آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که بازی‌های جنگ ستارگان به‌قدر کافی وارد عمق جهان‌سازی غنی مجموعه نمی‌شوند؟ آیا از بازی‌های شوتر جنگ ستارگان که شبیه کپی مجموعه‌های دیگر به نظر می‌رسند خسته شده‌اید؟ در این صورت بازی‌های نقش‌آفرینی جنگ ستارگان همان چیزی است که دنبالش هستید!

ویژگی هویت‌ساز بازی‌های نقش‌آفرینی، قصه‌گویی درجه‌یک، مکان‌های بزرگی که کشف کردنشان لذت‌بخش است و شخصیت‌پردازی باکیفیت است. این ویژگی‌ها (و ویژگی‌های بیشتر) باعث می‌شوند یک بازی نقش‌آفرینی خوب به تجربه‌ای به‌یادماندنی تبدیل شود.

جنگ ستارگان در حوزه‌ی نقش‌آفرینی نیز مثل ژانرهای دیگر غنی است. در این مطلب فرصتی داریم تا درباره‌ی تعدادی از برجسته‌ترین نقش‌آفرینی‌های تمام دوران صحبت کنیم، من‌جمله شوالیه‌های جمهوری قدیم (Knights of the Old Republic) ۱ و ۲ که جزو بهترین بازی‌های جنگ ستارگان تمام دوران هستند. خبر ساخت بازسازی شوالیه‌های جمهوری قدیم هم اعلام شده، بنابراین اکنون زمان مناسبی برای تجربه کردن بازی‌های اصلی است.

جنگ ستارگان: شوالیه‌های جمهوری قدیم نه‌تنها به‌عنوان یکی از بهترین بازی‌های جنگ ستارگان، بلکه به‌عنوان یکی از بهترین بازی‌های نقش‌آفرینی تمام دوران شناخته می‌شود و چهره‌ی جنگ ستارگان را برای همیشه تغییر داد. این بازی لایه‌های عمق زیادی دارد که بنا بر اختیار خودتان می‌توانید کشف‌شان کنید، ولی اگر حوصله‌ی این کارها را ندارید، صرفاً می‌توانید داستان اصلی را دنبال کنید (که آن هم به‌نوبه‌ی خودش پیچیده است). بازی شما را مجبور می‌کند انتخاب‌هایی انجام دهید که در توسعه‌ی داستان نقشی محوری دارند و این کاری است که بازی‌های جنگ ستارگان فعلی به‌ندرت انجام می‌دهند.

سازنده‌ی بازی بایوویر (Bioware) و ناشر آن لوکاس‌آرتز (LucasArts) بود و بازی در سال ۲۰۰۳ برای ایکس‌باکس، ویندوز و مکینتاش منتشر شد. اکنون بازی برای استیم، سوییچ و ایکس‌باکس موجود است.

بیشتر بخوانید: الماسی درخشان روی تاج جنگ ستارگان (KOTOR 2003)

به‌عنوان یک بازی نقش‌آفرینی، بیشتر تصمیمات بازی بر پایه‌ی سمت روشن و سمت تاریک نیرو (Dark Side & Light Side of the Force) گرفته می‌شوند، بنابراین هر کاری که بکنید اهمیت دارد. بازی تصمیمات شما را به‌خاطر می‌سپرد و داستان را متناسب با آن‌ها پیش می‌برد؛ از تغییرات کوچک دیالوگ گرفته تا غافلگیری‌های داستانی بزرگ که سرنوشت همه‌ی شخصیت‌های داستان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. اگر تا به حال دلتان خواسته که یک جدای بی‌رحم شوید که با استفاده از قدرت سمت تاریک نیرو دشمنان خود را نابود می‌کند، این بازی برای شماست، ولی باید بهتان هشدار دهم: اگر از خط قرمزها عبور کنید، دیگر هیچ راه برگشتی نیست.

بازی چهار هزار سال قبل از وقایع امیدی تازه (A New Hope)، اولین فیلم جنگ ستارگان، اتفاق می‌افتد. در این دوره‌ی زمانی، بین جمهوری قدیم و امپراتوری قدرتمند سیث‌ها دائماً درگیری جریان دارد. اگر تا به حال بازی را تجربه نکرده‌اید و بخواهید آن را امتحان کنید، شاید به اصطلاحات و اسامی‌ای برخورد کنید که باهاشان آشنایی نداشته باشید، برای همین اجازه دهید خلاصه‌ای از اتفاقات قبل از شروع بازی را بیان کنم.

