز فیلد باشد، ولی این پروژه‌ی بدشگون در نهایت به هیدتاکا میازاکی (Hidetaka Miyazaki) سپرده شد. پیش از این، او طراح چندتا از بازی‌های مجموعه‌ی آرمورد کور و کارگردان آرمورد کور ۴ بود. میازاکی گفت که می‌دانست داخل خود شرکت بازی به‌عنوان یک شکست به حساب می‌آمد و به‌عنوان یک نمونه‌ی اولیه ناخوشایند از آن یاد می‌شد، و دقیقاً به‌خاطر همین بود که می‌خواست روی آن کار کند. او در سال ۲۰۱۵ به گاردین گفت: «به این نتیجه رسیدم که اگر بتوانم کنترل بازی را به دست بگیرم، می‌توانم آن را به هر چیزی که می‌خواهم تبدیل کنم. بهتر از همه این بود که اگر ایده‌هایم با شکست مواجه می‌شدند، کسی اهمیت نمی‌داد. چون بازی همان موقع هم شکست محسوب می‌شد.»

دیمنز سولز، اکشن نقش‌آفرینی با اشانتیون فانتزی تاریک، از این مه غلیظ بیرون آمد، در حالی‌که از فلسفه‌ی گیم‌دیزاینی پیروی می‌کرد کرد که هیچ سنخیتی با بازی‌های هم‌دوره‌ی خود نداشت. این بازی در اوج محبوبیت Wii منتشر شد، موقعی‌که دغدغه‌ی کل صنعت گیم این بود که حتی مادربزرگ‌تان را که نمی‌دانست ویدئوگیم یعنی چه، ترغیب کند کنترل Wii را دست بگیرد و آن را طوری که انگار توپ بولینگ است به سمت جلو حرکت دهد. حتی در جبهه‌ی پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰ هم بازیسازها تاکید شدیدی روی قابل‌دسترس کردن بازی‌شان برای همه داشتند. برای بسیاری از بازیکن‌های کارکشته، که از آسانی و عامه‌پسند بودن بازی‌های جدید خسته شده بودند، دیمنز سولز و دنیای بی‌تفاوت و غیرقابل‌درک آن دقیقاً پناهگاهی بود که به آن نیاز داشتند.

چند ماه پس از انتشار انحصاری بازی در ژاپن، اعتبار دیمنز سولز دهان‌به‌دهان افزایش پیدا کرد. وقتی این بازی بالاخره برای آمریکای شمالی منتشر شد، به موفقیتی غافلگیرکننده دست پیدا کرد. مخاطبان بازی همچنان کم، ولی بسیار مشتاق بودند؛ دلیل علاقه‌ی آن‌ها به بازی این بود که بازی به‌کسی که به همه چیز دقت می‌کرد و توجه نشان می‌داد پاداش می‌داد. قصه‌گویی محیطی عمیق دنیای ویران‌شده‌ی بازی، زمان‌بندی دقیق انیمیشن حمله‌ی دشمنان، دنیاسازی کم، ولی گزیده‌ی بازی که از راه توضیحات آیتم‌ها تعریف می‌شد، همه از نقاط قوت بازی بودند. دیمنز سولز از راه بازگشت به دوره‌ای که در آن بازی‌ها بیشتر به بازیکن سخت می‌گرفتند، مخاطبانی را که از دست سادگی بازی‌های مدرن خسته شده بودند به‌طر خوشایندی شوکه کرد.

دو و نیم سال پس از انتشار دیمنز سولز، دوره‌ی آرامش قبل از طوفان برای فرام سافتور بود. در این دوره این شرکت فقط چند بازی جمع‌وجور منتشر کرد که هیچ‌کدام خارج از ژاپن منتشر نشدند. تا این‌که در سپتامبر ۲۰۱۱،  فرام سافتور و باندای نامکو (Bandai Namco) دارک سولز را منتشر کردند.

اگر دیمنز سولز را الگوی اولیه حساب کنیم، دارک سولز شاهکار استادی کاربلد بود.

سیر صعودی فرام سافتور از دیمنز سولز به دارک سولز بسیار واضح بود؛ در دارک سولز، مقیاس و بلندپروازی فرمول اولیه گسترده‌تر شد تا دامنه‌ی مخاطب آن نیز بزرگ‌تر شود، بدون این‌که اصولی که باعث موفقیت دیمنز سولز شدند، قربانی شوند. جسورانه‌ترین تغییر انجام‌شده در دارک سولز به بزرگ‌ترین دستاورد آن تبدیل شد. به‌جای دنیاهای از هم جدای دیمنز سولز و مراحل آدرس‌گذاری‌شده‌ی آن، سرزمین لردران (Lordran) در دارک سولز فضایی به‌هم‌پیوسته و باز بود که – به جز یکی دو استثنا – می‌توانستید بدون برخورد به صفحه‌ی بازگذاری از یک سر آن به سر دیگرش بروید. محیط بازی دقیقاً دنیاباز نبود، ولی این بازی نشان داد که اگر به چشم‌انداز فرام سافتور و میازاکی برای مبارزات دقیق و حساب‌شده فضای کافی برای جولان دادن داده شود، این فرمول چقدر بهبود پیدا می‌کند.

هیچ‌کدام از دو دنباله‌ی منتشرشده برای دارک سولز فرمول سولزلایک را تا این حد دگرگون نکردند. دارک سولز ۲ هرچه بیشتر وارد حوزه‌ی نقش‌آفرینی شد و تعداد بیلدهای فوق‌العاده زیادی برای ترازگیری شخصیت‌تان پیش رویتان قرار داد. همچنین بخش آنلاین بازی – چه کوآپ و چه رقابتی – بهبود پیدا کرد. دارک سولز ۳ بیشتر به سمت اکشن تمایل پیدا کرد و از دو بازی سولزلایک دیگری که فرام سافتور داشت همزمان رویشان کار می‌کرد تاثیر پذیرفته بود. با این‌که دارک سولز ۲ و ۳ به‌اندازه‌ی دارک سولز ۱ انقلابی نبودند، ولی با این حال می‌شد گفت که برخلاف مجموعه‌های قبلی شرکت مثل کینگز فیلد و آرمورد کور که دائماً در حال درجا زدن بودند، دارک سولز ۲ و ۳ موفق شدند هرکدام هویت خاص خود را تثبیت کنند.

با این حال پس از انتشار دارک سولز ۳ مشخص بود که سری سولز در ناحیه‌ی امن خود قرار دارد، ولی در این میان فرام سافتور جای دیگر مشغول آزمون‌وخطا با فرمول سولز بود.

بلادبورن که در سال ۲۰۱۵ بین دارک سولز ۲ و ۳ منتشر شد، ثابت کرد که فرام سافتور به‌هیچ‌عنوان قصد ندارد در ناحیه‌ی امن خود باقی بماند. این بازی با حذف کردن قابلیت دفع کردن حملات دشمن توجه‌ها را معطوف به روش خاصی از بازی کردن بازی‌های سولزلایک کرد که در آن باید به‌سرعت در برابر حملات دشمن جاخالی دهید و در برابر آن‌ها ضدحمله ترتیب دهید.

سکیرو: سایه‌ها دو بار می‌میرند (Sekiro: Shadows Die Twice)، انتشاریافته در سال ۲۰۱۹، سه‌سال بعد از دارک سولز ۳، هرچه بیشتر عناصر نقش‌آفرینی سبک سولزلایک را کم‌رنگ کرد و تمرکز خود را معطوف به طراحی سیستم مبارزه‌ای کرد که بر پایه‌ی دفع حمله‌ی (Parry) بی‌وقفه بنا شده بود.

با این‌که هر دو بازی بیشتر به سمت اکشن متمایل بودند تا نقش‌آفرینی، ولی می‌شد در هردویشان دی‌ان‌ای بازی‌های فرام سافتور را که بر پایه‌ی گیم‌پلی حساب‌شده بنا شده بود پیدا کرد. بلادبورن و سکیرو، مثل دارک سولز، دیمنز سولز، آرمورد کور و کینگز فیلد، در گیم‌دیزاین خود تاکید زیادی روی تصمیمات حساب‌شده دارند. از نظارت روی نوار استقامت خود وسط اجرای یک کمبو گرفته تا عوض کردن اسلحه‌یتان برای وارد کردن دمج بیشتر به دشمنی خاص،  هر کاری در بازی‌های فرام سافتور دارای جزئیاتی است که باعث ایجاد اصطکاک در اکشن می‌شود، آن اصطکاکی که طرفداران این‌گونه بازی‌ّها دنبالش هستند. در این بازی‌ها، برای این‌که بتوانید مانع بعدی را پشت‌سر بگذارید، باید خود را برای آن آماده کنید و هیچ راهی برای دور زدن این پروسه‌ی آمادگی وجود ندارد.

این کاری است که فرام سافتور در انجام آن استاد است و شرکت‌های بازیسازی معدودی به آن فکر می‌کنند؛ و این چیزی است که در الدن رینگ نیز شاهدش هستیم.

ما می‌دانستیم که الدن رینگ قرار است دنیایی بزرگ را برای اکتشاف پیش روی ما قرار دهد، دنیایی که از لحاظ مقیاس و آزادی عمل با بازی‌های دنیاباز معاصر برابری می‌کند. هرکس که نگران این است که مبادا ساختار دنیاباز روی گیم‌دیزاین اصلی سولزلایک تاثیر منفی بگذارد، باید به این دقت کند که یک دهه پیش چطور فرام سافتور به شکلی استادانه به ساختن دنیایی پیوسته‌به‌هم تغییرمسیر داد. دنیای به‌هم‌پیوسته و منسجم دارک سولز ۱ ثابت کرد که فرام سافتور همیشه درک عمیقی از چیزهایی که حفظ کردنشان ضروری است، و نحوه‌ی بهره بردن از آن‌ها، داشت.

جهان دنیاباز الدن رینگ تغییری اساسی برای سری سولز به حساب می‌آید. برخلاف مبارزات بازی‌های پیشین فرام سافتور، که مبتنی بر نبردهای خطی و نسبتاً از پیش‌تعیین‌شده بودند، الدن رینگ متشکل از شبکه‌ی درهم‌پیچیده‌ای از دشت‌ها، دَمَن‌ها و صخره‌هایی است که برای پشت‌سر گذاشتن دشمن‌هایی که داخل آن‌ها قرار دارد، می‌توانید چند رویکرد متفاوت را دنبال کنید یا حتی از کنار آن‌ها بگذرید و بعداً سراغشان بیایید.

بازی‌های سولزلایک همیشه برای نحوه‌ی پیشروی به شما حق انتخاب می‌دهند، ولی بیشتر موارد این حق انتخاب محدود به این می‌شود که از بین چند باسی که باز شده‌اند، دوست دارید به‌عنوان باس بعدی‌تان با کدام‌شان بجنگید؟ مشکل این سیستم این است که در یک بازی سخت، اگر سر یک باس‌فایت گیر کنید، جای دیگری برای رفتن ندارید. الدن رینگ تلاش فرام سافتور است تا به شیوه‌ی خاص خود این مشکل را رفع کند.

دنیای بسیار بزرگ الدن رینگ شما را دعوت می‌کند در هر مسیری که دلتان می‌خواهد، تا هرکجا که دلتان می‌خواهد پیش بروید. اگر هم به باسی برخورد کردید که شکست دادنش غیرممکن به نظر می‌رسد، می‌توانید صرفاً از او فاصله بگیرید و مسیری متفاوت را اکتشاف کنید تا شاید در این مسیر تجهیزات بهتری پیدا کنید، یک سری سنگ برای آپگرید کردن اسلحه‌هایتان پیدا کنید، یا باسی پیدا کنید که می‌توانید شکست دهید. همچنین می‌توانید دنبال مواد اولیه‌ای بگردید که برای ساختن ابزاری که برای پیشروی در بازی بهشان نیاز دارید مورد استفاده قرار می‌گیرند. در تمام این مدت هم در حال ترازگیری، قوی‌تر کردن تدریجی شخصیت‌تان و از همه مهم‌تر افزایش مهارت خودتان در بازی هستید. ساختار جهان‌باز الدن رینگ به بازیکن اجازه می‌دهد روند پیشروی‌اش در بازی را خودش تعیین کند، قابلیتی که شاید فرام سافتور در بازی‌های پیشین خود آن را لحاظ نکرده بود.

تقریباً سه دهه است که فرام سافتور راه خودش را رفته است. از بسیاری لحاظ به نظر می‌رسد که اعضای این شرکت راضی‌اند تا بدون توجه به بقیه کار خود را انجام دهند و بدون توجه به ترندهای رایج در صنعت بازی بازی‌هایی را بسازند که خودشان دوست دارند. تفاوت اینجاست که اکنون صنعت بازی در حال پیروی از ترندهایی است که آن‌ها پایه نهاده‌اند.

حالا که الدن رینگ منتشر شده، چشمان کل صنعت گیم به فرام سافتور دوخته شده است. آنچه این چشم‌ها خواهند دید اثری غافلگیرکننده و لذت‌بخش است که امضای منحصربفرد فرام سافتور روی همه‌ی جنبه‌های آن دیده می‌شود.

منبع: IGN

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

برای طرفداری از بتمن، تا به حال هیچ دوره‌ای بهتر از زمان حال وجود نداشته است. در حال حاضر تعداد زیادی فیلم و سریال باکیفیت با موضوع شوالیه‌ی تاریکی منتشر شده یا قرار است منتشر شود و گروهی از نویسنده‌ها و طراحان سرشناس برای نوشتن کمیک‌های بتمن استخدام شده‌اند. به نظرمان رسید که اکنون بهترین موقع برای انتشار فهرستی از بهترین کمیک‌های بتمن است که تاکنون منتشر شده. این فهرست شامل ۲۷ عنوان است. رقم ۲۷ برای بتمن معنادار است، چون اولین حضور بتمن در دنیای کمیک در سال ۱۹۳۹ در شماره‌ی ۲۷ دیتکتیو کامیکس (Detective Comics) به وقوع پیوست.

قبل از این‌که به فهرست بپردازیم، لازم است که چند نکته را در نظر داشته باشید. این فهرست فقط شامل کمیک‌هایی از بتمن است که تجربه‌ی خوانشی کامل و مستقل فراهم کنند؛ به‌عبارت دیگر در این فهرست قرار نیست روی تک‌شماره‌های درخشان در خط‌های داستانی طولانی تمرکز کنیم و شرط گنجانده شدن یک اثر در این مجموعه این است که در یک کلکسیون کامل و جدا در بازار موجود باشد. همچنین تمرکز ما روی کمیک‌های برجسته‌ای است که شخصیت اصلی و ستاره‌یشان خود بتمن باشد، برای همین آثار کلاسیکی چون «عشق مجنون» (Mad Love) و «بت‌گرل: سال اول» (Batgirl: Year One) که کمیک‌های فوق‌العاده‌ای در دنیای بتمن هستند، ولی درباره‌ی خود بتمن نیستند، در این فهرست گنجانده نشده‌اند.

بسیار خب، این شما و این هم ۲۷ تا از بهترین و تاثیرگذارترین کمیک‌های بتمن در تمام دوران، کمیک‌هایی که باید در قفسه‌ی هرکسی که خود را طرفدار بتمن حساب می‌کند، پیدا شوند:

۲۷. بتمن: زمین اول (Batman: Earth One)

• اثری از: جف جانز (Geoff Johns) و گری فرانک (Gary Frank)
• سال انتشار: ۲۰۱۲ (جلد ۱)، ۲۰۱۵ (جلد ۲)، ۲۰۲۱ (جلد ۳)

اگر «بتمن: سال اول» (Batman: Year One) امسال نوشته می‌شد، یک چیزی در مایه‌های «بتمن: زمین اول» از آب درمی‌آمد. این کمیک بازگویی سال‌های اولیه‌ی بتمن است، زمانی که او هنوز به کارآگاهی ماهر که مثل سایه حرکت می‌کند تبدیل نشده بود. در کمیک صحنه‌ای وجود دارد که در آن بتمن در حال تعقیب کردن خلافکاری بر فراز پشت‌بام‌های شهر است. وقتی که تفنگ قلاب‌گیری او دچار نقص فنی می‌شود، بتمن داخل سطل زباله سقوط می‌کند و بدین ترتیب به‌طور مستقیم به مخاطب نشان داده می‌شود که او چقدر ناشی است. همچنین در این کمیک به جای این‌که او رفیق گرمابه و گلستان جیم گوردون (Jim Gordon) باشد، به صورت او مشت می‌زند.

عنصر بسیار مهمی که باعث می‌شود این کمیک کار کند تغییر بنیادین شخصیت آلفرد پنی‌ورث (Alfred Pennyworth) است. در این کمیک او دیگر خدمتکاری مهربان و بی‌آزار نیست، بلکه مامور سابق MI-6 است که به جای چای آوردن برای بتمن و درمان کردن زخم‌های او، حسابی کتکش می‌زند تا درسی به او یاد بدهد. این کمیک بازنگری لذت‌بخشی از شخصیت بتمن است، چون به ما نشان می‌دهد در دنیایی که محدودیت‌های واقع‌گرایانه‌تری دارد، بتمن چطور خود را با شرایط وفق می‌دهد.

تا به امروز، برای زمین اول دو دنباله منتشر شده است. ما امیدواریم که جانز و فرانک حداقل یک دنباله‌ی دیگر برای کمیک بسازند که تمرکز آن شازده‌دلقک جنایت (Clown Prince of Crime = لقب جوکر) باشد.

۲۶. فلش‌پوینت: بتمن – شوالیه‌ی انتقام (Flashpoint: Batman – Knight of Vengeance)

• اثری از: برایان آزارِلو (Brian Azzarello) و ادواردو ریسو (Eduardo Risso)
• سال انتشار: ۲۰۱۱

انتشار فلش‌پوینت یکی از اتفاقات مهم در تاریخ دی‌سی بود و راه را برای انتشار دنیای ریبوت‌شده‌ی New 52 و هرآن‌چه که پس از آن منتشر شد باز کرد. ولی از قرار معلوم بهترین جنبه‌ی این کراس‌اور (Crossover) بزرگ نه فلش (Flash)، بلکه شخص شخیص بتمن است.

این کمیک جهانی موازی را به تصویر می‌کشد که در آن توماس وین (Thomas Wayne) پس از مشاهده‌ی کشته شدن پسرش جلوی چشم‌هایش به بتمن تبدیل می‌شود. نتیجه‌ی حاصل‌شده ابرقهرمانی انتقام‌جو است که در زمینه‌ی اخمو و عبوس بودن حتی روی بروس وین (Bruce Wayne) را هم کم می‌کند. در شوالیه‌ی انتقام شهر گاتهام با حالتی تاریک‌تر و مخوف‌تر به تصویر کشیده شده که بسیار با نقاط قوت سبک قصه‌گویی برایان آزارلو و ادواردو ریسو جور است.