طایفه‌های مندلورین (Mandalorian)، که جزو قدرتمندترین جنگجویان کهکشان هستند،‌ تصمیم گرفتند امپراتوری خود را گسترش دهند، برای همین به سیاره‌های تحت حکومت جمهوری حمله کردند. شورای جدای‌ها (Jedi Council) حاضر نشد در این جنگ به جمهوری کمک کند، بنابراین دو شوالیه‌ی جدای قدرتمند با سرپیچی از دستور محفل،‌ گروهی از جدای‌ها را به سمت خود جذب کردند تا به سیاره‌های تحت حمله کمک کنند. آن‌ها موفق شدند جریان جنگ را به نفع جمهوری تغییر دهند و در نهایت مندلورین‌ها را شکست دادند، ولی وقتی برگشتند، چیزی تغییر کرده بود. آن‌ها در لباس دو ارباب سیث (Sith Lord) با نام‌های دارث ریون (Darth Revan) و دارث مالک (Darth Malak) برگشتند؛ اکنون ناجیان جمهوی، به فاتحان جنگی تبدیل شده بودند.

یک تیم ضربت جدای، به فرماندهی باستیلا شان (Bastila Shan)، در کمال درماندگی وارد سفینه‌ی ریون شدند و وقتی او چیزی با دستگیر شدن فاصله نداشت، مالک به او خیانت کرد و با حمله به استادش او را کشت. اکنون دارث مالک تنها حاکم امپراتوری سیث است و ماموریت شما این است که به او اجازه ندهید کنترل بخشی از جمهوری را که باقی مانده تصاحب کند.

پیش‌زمینه‌ی داستانی بازی نسبتاً ساده است. پس از حمله به سفینه‌یتان، مجبور می‌شوید در سیاره‌ی تاریس (Taris) که تحت کنترل امپراتوری سیث است، فرود بیایید. باید یک شوالیه‌ی جدای مهم را که دستگیر شده پیدا کنید و بعد سیاره را ترک کنید. سپس، درباره‌ی اشیائی مرموز به نام نقشه‌های ستارگان (Star Maps) و ارتباط‌شان با دارث ریون و دارث مالک – همان جدای‌های سابقی که به جمهوری خیانت کردند –  اطلاعاتی کسب می‌کنید. وظیفه‌ی شما این است که دنبال این نقشه‌ها بگردید و حقیقت پشت سوال‌های پرسیده‌شده و پرسیده‌نشده را کشف کنید.

شاید در ابتدا وقایع داستان ناواضح به نظر برسند، ولی همگام با پیشروی در بازی قطعات پازل کنار هم قرار می‌گیرند. بازی پر از غافلگیری‌های داستانی و اتفاقاتی است که هوش از سرتان خواهند برد.

با این‌که گرافیک بازی کاملاً تاریخ‌گذشته به نظر می‌رسد، همه‌ی مکان‌های بازی حال‌وهوا و ویژگی‌های متفاوت دارند که باعث می‌شود قابل‌شناسایی و به‌یادماندنی به نظر برسند. می‌توانید تقریباً در همه‌جا با یک چیز یا یک نفر تعامل برقرار کنید؛ حتی شخصیت‌هایی که اهمیت کمتر دارند نیز داستانی برای تعریف کردن دارند و این‌ها همه جزییاتی هستند که باعث می‌شوند بازی کامل به نظر برسد.

ماموریت‌های بازی شما را به سیاره‌های مختلفی می‌برند؛ من‌جمله کوریبان (Korriban)، مانان (Manaan)، کاشیک (Kashyyk)،‌ دانتویین (Dantooine)، تاریس، تاتویین (Tatooine) و البته مکان‌های دیگری که برای جلوگیری از لو رفتن نکات مهم داستانی اسماً بهشان اشاره نمی‌کنم. همه‌ی این سیاره‌ها گونه‌های زیستی بومی، اکوسیستم، ساختار سیاسی و خطرهای باستانی منحصربفرد خود را دارند. همچنین همه‌ی این سیاره‌ها پیش‌زمینه‌ی تاریخی دارند که اگر توجه کافی نشان دهید، آن را یاد خواهید گرفت. با این‌که این جزییات روی گیم‌پلی تاثیر خاصی ندارند، مطمئنم که به شما کمک خواهد کرد عشق و زحمتی که صرف ساخت بازی شده را بهتر درک کنید.

در نظر من شخصیت‌ها مهم‌ترین عنصر بازی‌ها هستند. اگر من نتوانم با آن‌ها احساس همذات‌پنداری کنم، نمی‌توانم آنطور که باید و شاید از بازی لذت ببرم. اگر شما هم چنین سلیقه‌ای دارید،‌ عاشق شوالیه‌های جمهوری قدیم خواهید شد.