با این‌که این کمیک بخشی از کراس‌اوری به‌مراتب بزرگ‌تر است، ولی می‌توان به‌طور مستقل آن را خواند و از آن لذت برد. همچنین این کمیک یکی از تاثیرگذارترین پایان‌ها بین کمیک‌های بتمن را دارد.

۲۵. دنیای بتمن (Batman Universe)

• اثری از: برایان مایکل بِندیس (Brian Michael Bendis) و نیک درینگتون (Nick Derington)
• سال انتشار: ۲۰۲۰

وقتی در سال ۲۰۱۹، برایان مایکل بندیس، یکی از نویسنده‌های اصلی مارول به دی‌سی کوچ کرد، می‌شد مطمئن بود که دیر یا زود او یک داستان با موضوع بتمن خواهد نوشت. ولی هرکس که انتظار داشت بندیس یک درام جنایی تاریک بنویسند که یادآور کارنامه‌ی کمیک‌نویسی او به‌هنگام شروع فعالیتش باشد، با خواندن دنیای بتمن شوکه شد. گاهی‌اوقات سورپریز شدن اتفاقی بسیار خوشایند است.

در دنیایی که به نظر می‌رسد بسیاری از قصه‌گوهای بتمن سعی دارند در زمینه‌ی نمایش تاریکی و خشونت گوی سبقت را از یکدیگر بربایند، خواندن کمیکی که جنبه‌های سبک‌سرانه‌تر بتمن را مورد ستایش قرار می‌دهد، تجربه‌ی شیرینی است. دنیای بتمن یک ماجراجویی دیوانه‌وار است که کل مقیاس دنیای دی‌سی را دربرمی‌گیرد و به همان اندازه که یادآور کمیک‌های معاصر بتمن است، از کمیک‌های کلاسیک عصر نقره‌ای (Silver Age) نیز تجلیل‌خاطر می‌کند. همچنین سبک طراحی دینامیک نیک درینگتون، طراح دوم پاترول (Doom Patrol) بسیار با این کمیک متناسب است.

۲۴. بتمن: مردی که می‌خندد (Batman: The Man Who Laughs)

• اثری از: اد برابِیکر (Ed Brubaker) و داگ مانکه (Doug Mahnke)
• سال انتشار: ۲۰۰۵

مردی دیوانه افراد سرشناس گاتهام را مورد هدف قرار داده است و هدف بعدی در فهرستش میلیونر فوکولی بروس وین است. این کمیک روایت‌گر اولین برخورد بتمن با بزرگ‌ترین دشمنش جوکر است. جوک کشنده (The Killing Joke)، اثر آلن مور (Alan Moore) به گذشته‌ی شازده‌دلقک جنایت می‌پردازد، ولی مردی که می‌خندد درباره‌ی اولین درگیری بین جوکر و بتمن است.

برابیکر یکی از بهترین جنایی‌نویس‌های دنیای کمیک است. او موفق شده مقداری از جذابیت نوآر کارهایش را به مردی که می‌خندد نیز تزریق کند و در عین حال لحن و آهنگ روایی مناسب برای کمیکی را که درباره‌ی بتمن است حفظ کند. طبق اطلاعات من، این تنها داستانی است که نشان می‌دهد جوکر هم مثل بتمن برای رسیدن به درجه‌ی مهارت بالایش تمرین کرده است. این دقیقاً عاملی است که باعث می‌شود جوکر در این کمیک بسیار ترسناک جلوه کند. مشکلات روانی او آنقدرها هم که فکر می‌کنید آشوب‌گرانه و تصادفی نیست و بسیاری از کارهایش بسیار حساب‌شده و هدف‌مند هستند.

۲۳. بتمن: ونوم (Batman: Venom)

• اثری از: دنی اونیل (Danny O’Neil) و ترور وون ادن (Trevor Von Eden)
• سال انتشار: ۱۹۹۱

ونوم با یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های کارنامه‌ی کاری بتمن آغاز می‌شود. دختری کوچک جایی گیر افتاده است و در حال غرق شدن است. بتمن در حدی نیرومند نیست تا او را نجات دهد. این ناتوانی شوالیه‌ی تاریک را حسابی به هم می‌ریزد، برای همین او تصمیم می‌گیرد که راهی جایگزین برای تقویت زور بازویش پیدا کند: خوردن قرص کوچکی که زور او را سه‌برابر می‌کند. با این حال مشکل اینجاست که این قرص بسیار اعتیادآور است و قهرمان ما که همیشه کنترلش دست خودش است، کنترلش را از دست می‌دهد و برای این‌که به خوردن قرص ادامه دهد، حتی تلاش می‌کند جیم گوردون را به قتل برساند. در این کمیک چهره‌ای از بتمن می‌بینیم که به‌ندرت دیده‌ایم.

ونوم از آن داستان‌هایی است که رتبه‌بندی آن بسیار سخت است. ایده‌ی پشت آن از کیفیت نویسندگی‌اش به‌مراتب بهتر است. در این کمیک بتمن با یک کوسه می‌جنگد؛ این را نمی‌توان نادیده گرفت. ولی لحظاتی وجود دارند – لحظاتی قدرتمند – که در ان‌ها اونیل میزان تعهد بتمن به نهضت عدالت‌طلبانه‌اش را به چالش می‌کشد. همین عامل کافی است تا ونوم را به یکی از به‌یادماندنی‌ترین داستان‌های بتمن در تاریخ دی‌سی تبدیل کند.

۲۲. بتمن: بیغوله‌ای برای مردن (Batman: A Lonely Place of Dying)

• اثری از: مارو ولفمن (Marv Wolfman)،‌ جورج پرز (George Perez)، جیم آپارو (Jim Aparo) و تام گرامت (Tom Grummett)
• سال انتشار: ۱۹۸۹

دیک گریسون (Dick Grayson) و جیسون تاد (Jason Todd)، دو شخصیت خیالی دی‌سی، به‌خاطر اقتضای شرایط به رابین (Robin) تبدیل شدند. آن‌ها خودشان این نقش را انتخاب نکردند، بلکه این نقش برایشان انتخاب شد. ولی قضیه‌ی تیم دریک (Tim Drake) فرق دارد. او برای تبدیل شدن به رابین سوم فعالانه تلاش می‌کند. بیغوله‌ای برای مردن صرفاً داستان خاستگاه رابین سوم نیست، بلکه بهترین جواب به این سوال است: «چرا بتمن به رابین نیاز دارد؟»

از قرار معلوم جواب این سوال دور نگه داشتن بتمن از سمت تاریک شخصیتش یا روشی ناخودآگاه برای احیای جوانی از دست‌رفته‌ی بروس وین نیست. در شرایطی که بتمن مجبور باشد به فکر امنیت دستیار جوان‌ترش باشد، احتمال بیشتری دارد تا ملاحظه‌ی بیشتری به خرج دهد. او محتاط‌تر و فکرشده‌تر عمل خواهد کرد. او برای امنیت اهمیت بیشتری قائل خواهد شد. رابین، صرفاً با حضور در کنار بتمن، عمر بیشتر او را تضمین می‌کند. اگر این ایده ترغیب‌تان نکند تا تنها داستان خاستگاه باکیفیت رابین را بخوانید، نشان می‌دهد که داستان‌های بتمن را دوست ندارید.

۲۱. بتمن و مردان هیولایی (Batman and the Monster Men)

• اثری از: مت واگنر (Matt Wagner)
• سال انتشار: ۲۰۰۶

یک سال پس از شروع کارنامه‌ی کاری بتمن برای مبارزه با جرم و جنایت، او فقط با گانگسترها، اراذل و اوباش و تعدادی آدم دیوانه روبرو شده بود. مردان هیولایی اولین مواجهه‌ی بتمن با موجودی با ماهیت ماوراءطبیعه است. در این کمیک هوگو استرنج (Hugo Strange) در حال ساختن موجوداتی هیولامانند است که قدرتی فراتر از شوالیه‌ی تاریک دارند و خونخواری در وجودشان نهادینه شده است. اکنون بتمن باید خود را به نوع جدیدی از شرور عادت دهد. در این لحظه است که بتمن از افسانه‌ی کف خیابان‌ها به یک ابرقهرمان واقعی ارتقا درجه پیدا می‌کند.

بهترین کمیک‌های بتمن درباره‌ی فشار آمدن به بتمن و نزدیک شدن او به آستانه‌ی تحملش است. در این داستان بتمن یاد می‌گیرد که آستانه‌ی تحملش کجاست.

۲۰. بتمن/المر فاد اسپشال شماره ۱ (Batman/Elmer Fudd Special #1)

• اثری از: تام کینگ (Tom King) و لی ویکس (Lee Weeks)
• سال انتشار: ۲۰۱۷

بتمن/المر فاد اسپشال شماره‌ی ۱ نمونه‌ی بارز کمیکی است که حق ندارد در این حد خوب باشد. این کمیک بخشی از کراس‌اور بین شخصیت‌های دی‌سی و لونی‌تونز (Looney Tunes) است که در سال ۲۰۱۷ منتشر شدند. در این کمیک شاهد معادل واقع‌گرایانه‌ای از شخصیت المر فاد هستیم که بروس وین را به‌خاطر کشته شدن زنی که دوستش داشته شماتت می‌کند. همان‌طور که می‌توانید حدس بزنید، در ادامه بتمن و المر فاد به هم‌تیمی هم تبدیل می‌شوند.