در طول بازی، با شخصیت‌های مختلفی روبرو می‌شوید که می‌توانید بعضی‌هایشان را به عضویت گروه خود دربیاورید .تعداد این اعضا تا ۹ عدد افزایش پیدا می‌کند. هر عضو همراه ویژگی‌های شخصیتی و پیش‌زمینه‌ی داستانی خاص خود را دارد و اگر با فرمان‌های شما مخالف باشد، از ابراز این مخالفت ابایی ندارند. گرایش شما به سمت تاریک یا روشن نیرو روی تعامل شما با اعضای گروه تاثیر خواهد گذاشت. از اعضای گروه می‌توان به یک افسر جمهوری، یک مندلورین کارکشته، یک دروید پروتکل، یک ووکی (Wookie) باوفا، یک توایلک (Twi’lek) باهوش، یک دروید قاتل و ۳ جدای که تفاوت زیادی باهم دارند اشاره کرد.

شیوه‌ی استفاده‌ی شما از اعضای گروه و مهارت‌هایشان به خودتان بستگی دارد. گاهی ممکن است به صورت غیرعمدی روی گزینه‌ی دیالوگی کلیک کنید و باعث شوید عضو مربوطه کلاً گروه شما را ترک کند (اولین بار که بازی را تجربه کردم این اتفاق برایم افتاد).

همان‌طور که اشاره شد، شما و همراهان‌تان می‌توانید مهارت‌های مختلف یاد بگیرید. از این مهارت‌ها می‌توان به کار با کامپیوتر، استفاده از مواد منفجره، مخفی‌کاری، آگاهی به محیط، متقاعد کردن، تعمیر کردن، امنیت و التیام زخم‌ها اشاره کرد. برخی از آن‌ها به درد مبارزه می‌خورند، برخی دیگر گزینه‌های دیالوگ بیشتر در اختیار شما قرار می‌دهند یا رویکرد شما را به‌هنگان نفوذ به مقر دشمن تغییر می‌دهند. توجه داشته باشید که هیچ شخصیتی نمی‌تواند همه‌ی مهارت‌ها را یاد بگیرد و برخی از آن‌ها استعداد طبیعی برای یادگیری برخی مهارت‌ها دارند.

مثل هر نقش‌آفرینی دیگری، در این بازی هم می‌توانید ظاهر خود را تغییر دهید. در شوالیه‌های جمهوری قدیم انتخابات زیادی وجود ندارند و بسیاری از زره‌ها صرفاً الگویی یکسان با روکشی متفاوت هستند. شخصی‌سازی شمشیرهای نوری (Lightsaber) با فاصله‌ی زیاد شخصی‌سازی موردعلاقه‌ی من در بازی است. انتخاب رنگ‌ها و تنظیمات در زمان انتشار بازی هیجان‌انگیز بود. لازم است که بین زیبایی ظاهری و قابلیت کاربردی توازن برقرار کنید.

سیستم مبارزه‌ی بازی نوبتی است؛ به‌شخصه چندان طرفدار آن نیستم، ولی بقیه‌ی قسمت‌ها آنقدر خوب بودند که این اصلاً مهم نبود. وقتی با باس‌ها و جدای‌ها/سیث‌های دیگر مبارزه می‌کنید، نیاز به به‌کارگیری استراتژی دارید. یکی از ویژگی‌های موردعلاقه‌ی من انواع زیاد دشمنان بازی است: گامورین‌ها (Gamorreans)، شاگردان سیث، مندلورین‌ها، درویدهای باستانی یا ترنتاتک‌های (Terentatek) قدرتمند. آن‌ها همه منحصربفرد هستند و به‌کارگیری استراتژی اشتباه علیه هرکدام در بخش‌های پایانی بازی نتایج فاجعه‌بار به دنبال دارد.

این بازی ساعت‌های طولانی شما را در خود غوطه‌ور خواهد کرد، خصوصاً اگر بخواهید تمام مکان‌های مخفی را پیدا و کشف کنید. داستان بازی بی‌همتاست و در آن ایده‌هایی نهفته است که شاید قبلاً وقتی داشتید درباره‌ی جنگ ستارگان فکر می‌کردید، به ذهن‌تان خطور نکرده بود. حتی می‌توانید با تعدادی از همراهان خود رابطه‌ی رمانتیک برقرار کنید و یک غافلگیری داستانی در انتهای بازی وجود دارد که حسابی شگفت‌زده‌یتان خواهد کرد. هنوز که هنوز است، واکنش اولیه‌ام را به‌هنگام برملا شدن این غافلگیری برای اولین بار به‌خاطر دارم. شوالیه‌های جمهوری قدیم ۱ بازی موردعلاقه‌ی من در مجموعه‌ی جنگ ستارگان است و اگر آن را بازی نکرده‌اید، آن را به‌شدت به‌شما توصیه می‌کنم؛ قول می‌دهم که پشیمان نخواهید شد!