این کمیک به مضحک بودن ایده‌ای که بر پایه‌ی آن بنا شده کاملاً آگاه است، ولی در عین حال با نوعی جدیت و سنگینی غیرمنتظره به آن می‌پردازد. تام کینگ به‌عنوان یکی از نویسنده‌های ران اصلی بتمن اینجا هم با همکاری لی ویکس خلاقیت کامل خود را به عرصه‌ی نمایش گذاشته است. دلیلی قوی وجود دارد که چرا این شماره یکی از معدود کمیک‌هایی است که از IGN امتیاز کامل ۱۰ دریافت کرده است.

۱۹. بتمن: فرقه (Batman: The Cult)

• اثری از: جیم استارلین (Jim Starlin) و برنی رایتسون (Bernie Wrightson)
• سال انتشار: ۱۹۸۸

با این‌که شرور اصلی بتمن: فرقه شخص بین (Bane) نیست، ولی این کمیک یکی از مهم‌ترین منابع الهام برای فیلم شوالیه‌ی تاریک برمی‌خیزد (The Dark Knight Rises) بوده است. مشخص است که برادران نولان در تشخیص کمیک‌های خوب بتمن توانایی بالایی دارند.

در بتمن: فرقه، بتمن از لحاظ روانی در آسیب‌پذیرترین حالت خود قرار دارد. در این داستان دیکون بلک‌فایر (Deacon Blackfire) و اعضای فرقه‌اش بتمن را گروگان گرفته‌اند و او را تحت شکنجه و شستشوی مغزی قرار داده‌اند. نتیجه‌ی حاصل‌شده داستانی معذب‌کننده و حتی روان‌گردان (سایکیدلیک) درباره‌ی بتمن است که به‌لطف طراحی‌های چشم‌نواز برنی رایت‌سون عدم‌ثبات ذهن بتمن در آن به بهترین شکل به تصویر کشیده شده است.

بین طرفداران بتمن نظرات ضد و نقیض درباره‌ی این کمیک وجود دارد. دلیلش این است که در آن بتمن به‌عنوان قهرمانی سرسخت و توانا به تصویر کشیده نشده است. ولی ناتوانی او در فرقه باعث می‌شود که پیروزی نهایی او به‌مراتب رضایت‌بخش‌تر باشد.

۱۸. بتمن: دربار جغدها (Batman: The Court of Owls)

• اثری از: اسکات اسنایدر (Scott Snyder) و گرگ کاپولو (Greg Capullo)
• سال انتشار: ۲۰۱۲

وقتی در سال ۲۰۱۱ مسئولیت ادامه دادن کمیک ریبوت‌شده‌ی بتمن به اسکات اسنایدر و گرگ کاپولو سپرده شد، آن‌ها وظیفه‌ی سختی به دوش داشتند. این دو نه‌تنها باید نگرانی‌های طرفداران درباره‌ی ریبوت New 52 بتمن را برطرف می‌کردند، بلکه باید جای خالی نویسنده‌ی بزرگی چون گرنت موریسون (Grant Morrison) را نیز پر می‌کردند. در کمال تعجب آن‌ها هر دو کار را به نحو احسن انجام دادند.

اسنایدر و کاپولو با معرفی کردن گروه جدیدی از شرورها به شهر گاتهام – یعنی دربار جغدها – کار خود را شروع کردند. این تشکیلات مخفی که قرن‌ها قدمت دارد، بتمن را مجبور می‌کند با این حقیقت مواجه شود که آنقدرها هم که فکرش را می‌کرد، شهری را که در آن زندگی می‌کند نمی‌شناسد. این مسئله آغازکننده‌ی سفر شخصی‌ای می‌شود که در آن بتمن به اعماق گاتهام می‌رود و با دشمن جدیدی روبرو می‌شود که سرچشمه‌ای غیرمنتظره دارد.

«دربار جغدها» باعث شد که جایگاه بتمن به‌عنوان یکی از بهترین کمیک‌های عصر New 52 و زوج اسنایدر و کاپولو به‌عنوان یکی از بهترین تیم‌های کمیک‌نویس تثبیت شود.

۱۷. بتمن: اشباح عجیب (Batman: Strange Apparitions)

• اثری از: استیو انگل‌هارت (Steve Englehart)، مارشال راجرز (Marshall Rogers) و والت سیمونسون (Walt Simonson)
• تاریخ انتشار: ۱۹۷۷

اگر بتمن: اشباح عجیب را نخوانده باشید، به احتمال زیاد با سیلور سنت کلاود (Silver St. Cloud)، بهترین معشوقه‌ی بروس وین آشنایی ندارید. او در حدی باهوش است که هویت واقعی بتمن را استنباط کند و در حدی قدرتمند است که دل او را بشکند. سیلور سنت کلاود صرفاً بخشی از جذابیت کلی این داستان عالی از اواخر دهه‌ی هفتاد است که در آن هوگو استرنج دیوانه (که از مرگ بازگشته است) و جوکر (که مرده‌های بیشتری تولید می‌کند) نیز حضور دارند. به‌عنوان جایزه در این کمیک هوگو استرنج را در لباس بتمن مشاهده خواهید کرد.

عموماً به بتمن: سال اول (Year One)، به‌عنوان کمیکی که بتمن را از نو تعریف کرد، بیش از حد بها داده شده است. حقیقت این است که قبل از سال اول نیز داستان‌های عالی بتمن نوشته شده بودند. اشباح عجیب بهترین داستان بتمن پیش از انتشار سال اول است که در یک جلد منتشر شده است و نقطه‌ی شروع خوبی برای آشنایی با شخصیت هوگو استرنج است.

۱۶. بتمن: گوتیک (Batman: Gothic)

• اثری از: گرنت موریسون (Grant Morrison) و کلاوس جانسون (Klaus Janson)
• سال انتشار: ۱۹۹۰

بروس وین مدرسه کجا تحصیل کرده بود؟ ما از تمرین‌های وین برای تبدیل شدن به بتمن خبر داریم، ولی در بتمن: گوتیک، سرچشمه‌ای از زندگی بروس وین را پیش از به قتل رسیدن والدینش می‌بینیم. این برهه‌ی زمانی به‌نحوی با تعدادی قتل زنجیره‌ای وحشیانه در روزهای اولیه‌ای که بروس وین شنل سیاه را به تن کرده بود گره می‌خورد.

بتمن: گوتیک در آن واحد داستان کارآگاهی، داستان وحشت و داستان تریلر است که به‌لطف همکاری موریسون و کلاوس جانسون بزرگ عالی از آب درآمده است. در دنیای کمیک‌ها به‌ندرت پیش می‌آید که پیوند بین مذهب و بتمن اکتشاف شود و در این کمیک موریسون این کار را به نحو احسن انجام داده است. جا دارد خطاب به کسانی که نگران سبک قصه‌گویی سرگیجه‌آور موریسون هستند بگوییم که جای نگرانی نیست. در این صفحات هیچ محتوایی وجود ندارد که به مغزتان آسیب بزند… حداقل نه خیلی.

۱۵. بتمن: نایت‌فال (Batman: Knightfall)

• اثری از: متفرقه
• سال انتشار: ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۴

نایت‌فال مثال بارز داستانی است که موفق شده به کمبودهایی که در زمینه‌ی نویسندگی و طراحی دارد غلبه کند. دلیل اشکال داشتن کمیک در این زمینه‌ها این است که در طول پروسه‌ی انتشارش چند تغییر اساسی رخ داد و بسیاری از طراحان و نویسندگان آن عوض شدند. این داستان آنقدر در توسعه‌ی شخصیت بتمن موثر بوده که منبع الهام اصلی برای فیلم شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد بوده است. این فیلم باعث شد که محبوبیت کمیک افزایش یابد و جایگاهش به‌عنوان اثری کلاسیک تثبیت شود.

در نایت‌فال، بین (Bane) همه‌ی خلافکاران نگه‌داری‌شده در تیمارستان آرخام را آزاد می‌کند تا بتمن را خسته کند. پس از خسته شدن بتمن از لحاظ فیزیکی و ذهنی، بین کمر او را روی زانوهایش می‌شکند. اوخ! اتفاقی که در ادامه می‌افتد باعث راه‌یابی این کمیک به این فهرست شده است. بتمن کنترل امور را به ژان-پل ولی (Jean-Paul Valley)، که با نام آزریل (Azreal) نیز شناخته می‌شود، می‌سپرد و طولی نمی‌کشد که او عقل خود را از دست می‌دهد و دست به کشتار خلافکاران می‌زند. بتمن باید به کمک لیدی شیوا (Lady Shiva) دوباره با تمرین و ممارست خود را سرپا کند و به گاتهام برگردد و جایگاه خود را از آزریل پس بگیرد.

این داستان نشان می‌دهد که دلیل این‌که بروس وین بتمن ایده‌آل است، قطب‌نمای اخلاقی اوست. او دقیقاً همان قهرمانی است که گاتهام به آن نیاز دارد و وقتی او را با آزریل آدم‌کش مقایسه می‌کنیم، به‌خوبی به این موضوع پی می‌بریم.

۱۴. بتمن: جنگ جوک‌ها و چیستان‌ها (Batman: The War of Jokes and Riddles)

• اثری از: تام کینگ (Tom King)، میکل جنین (Mikel Janin) و کلی من (Clay Mann)
• سال انتشار: ۲۰۱۷

تعدادی از کمیک‌های بتمن بوده‌اند که به گذشته‌ی بتمن و روزهایی که تازه کارش را شروع کرده بود بپردازند، ولی تعداد کمی از این کمیک‌ها بوده‌اند که به‌اندازه‌ی «جنگ جوک‌ها و چیستان‌ها» موفق ظاهر شوند.