پس از موفقیت این بازی، طرفداران مشتاق بودند تا دنباله‌ای برای این شاهکار دریافت کنند. آن‌ها به مراد دلشان رسیدند؛ در سال ۲۰۰۴، شوالیه‌های جمهوری قدیم ۲: اربابان سیث (Star Wars: Knights of the Old Republic: The Sith Lords) برای ایکس‌باکس و چند ماه بعد برای کامپیوتر منتشر شد. این بار سازنده‌ی بازی استودیوی آبسیدین (Obsidian) بود.

شوالیه‌های جمهوری قدیم ۲ ۵ سال پس از پایان بازی اول اتفاق می‌افتد. این بار شما نقش یک جدای تبعیدشده را بازی می‌کنید که در جنگ مندلورین‌ها در کنار ریون جنگیده بود. وقوع یک اتفاق ناگوار در سیاره‌ی مالاکور پنج (Malachor V) در پایان جنگ باعث شد ارتباط این جدای تبعیدشده با نیرو قطع شود. پس از بازگشت به جمهوری، او از محفل جدای بیرون رانده شد و به‌مدت ۱۰ سال در کهکشان سرگردان شد. در توضیح ابتدای بازی – به سبک زمینه‌سازی رایج جنگ ستارگان – آمده است:‌

«کهکشان دوران سختی را پشت‌سر می‌گذارد. وقوع جنگ داخلی وحشتناکی عملاً محفل جدای را از بین برده است و جمهوری درمانده را در معرض فروپاشی قرار داده است.

در میان این ناآرامی، سیث‌های پلید در سرتاسر کهکشان پراکنده شده‌اند و شوالیه‌های جدای باقی‌مانده را ردیابی و نابود می‌کنند. آخرین جدای شناخته‌شده، پس از فرار دقیقه‌نودی از شبیخون مرگبار سیث‌ها، سوار بر یک سفینه‌ی بارکش  نزدیک سیاره‌ی ویران پراگوس (Peragus) در تلاش است تا زنده بماند…»

این بازی مستقیماً به شوالیه‌های جمهوری قدیم ۱ ارتباط دارد، بنابراین بازی از شما می‌پرسد که پایان بازی قبلی برای شما چه بود. عناصر پایه‌ی بازی -مثل سیستم مبارزه، مهارت‌ها، شخصی‌سازی‌ها – برای همه یکسان‌اند. چند همراه جدید حضور دارند، ولی چندتا از همراهان نیز به بازی قبلی تعلق دارند. مشاهده‌ی شیوه‌ی توسعه یافتن شخصیت‌ها جالب است. در ضمن حتی ایبون هاک (Ebon Hawk) هم برگشته است!

در شوالیه‌های جمهوری قدیم ۲ شخصیتی به نام کریا (Kreia) معرفی می‌شود؛ در نظر من او جالب‌ترین و پیچیده‌ترین شخصیت بین تمام بازی‌های جنگ ستارگان است.

کریا تاریخ‌شناس است و آخرین استاد جدای‌ای بود که ریون را تعلیم داد. آن تجربه باعث شد که او دیدگاه‌هایش پیرامون نیرو را زیر سوال ببرد. در نظر او، نیرو زنده است و برای رسیدن به نوعی موازنه همه را کنترل می‌کند؛ مهم نیست که رسیدن به این موازنه چقدر باعث ایجاد مرگ و میر و عذاب شود.

اگر آثار فردریش نیچه یا کارل یونگ را خوانده باشید، شاید با طرز فکری که او با توسل به آن نیرو را زیر سوال می‌برد آشنا باشید.

همچنین در این بازی با دو تن از مرگبارترین سیث‌های تاریخ آشنا می‌شویم: دارث سایون (Darth Sion)، ارباب درد و دارث نیهیلوس (Darth Nihilus)، ارباب گرسنگی. دارث سایون دشمنی وحشتناک است که سال‌ها قبل کشته شد، ولی او می‌تواند نفرت و خشم خود را به کار گیرد تا هر بار پس از مردن دوباره به زندگی برگردد.

دارث نیهیلوس موفق شد از واقعه‌ی ناگوار مالاکور پنج جان سالم ببرد (همان اتفاقی که باعث شد ارتباط جدای تبعیدشده با نیرو قطع شود)، ولی اکنون زنده ماندن او با درد شدید همراه است و تنها راه او برای این‌که به وجود خود ادامه دهد این است که نیرو را از موجودات زنده استخراج کند؛ او به نفرین گرسنگی ابدی دچار شده است.

از مکان‌های این بازی می‌توان به آیزیز (Iziz)، داکسِن (Dxun)، مالاکور پنج، نار شادا (Nar Shaddaa)، پراگوس، تلوس، دانتویین و کوریبان (Korriban) اشاره کرد. مکان‌های بازی جزو معدود جنبه‌های بازی هستند که در سطح عنوان اول مجموعه ظاهر نمی‌شوند (یا حداقل حس من این است)؛ البته منظورم را بد برداشت نکنید؛ همه‌یشان عالی ساخته شده‌اند، ولی اکتشاف محدود است و تعداد عناصری که قابل تعامل برقرار کردن باشند به میزان قبل نیست.

دیالوگ‌ها به‌مراتب عمیق‌تر و پیچیده‌تر از بازی اول هستند، برای همین خواندن سرسری دیالوگ‌ها توصیه نمی‌شود. پشت دیالوگ‌ها هدف وجود دارد و اگر معنای ضمنی پشت‌شان را درک کنید، می‌توانید اتفاقات را قبل از وقوع‌شان پیش‌بینی کنید.

شوالیه‌های جمهوری قدیم ۲ شاید در مقایسه با بازی قبلی کوتاه‌تر به نظر برسد و محتوای کمتری داشته باشد، ولی با قصه‌گویی فو‌ق‌العاده و سوالات فلسفی‌ای که مطرح می‌کند – سوالاتی که می‌توانند نظرتان را نه‌تنها درباره‌ی جنگ ستارگان، بلکه درباره‌ی زندگی عوض کنند – این کمبودها را جبران می‌کند.

شوالیه‌های جمهوری قدیم ۲ هم مثل بازی اول مجموعه یک بازی فوق‌العاده است، ولی فوق‌العاده بودنش در جنبه‌های متفاوتی قابل مشاهده است. از این نظر بازی تازه و متفاوت به نظر می‌رسد، ولی در عین حال عناصر پایه‌ای را که باعث شدند شوالیه‌های جمهوری قدیم ۱ را دوست داشته باشیم در آن به قوت خود باقی مانده‌اند.

اگر هنوز آن را بازی نکرده‌اید، حتماً این کار را انجام دهید. تجربه‌ای فوق‌العاده منتظر شماست که در آینده‌ی نزدیک آن را فراموش نخواهید کرد.

بازی‌های شوالیه‌های جمهوری قدیم عالی‌اند و همه دوستشان دارند، ولی آن‌ها از یک قابلیت مهم محروم بودند: بخش چندنفره. تنها راه به اشتراک گذاشتن تجربه‌ی بازی کردنشان این بود که یکی از دوستان یا اعضای خانواده را کنار خود بنشانید تا بازی کردن‌تان را تماشا کنند. البته این هم بدترین چیز دنیا نیست، ولی خب تجربه کردن بازی‌ها به این شکل خیلی مفرح نیست.

ولی جنگ ستارگان کهکشان‌ها (Star Wars Galaxies) این کمبود را نداشت، چون کهکشان‌ها اولین بازی نقش‌آفرینی کلان چندنفره (MMORPG) با موضوع جنگ ستارگان بود.

این بازی در سال ۲۰۰۳ منتشر شد. سازنده‌ی آن سونی آنلاین اینترتینمنت بود و ناشر آن لوکاس آرتز. این بازی راه جدیدی برای متصل کردن طرفداران جنگ ستارگان در سرتاسر دنیا فراهم کرد. پس از لانچ بازی اصلی، ۳ بسته‌الحاقی بزرگ برای آن منتشر شدند. مثل بیشتر بازی‌های نقش‌آفرینی کلان، برای تجربه‌ی آن هر ماه باید هزینه‌ی اشتراک پرداخت می‌کردید (۱۴.۹۹ دلار).

این بازی کمپین (داستان اصلی) هم دارد، ولی این کمپین خیلی خارق‌العاده نیست. این بازی بین وقایع اپیزود ۴ و اپیزود ۵ سه‌گانه‌ی اصلی اتفاق می‌افتد و از ۷ قوس داستانی تشکیل شده که هرکدام‌شان