در این داستان – که به‌نوعی یک فلش‌بک انبساط‌یافته است – تام کینگ، میکل جنین و کلی من بتمنی را به تصویر می‌کشند که آنقدر جوان و ساده‌لوح است که فکر می‌کند چیزی نمانده تا اثر فساد و پلیدی را به‌طور کامل از گاتهام پاک کند. درگرفتن جنگی داخلی بین دار و دسته‌ی جوکر و ریدلر نشان می‌دهد که او چقدر در اشتباه بوده است. این داستان از دو نظر جایگاه بالایی دارد: ۱. بتمن را از لحاظ روان‌شناسانه به آستانه‌ی تحملش نزدیک می‌کند ۲. شرورهای نمادین زیادی را در بستر خود گنجانده است. در کمال تعجب یک شرور درجه‌چهار مثل کایت‌من (Kite-Man) از همه قوی‌تر ظاهر می‌شود.

با این‌که جنگ جوک‌ها و چیستان‌ها بخش کوچک‌تری از ران ۱۰۰ شماره‌ای کینگ برای بتمن است، ولی به‌عنوان یک داستان مستقل هم کار می‌کند و چشمه‌ای از یکی از حیاتی‌ترین دوره‌های نهضت بتمن علیه جرم‌وجنایت است.

۱۳. لیگ عدالت آمریکا: برج بابل (JLA: Tower of Babel)

• اثری از: مارک وید (Mark Waid) و هاوارد پورتر (Howard Porter)
• سال انتشار: ۲۰۰۰

دو داستان وجود دارند که به همه ثابت کردند بتمن می‌تواند دمار از روزگار هرکسی دربیاورد. اولین داستان بازگشت شوالیه‌ی تاریکی (The Dark Knight Returns)، اثر فرانک میلر (Frank Miller) بود که در آن بتمن هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ ذهنی سوپرمن را شکست می‌دهد. دومین اثر داستان عالی مارک وید با محوریت لیگ عدالت با نام برج بابل است.

در این کمیک کشف می‌کنیم که بتمن برای همه‌چیز برنامه دارد. او حتی این احتمال را در نظر گرفته که ممکن است روزی یکی از یارانش در لیگ عدالت به گروه خیانت کند و برای این سناریو هم تمهیداتی اندیشیده است؛ او حاضر است هرموقع که لازم باشد، به حساب هرکدام از دوستانش برسد. وقتی یکی از دشمنان به این نقشه‌های مخفی پی می‌برد و سعی می‌کند از آن‌ها علیه لیگ عدالت استفاده کند، می‌بینیم که وسواس بتمن برای نقشه‌ریزی و آینده‌نگری چطور به بار می‌نشیند.

۱۲. گاتهام زیر نور چراغ‌گاز (Gotham by Gaslight)

• اثری از: برایان آگوستین (Brian Augustyn) و مایک مینیولا (Mike Mignola)
• سال انتشار: ۱۹۸۹

در این داستان که در دوره‌ی سلطنت ملکه ویکتوریا واقع شده است، داستان خاستگاه بتمن تغییر چندانی نکرده است. پدر و مادر بروس وین به قتل می‌رسند، او به خارج سفر می‌کند تا تمرین کند و ورزیده شود و به گاتهام برگردد و از آن محافظت کند. مشکل اینجاست که وقتی بروس در لندن بود، مردی دیوانه – که امروزه او را با نام جک قاتل (Jack the Ripper) می‌شناسیم – داشت فاحشه‌ها را سلاخی می‌کرد. وقتی بتمن به خانه‌اش در گاتهام برمی‌گردد، این قتل‌ها او را تعقیب می‌کنند. اگر متهم پرونده‌ی قتل کسی است که بدن زن‌ها را با چاقوی جراحی از هم می‌درد، چه متهمی بهتر از پسر یک دکتر که رفتار و عادت‌هایی عجیب‌غریب دارد؟ به‌هرحال، آیا بروس وین می‌تواند توضیح دهد که چرا شب‌ها هیچ‌وقت خانه نیست؟

گاتهام زیر نور چراغ‌گاز داستان معمایی چفت‌وبست‌داری است که هیچ‌وقت سعی نمی‌کند در آن واحد کارهای زیادی انجام دهد. گاهی‌اوقات داستان‌های منتشرشده برای زیرمجموعه‌ی انتشاراتی الس‌ورلدز (Elseworlds)– که کارش انتشار داستان‌هایی با محوریت شخصیت‌های دی‌سی است که خارج از دنیای اصلی و به‌رسمیت‌شناخته‌شده‌ی دی‌سی واقع شده‌اند – هرچه دنیاسازی که درباره‌ی بتمن انجام شده می‌ریزند وسط دایره و مخاطب را گیج می‌کنند. خوشبختانه آگوستین فقط عناصری را که در بستر داستان منطقی به نظر می‌رسند در این کمیک گنجانده و این مسئله منجر به خلق یکی از بهترین داستان‌ها در تاریخ انتشار طولانی بتمن شده است.

‌۱۱. بتمن: هاش (Batman: Hush)

• اثری از: جف لوب (Jeph Loeb) و جیم لی (Jim Lee)
• سال انتشار: ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳

جف لوب در زمینه‌ی طرح‌ریزی خط داستانی طولانی‌ای که در آن همه‌ی شخصیت‌ها و شرورهای نمادین بتمن به‌طور چرخه‌ای در داستان حضور به عمل می‌رسانند استاد است. معمولاً این داستان‌ها به گذشته‌ی بتمن می‌پردازند، ولی بتمن: هاش داستانی مدرن است که در آن از یک سری از حقه‌های هوشمندانه‌ی مشابه در هالووین طولانی (The Long Halloween) استفاده شده است. در این داستان درباره‌ی هویت شروری جدید با نام مستعار «هاش» سوال ایجاد می‌شود. او در حال فرو رفتن در نقش همه‌ی دشمنان قدیمی بتمن است تا زندگی او را خراب کند. این داستان معمایی عرضه می‌کند که فاش‌سازی بحث‌برانگیزی دارد، ولی گاهی اوقات مسیر از مقصد بیشتر اهمیت دارد. از این نظر جایگاه هاش در فهرست برترین کمیک‌های بتمن محفوظ است.

با این‌که ما طرفدار شیوه‌ی حل شدن معمایی که در قلب کمیک قرار دارد نیستیم، ولی تمام اجزای کمیک به‌طور مستقل عالی‌اند. بتمن: هاش جزو معدود کمیک‌های منتشرشده قبل از تولد دوباره‌ی دی‌سی است که در آن به‌رابطه‌ی بتمن و کت‌وومن مفصلاً پرداخته شده است. کمیک صرفاً به‌خاطر همین مسئله لایق ستایش است. با این حال ستاره‌ی اصلی کمیک جیم لی و طراحی‌های درخشانش است که شاید بتوان گفت نقطه‌ی اوج کارنامه‌ی کاری‌اش در دی‌سی به حساب می‌آیند.

۱۰. بتمن: چه بر سر شوالیه‌ی شنل‌پوش آمد؟ (Batman: Whatever Happened to the Caped Crusader?)

• اثری از: نیل گیمن (Neil Gaiman) و اندی کوبرت (Andy Kubert)
• سال انتشار: ۲۰۰۹

بتمن: چه بر سر شوالیه‌ی شنل‌پوش آمد؟ در دوره‌ی زمانی‌ای منتشر شد که همه فکر می‌کردند بروس وین مرده است، ولی این کمیک به خط زمانی اصلی بتمن مربوط نمی‌شد. این داستان سناریوی «چه می‌شد اگر؟» (What if? Scenario) را به تصویر می‌کشد که در آن نزدیک‌ترین دوستان و بزرگ‌ترین دشمنان بتمن گرد هم می‌آیند تا در مراسم ختم‌ او از او تجلیل‌خاطر کنند.

اساساً این داستان قرار است یک جور مکمل تماتیک برای کمیک «سوپرمن: چه بر سر مرد فردا آمد؟» (Superman: Whatever Happened to the Man of Tomorrow?) باشد. با این‌که رقابت با زوجی خلاق به‌خوبی آلن مور (Alan Moore) و کورت سوان (Curt Swan) سخت است، نیل گیمن و اندی کوبرت هم خودشان جزو خلاق‌ترین زوج‌هایی هستند که می‌توانید در تاریخ دی‌سی پیدا کنید و در این کمیک از یکی از بزرگ‌ترین نمادهای فرهنگ عامه به‌شکلی خیال‌انگیز و افسوس‌برانگیز تجلیل‌خاطر کرده‌اند.

۹. بتمن: آینه‌ی سیاه (Batman: The Black Mirror)

• اثری از: اسکات اسنایدر، جاک و فرانسِسکو فراکاویلا (Jock & Francesco Frankcavilla)
• سال انتشار: ۲۰۱۱

در آینه‌ی سیاه دو داستان مجزا تعریف می‌شود که دو هنرمند مجزا –که هردو در کارشان استاد هستند – طراحی‌شان کرده‌اند و در انتها این دو داستان به‌شکلی غیرمنتظره (و تفرقه‌برانگیز) با هم تلاقی پیدا می‌کنند.

قابل‌توجه‌ترین –و شاید هم کفرآمیزترین – جنبه‌ی داستان این است که در آن به جای بروس وین، دیک گریسون نقش شوالیه‌ی شنل‌پوش را ایفا می‌کند. افسر گوردون از این موضوع خوشحال نیست، ولی در طول داستان آن‌ها پیوندی با هم قرار می‌کنند که با پیوند نزدیک او با بروس در بتمن: سال اول تفاوت زیادی ندارد.

مانع اصلی برای این بتمن جدید جیمز گوردون جونیور (James Gordon Jr.) پسر روان‌پریش و قاتل افسر گوردون و یک شرور مدرن تمام‌عیار است. به‌لطف حضور او، این کمیک وارد حوزه‌ی وحشت شده و پر از غافلگیری‌های داستانی ماهرانه است. جا دارد به این اشاره کرد معمایی که جیمز گوردون جونیور ایجاد می‌کند، آنقدر پیچیده است که حتی بروس هم در حل آن دچار مشکل می‌شد.

۸. بتمن: سال صدم (Batman: Year 100)

• اثری از: پال پوپ (Paul Pope)
• سال انتشار: ۲۰۰۶

اسم این کمیک هرآن‌چه را که لازم است درباره‌اش بدانید به شما می‌گوید. این داستان صد سال پس از شروع کار بتمن در شهر گاتهام اتفاق می‌افتد. متاسفانه در طول این یک قرن وضعیت گاتهام بهبود پیدا نکرده است. نیروی پلیس همچنان درگیر فساد است و همچنان بخش زیادی از جمعیت شهر زیر خط فقر زندگی می‌کنند. ولی جای امید باقی است. هنوز بتمن حضور دارد. حداقل این افسانه‌ای است که بین مردم رواج دارد. البته این بتمن بروس وین در ۱۲۰ سالگی‌اش نیست. این بتمن مرد جدیدی است که این لباس را به تن کرده و رابینی جدید نیز دستیار اوست. ولی در این کمیک متوجه می‌شویم شنل بتمن به بخشی از یک میراث تبدیل شده است، میراثی که بیشتر مردم گاتهام آن را فراموش کرده‌اند، ولی قرار است به‌زودی به آن‌ها یادآوری شود.

سال صدم حال‌وهوای متفاوتی دارد؛ نه صرفاً به‌خاطر این‌که در آینده واقع شده، بلکه به‌خاطر این‌که سعی ندارد به بتمنِ بروس وین وفادار بماند. این کمیک تجربه‌ای تازه، جدید و هیجان‌انگیز است و با این حال یک سری ارتباط واضح با بتمن: سال اول دارد و برای همین این داستان دیوانه‌وار درباره‌ی شوالیه‌ی تاریکی در آینده همچنان به اسطوره‌شناسی مرکزی بتمن متصل باقی مانده است.

۷. بتمن و دراکولا: باران قرمز (Batman & Dracula: Red Rain)

• اثری از: داگ موئنچ (Doug Moench) و کلی جونز (Kelley Jones)
• سال انتشار: ۱۹۹۱

طاعون نامیرایان به گاتهام سرایت کرده و شهروندان آن به جنگجویان خون‌آشام تبدیل شده‌اند. تنها کسی که جلودار خون‌آشام‌ها برای تبدیل کردن گاتهام به میز شام‌شان است، بتمن است. فقط یک مشکل وجود دارد: او هم آلوده شده است. بتمن اغلب با لقب موجود شب‌رو (Creature of the Night) توصیف شده است. در باران قرمز، این لقب واقعیت پیدا می‌کند. حال بتمن با دو چالش روبرو است: ۱. اجازه ندهد خون‌آشام‌ها شهر را به تسخیر خود دربیاورند ۲. جلوی خودش را بگیرد تا «تنها قانون» خود را نشکند و از انسانی دیگر تغذیه نکند.

مدت‌ها پیش از انتشار خون واقعی (True Blood)، تب خون‌آشام‌ها به دنیای کمیک‌ها سرایت کرد و دلیلش هم طراحی هنری انتزاعی کلی جونز و جوهرچینی سنگین مالکوم جونز سوم (Malcolm Jones III) بود. در این کمیک گوش‌های بتمن در درازترین حالت خود قرار دارند. اگر طراح باران قرمز کس دیگری بود، شاید شبیه به اثری هجوآمیز به نظر می‌رسید. ولی در حالت فعلی‌اش، این کمیک حاصل پیوندی بی‌نقص از داستان و طراحی هنری عالی است.

۶. بتمن: فرزند دیو (Batman: Son of the Demon)

• اثری از: مایک دبلیو. بار (Mike W. Barr) و جری بینگَم (Jerry Bingham)
• سال انتشار: ۱۹۸۷

وقتی بتمن و دشمنش راس‌الغول (Ra’s al Ghul) می‌بینند که جفتشان دنبال قاتلی یکسان هستند، بین آن‌ها رابطه‌ی همکاری غیرمنتظره شکل می‌گیرد. این رابطه‌ی همکاری منجر به آشنایی بتمن با تالیا الغول (Talia al Ghul) می‌شود که جزو معشوقه‌های قوی‌ترش است. آیا بتمن آماده است تا پدرزنی چون راس‌الغول داشته باشد؟ آیا آماده است خودش هم پدر شود؟ پاسخ به این سوال‌ها شاید غافلگیرتان کند.

مردم عاشق جوکر هستند و ادعا می‌کنند که او فویلی (Foil) بی‌نقص برای بتمن است. با این حال، اگر راس‌الغول دست نویسنده‌ی درست‌حسابی بیفتد، می‌تواند به بهترین شرور بتمن تبدیل شود. این دقیقاً اتفاقی است که در فرزند دیو افتاده است؛ این کمیک بهترین داستان ممکن برای راس‌الغول است، آهنگ روایی بی‌نقصی دارد و همچنین داستان خاستگاه یکی از جدیدترین (و جالب‌ترین) رابین‌ها را تعریف می‌کند. سال‌ها بود که پیدا کردن این کتاب در بازار غیرممکن شده بود، ولی به‌لطف معرفی پسر بتمن، دیمین وین (Damian Wayne)، پسر دیو بازنشر شد و اکنون در دسترس است.

۵. تیمارستان آرکام: خانه‌ای جدی روی زمینی جدی

• اثری از: گرنت موریسون و دیو مک‌کین (Dave McKean)
• سال انتشار: ۱۹۸۹

تیمارستان آرکام منزلگاه تعدادی از بیمارترین و خطرناک‌ترین شرورهای دنیای دی‌سی است. قدم زدن در راهروهای پرپیچ‌وخم آن و ملاقات با آدم‌کش‌های دیوانه چه حس‌وحالی دارد؟ تیمارستان آرکام: خانه‌ای جدی روی زمینی جدی بهترین راه برای تجربه‌ی حس گشت‌وگذار در آرکام است.

این کمیک روایت‌گر سفر سورئال بتمن داخل تیمارستان آرکام است، در حالی‌که بیمارهای روانی آنجا شورش کرده و تیمارستان را به تسخیر خود درآورده‌اند. همچنان که بتمن یکی پس از دیگری با دشمنان نمادین خود روبرو می‌شود، با تاریخچه‌ی تکان‌دهنده‌ی تشکیلات آشنا می‌شود و متوجه می‌شود که امکانش وجود دارد نیروهایی ماوراءطبیعه در امورات تیمارستان دخیل باشند. به‌لطف قدرت نویسندگی و طراحی زوجی چون گرنت موریسون و دیو مک‌کین، این کمیک روایت‌گر اودیسه‌ای است که تا مدت‌ها در یاد بتمن و خوانندگانش باقی خواهد ماند.

۴. بتمن: هالووین طولانی (Batman: The Long Halloween)

• اثری از: جف لوب و تیم سیل (Tim Sale)
• سال انتشار: ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۷

یک نفر در گاتهام تصمیم گرفته است در موعد تعطیلات دست به کشتار بزند. هر شماره از این کمیک، همچنان که سال جلو می‌رود، به یکی از تعطیلات می‌پردازد. این قاتل جدید همه، اعم از گانگسترها، پلیس‌ها، دیوانه‌های آرکام و بتمن را مضطرب نگه داشته است. هالووین طولانی هم معمایی عالی است (جزو بهترین‌هایی که در تاریخ طولانی بتمن تعریف شده است)، هم از زاویه‌ی دیدی جدید به اوایل دوران کارنامه‌ی کاری شوالیه‌ی تاریکی نگاه می‌کند؛ هنگامی‌که وضع حاکم بر گاتهام در حال تغییر بود.

هالووین طولانی همه‌ی مخلفات لازم برای یک داستان بتمن کلاسیک را دارد: قاتلی مرموز، حضور شرورهای معروف، سبک بصری خیره‌کننده و پایانی ناکامل برای پرونده. جا دارد لوب را تحسین کرد که موفق شد یکی از احمقانه‌ترین شخصیت‌های خلق‌شده، یعنی مرد تقویمی (Calendar Man) را جالب و ضروری جلوه دهد. از همه بهتر این‌که جف لوب و تیم سیل برای خلق دنباله‌ای ارزشمند به نام پیروزی تاریک (Dark Victory) باز هم با هم همکاری کردند.

۳. جوک کشنده (The Killing Joke)

• اثری از: آلن مور و برایان بولند (Brian Bolland)
• سال انتشار: ۱۹۸۸

جوکر. بزرگ‌ترین دشمن بتمن. هدف او آشوب است، ولی زیبایی جنون او این است که پشت هر عمل خلاف‌کارانه‌ای که از او سر می‌زند، تفکر فوق‌العاده زیادی نهفته است. در جوک کشنده، شازده‌دلقک جنایت تصمیم می‌گیرد ثابت کند که هر شخصی، در صورتی‌که به‌شکلی مناسب تحریک شود، می‌تواند به دره‌ی دیوانگی سقوط کند. برای ثابت کردن این موضوع، او جیم گوردون را شکنجه می‌کند. در این میان، گوشه‌هایی از گذشته‌ی جوکر به ما نشان داده می‌شود و ما می‌بینیم چه عواملی باعث شدند او به دیوانگی دچار شود.

جوک کشنده علاوه بر این‌که یک داستان خاستگاه هوشمندانه برای مشهورترین شرور دنیای کمیک است، بلکه به‌وضوح نشان می‌دهد که وجه تمایز آدم‌های خوب با آدم‌های دیوانه چیست. جنون مثل یک پرتگاه است؛ اگر کسی که روی لبه‌ی آن ایستاده عاقل باشد، خود را عقب می‌کشد، ولی دیوانه‌ها به خود اجازه‌ی سقوط می‌دهند.

۲. بتمن: سال اول (Batman: Year One)

• اثری از: فرانک میلر و دیوید مازوچلی (David Mazzucchelli)
• سال انتشار: ۱۹۸۷

کدام آدمی لباس خفاش‌گونه به تن می‌کند و در شهر راه می‌افتد تا با جرم و جنایت مبارزه کند؟ ما همه جواب این سوال را می‌دانیم. چه‌کسی از او حمایت می‌کند؟ این سوالی است که در سال اول به آن جواب داده می‌شود. بتمن و گوردون در بازه‌ی زمانی یکسان وارد گاتهام می‌شوند و هردویشان هم بار احساسی سنگینی روی دوش دارند. با این‌که در طول سال هرکدام اشتباه‌های زیادی مرتکب می‌شوند، ولی اتحادی پرتنش بین‌شان شکل می‌گیرد، اتحادی که در طول کارنامه‌ی کاری‌شان به قوت خود باقی می‌ماند.

هرگاه که یکی از فیلم‌های جدید بتمن اعلام می‌شود، اولین سوالی که پرسیده می‌شود این است: «شرور قصه کیست؟» با این حال در بهترین داستان بتمن که تاکنون منتشر شده، هیچ شرور مشهور و سرشناسی حضور ندارد. در بهترین حالت صرفاً حضوری کوتاه (Cameo) از سلینا کایل (Selina Kyle) را شاهد هستیم. سال اول داستان دو مردی است که سعی دارند در شهری که سرشار از جرم و جنایت است، کار درست را انجام دهند. شاید به‌خاطر همین است که این داستان اینقدر قدرتمند ظاهر شده است. این داستان، برای این‌که کار کند، به شرورهای مضحک و تهدید اغراق‌آمیزی که ممکن است کل گاتهام را نابود کند وابسته نیست. این داستان درباره‌ی فساد و جنایت خیابانی است. این نبردی غیرممکن است که نه بتمن و نه گوردون نمی‌توانند در آن پیروز شوند.

۱. بازگشت شوالیه‌ی تاریکی (The Dark Knight Returns) 

• اثری از: فرانک میلر
• سال انتشار: ۱۹۸۶

این همان کمیکی است که در آن بتمن سوپرمن را گوش‌مالی درست‌حسابی می‌دهد. این داستان که یک دهه پس از بازنشسته شدن بتمن اتفاق می‌افتد، چشم‌اندازی تاریک از آینده‌ی گاتهام به تصویر می‌کشد. اوضاع وخیم است و گاتهام به قهرمانی جدید نیاز دارد. شاید بپرسید بروس وین چطور؟ خب، او ده سال است که داشته با تمایل درونی‌اش برای مبارزه با جرم و جنایت می‌جنگیده تا در بازنشستگی بماند، ولی صبرش لبریز می‌شود، دوباره لباس قدیمی را به تن می‌کند و راهی می‌شود تا با قدیمی‌ترین دشمن و قدیمی‌ترین دوستش روبرو شود.

بازگشت شوالیه‌ی تاریکی شاهکاری در عرصه‌ی قصه‌گویی کمیک است. صفحات آن پر از جزئیات هستند؛ در واقع بعضی از صفحات ده‌ها پنل دارند. شاید حتی بتوان گفت شوالیه‌ی تاریکی برمی‌گردد کمیک شلوغی است. با این حال فرانک میلر موفق شده آهنگ روایی بی‌نقصی در هر صفحه ایجاد کند. همچنین در این کمیک یکی از خوش‌بینانه‌ترین پایان‌ها در تاریخ کمیک‌های بتمن زمینه‌سازی شده است. بله، فرانک میلر داستان را با ردپایی از خوش‌بینی به پایان می‌رساند.

وقتی بازگشت شوالیه‌ی تاریکی را بازخوانی کردیم، به‌اندازه‌ی تجربه‌ی خواندنش برای اولین بار سرگرم‌کننده بود. این کمیک شخصیت‌پردازی تاریک و سنگین شوالیه‌ی شنل‌پوش را با چنان قدرتی تثبیت کرد که تا به امروز ردپای آن در همه‌ی تصویرسازی‌های بتمن دیده می‌شود. همچنین این کمیک جواب قانع‌کننده‌ای به سوال «کی برنده می‌شه؛ بتمن یا سوپرمن؟» داد. به‌خاطر تمام این دلایل، بازگشت شوالیه‌ی تاریکی را به‌عنوان بهترین کمیک بتمن در تمام دوران برگزیدیم.

منبع: IGN

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

داستان‌ها تقریباً کل جنبه‌های زندگی‌مان را احاطه کرده‌اند؛ از هویت‌های فردی، باورها و دوستی‌هایمان گرفته تا خانواده‌ها و جوامع‌مان. داستان‌ها نه‌تنها ما را سرگرم می‌کنند، بلکه درس‌های مهم زندگی به ما یاد می‌دهند. داستان‌ها ابزاری قدرتمند و زیبا هستند که درک و دیدگاه ما نسبت به دنیا را شکل می‌دهند. با این حال، به نظر کورت ونه‌گات (Kurt Vonnegut)، نویسنده‌ی آمریکایی قرن بیستم، داستان‌ها به‌ندرت حقیقت را به ما می‌گویند.

پس از این‌که ونه‌گات داستان‌ها را از منظر انسان‌شناسی بررسی کرد و ارتباط آن‌ها را با فرهنگ‌های مختلف زیر ذره‌بین قرار داد، به این نتیجه رسید که داستان‌ها و اسطوره‌ها در فرهنگ‌های مختلف شکل مشابهی دارند که می‌توان آن را به چند دسته‌بندی اصلی تقسیم کرد.

این شکل را می‌توان از راه ترسیم سفر قهرمان روی نمودار تابع به دست آورد. یکی از محورهای نمودار «خوشبختی و بدبختی» را اندازه‌گیری می‌کند و محور دیگر «شروع و پایان» را.

در همه‌ی داستان‌ها، یک نفر یا یک چیز از یک جایی شروع به وجود داشتن می‌کند. ممکن است وضع او خوب، بد یا خنثی باشد. سپس اتفاقاتی برای آن شخص می‌افتد که می‌توان «خوب» یا «بد» تعبیرشان کرد و همچنان که در داستان پیش می‌رود، وضعیت او در محور «خوشبختی-بدبختی» تغییر می‌کند. سپس داستان تمام می‌شود و شکل نهایی آن روی نمودار تابع نمایان می‌شود. شش شکل اصلی به شرح زیر هستند:

۱. از فرش به عرش رسیدن (صعود خالص)

۲. از عرش به فرش رسیدن (نزول خالص)

۳. مردی داخل گودال (سقوط – صعود)

۴. داستان ایکاروسی (صعود – سقوط)

۵. داستان سیندرلایی (صعود – سقوط – صعود)

۶. داستان ادیپی (سقوط – صعود – سقوط)

ونه‌گات متوجه شد که بسیاری از داستان‌های محبوب از انحنایی رایج و ثابت روی نمودار تابع شکل داستان پیروی می‌کنند و در بیشتر داستان‌ها جایگاه شخصیت اصلی روی نمودار در پایان داستان، بالاتر از شروع آن است.

با این حال، جالب‌ترین نکته درباره‌ی تحلیل ونه‌گات این است که این شکل‌ها، و در نتیجه بیشتر داستان‌ها، دروغ می‌گویند. در نظر ونه‌گات، در یک داستان صادقانه و واقع‌گرایانه، خط روی نمودار، خطی صاف است.

در داستانی با این شکل، همچنان اتفاقاتی می‌افتند و شخصیت‌ها تغییر می‌کنند، ولی این‌که آیا اتفاقات رخ‌داده به‌طور مطلق خوب یا بد هستند، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. یکی از داستان‌هایی که ونه‌گات به‌عنوان مثالی از داستانی با خط مستقیم به آن اشاره می‌کند هملت شکسپیر است. هملت تا به امروز به‌عنوان یکی از بهترین و معروف‌ترین آثار ادبی تاریخ شناخته می‌شود. در این نمایش‌نامه هم اتفاقاتی رخ می‌دهد و داستان روند عادی خود را طی می‌کند، ولی هیچ‌کدام از این اتفاقات به‌طور مطلق خوب یا بد نیستند، برای همین در پایان نمایش‌نامه مخاطب نمی‌تواند در این زمینه نتیجه‌گیری کند. در نظر ونه‌گات، چنین داستانی، شبیه‌ترین نماینده به واقعیت است. از ونه‌گات نقل است:

به‌ندرت حقیقت به ما گفته می‌شود. در هملت، شکسپیر به ما می‌گوید که دانش ما درباره‌ی زندگی در حدی بالا نیست که بتوانیم فرق اخبار خوب و اخبار بد را تشخیص دهیم.

یکی از رسانه‌های قصه‌گویی که به‌طور ناخواسته با این نظریه تناسب دارد، سریال تلویزیونی است. هدف یک سریال این است که مخاطب خود را تا حد امکان پای تماشای خود نگه دارد. هر اپیزود باید در حدی درگیرکننده باشد که بیننده تا آخرش آن را تماشا کند، ولی در عین حال باید در حدی حل‌نشده باقی بماند که بیننده انگیزه داشته باشد اپیزود بعدی را ببیند. برای همین سریال‌ها فصل‌ها یا سال‌ها ادامه پیدا می‌کنند و بیننده نیز در حدی بهشان علاقه دارد که تمام اپیزودهایشان را تماشا کند.

اگر سریال به‌قدر کافی تماشاچی وفادار داشته باشد، برای فصل‌های بعدی تمدید خواهد شد و این چرخه برای فصل‌های متمادی ادامه خواهد داشت.

برای این‌که ساخت سریال ادامه پیدا کند، هیچ‌کدام از داستان‌ها نباید به نتیجه‌ی نهایی برسند و برای همین، شخصیت‌های اصلی هیچ‌گاه نباید در کشمکش بین خوشبختی و بدبختی، به آرامش و آزادی نهایی دست پیدا کنند.

• تاریخچه‌ی داستان‌های سریالی: از چارلز دیکنز تا جنگ ستارگان

البته بیشتر سریال‌ها از خط مستقیمی که ونه‌گات در تحلیلش به آن اشاره کرده پیروی نمی‌کنند، چون بیشتر سریال‌ها خوشبختی و بدبختی مطلق را در بستر داستان‌شان می‌گنجانند. با این حال، با توجه به اقتضای فرم قصه‌گویی این رسانه، سریال‌ها مجبورند حقیقت جهان‌شمولی را که ونه‌گات از آن حرف می‌زند در خود بگنجانند: این که نه بیننده و نه شخصیت‌های داخل داستان نمی‌توانند مطمئن باشند اتفاق‌هایی که در یک اپیزود افتاده‌اند، مطلقاً «خوب» یا «بد» هستند، چون معلوم نیست که این اتفاقات در اپیزودهای بعدی قرار است چه نتیجه‌ای به دنبال داشته باشند.

از بعضی لحاظ، هر تغییری که در هر اپیزود اتفاق می‌افتد بی‌حاصل است، چون همه‌ی این اتفاقات بخشی از چرخه‌ای بی‌انتها از تغییر هستند، تغییری که فرمول «ایجاد کشمکش» و «حل شدن کشمکش» را دائماً تکرار می‌کند تا سریال هرچه بیشتر ادامه یابد. در این مسیر هم سازندگان سریال قصد ندارند به نتیجه یا فاش‌سازی نهایی برسند که تعیین‌کننده‌ی خوبی یا بدی قطعی است.

با این حال، وقتی تماشاچیان سریال به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد یا داستان آن به صورت طبیعی به پایان برسد، سریال در نهایت تمام می‌شود. ولی سریال تا موقعی‌که روی آنتن می‌رود، دائماً در تقلا است تا از رسیدن به این نقطه فرار کند.

• ادبیات کافکایی چیست؟ نگاهی به فلسفه‌ی فرانتس کافکا
• آرتور شوپنهاور؛ تاریک‌ترین فیلسوف تاریخ
• فلسفه‌ی فردریش نیچه؛ رنج و عذاب دستمایه‌ی تبدیل شدن به انسانی بزرگ
• چگونه به خود واقعی‌مان تبدیل شویم؟ (روان‌شناسی کارل یونگ)
• فلسفه‌ی چارلز بوکوفسکی در دو کلمه؛ تلاش نکنید
• ریشه‌ی بحران وجودی به کجا برمی‌گردد؟ (فلسفه‌ی ژان پل سارتر)
• فلسفه‌ی سقراط (و افلاطون)؛ اگر بیشتر مردم به چیزی باور دارند، احتمالاً اشتباه است

یک سریال خوب، سریالی که دلمان نخواهد تمام شود، تنها به این دلیل این خواسته را در ما ایجاد می‌کند که انگار از حل کردن خود ناتوان است. سریال، به‌عنوان شکل قصه‌گویی، به ما نشان می‌دهد که در چرخه‌ی بی‌انتهای تغییر، معنا، عناصر درگیرکننده و سرگرمی نهفته است، فارغ از این‌که شاید این چرخه در مقیاس بزرگ بیهوده و بی‌حاصل باشد. سریال نشان می‌دهد که هدف نهایی تغییراتی که در زندگی وجود دارند، نه لزوماً رسیدن به نتیجه یا آرامش نهایی، بلکه ادامه دادن خود صرفاً به‌قصد ادامه دادن خود است. این سبک قصه‌گویی اقتباسی از جریان طبیعی زندگی است: زندگی دائماً تغییر می‌کند تا خود را زنده و جالب نگه دارد.

شاید توانایی حضور داشتن در این چرخه‌ی تغییر ادامه‌دار، صرفاً برای تجربه کردن این تغییر، تعریف واقعی از خوشبختی است. از جوزف کمبل (Joseph Campbell)، اسطوره‌شناس، نویسنده و استاد ادبیات قرن بیستم نقل است:

به‌نظر من زندگی خوب یعنی سفر قهرمان (A Hero’s Journey) پشت سفر قهرمانی دیگر. شما به‌طور دائم به قلمروی ماجراجویی و به افق‌های جدید فرا خوانده می‌شوید. هر دفعه با سوالی یکسان روبرو می‌شوید: آیا شجاعتش را دارم؟ اگر شجاعتش را داشته باشید، خطرهایی در کمین هستند، ولی در کنارش کسانی هستند که کمک‌تان کنند؛ احتمال شکست و پیروزی نیز به قوت خود باقی‌اند.

داستان‌ها به ما کمک می‌کنند لحظات و جنبه‌های بسیار کوچک زندگی را ببینیم و درک کنیم. آن‌ها به ما کمک می‌کنند ایده‌ها، درس‌ها و معانی را بهتر به هم وصل کنیم و با دیگران به اشتراک بگذاریم. داستان‌ها ابزاری زیبا و ضروری برای زندگی موجودات هوشمند هستند. لازم نیست داستان‌ها همیشه واقع‌گرایانه یا نماینده‌ی دقیقی از زندگی واقعی باشند تا یاری‌رسان و بااهمیت باشند.

ولی مشکل اینجاست که دیدگاه ما نسبت به زندگی تا حد زیادی به دیدگاه داستان‌های موردعلاقه‌یمان به زندگی شبیه است. بیخود نیست که داستان‌های خوب ساختار بنیادین، مواد اولیه و شکل‌های یکسان با یکدیگر دارند. داستان‌ها بازتاب شیوه‌ی تفکر ما و ایده‌الی که از دنیا در ذهن داریم هستند.

با این حال، وقتی فرض را بر این بگیریم که کل زندگی‌مان باید خط سیری شبیه به داستان‌های موردعلاقه‌یمان داشته باشد، یا فیلم‌های هالیوودی را بیش از حد جدی بگیریم و الگوی زندگی‌مان را بر پایه‌ی آن‌ها بچینیم، وقتی انتظار داشته باشیم یا وانمود کنیم که همیشه می‌دانیم خوشبختی یا بدبختی یعنی چه و برای هر تصمیم، کار و اتفاق در زندگی‌مان سطح انتظاری بالا تعیین کنیم، این سطح انتظار چنان فشاری به زندگی‌مان وارد می‌کند که شجاعت خود را برای گرفتن هر تصمیم یا کاری از دست می‌دهیم.

سورن کیرکگور (Soren Kierkegaard)، فیلسوف تاثیرگذار قرن نوزدهم، در این زمینه نقل‌قولی به‌یادماندنی دارد:

زندگی را فقط با نگاه به عقب می‌توان درک کرد، ولی باید با نگاه به جلو آن را زندگی کرد.

این قلمروی ناشناخته ممکن است ترسناک جلوه کند. ولی این ترس فقط ما را به سمت حالت ناتوانی و رکود سوق می‌دهد، حالتی که در آن پیش‌فرض‌مان این است که در هر موقعیتی تصمیمی بی‌نقص و درست وجود دارد که به نتیجه‌ای شرافت‌مندانه و درست ختم می‌شود.

به‌جای داشتن چنین پیش‌فرضی، بهتر است توانایی تصمیم‌گیری را در خود ایجاد کنیم، سعی کنیم با شرافت، تلاش و صداقت داستان زندگی خود را جلو ببریم، هر نتیجه‌ای را که تصمیمات‌مان در پی داشته باشند و هر اتفاقی که برایمان بیفتد بپذیریم و درک کنیم تا موقعی‌که زنده هستیم، داستان ما ادامه خواهد یافت و ویژگی‌های همه‌ی داستان‌های دیگر را در بر خواهد داشت: فرصتی برای تجربیات بیشتر، وفق‌دهی خود با شرایط و رسیدن به پیروزی.

شاید ما نتوانیم در مقیاس بزرگ فرق اتفاقات خوب و بد را تشخیص دهیم، ولی ونه‌گات بر این باور بود که کافی‌ست به دور و بر خود نگاه کنیم و ببینیم وسط تمام اتفاق‌هایی که در دنیا می‌افتد، چه چیزهایی بهمان حس خوب می‌دهند. شانس ما برای خوشبختی این است که لحظات شاد زندگی، چه بزرگ و چه کوچک، را شناسایی کنیم، توقف کنیم و پیش خود بگوییم: «زندگی یعنی این.»

خرید کتاب‌های ونه‌گات از فیدیبو

منبع: کانال یوتوب Pursuit of Wonder

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا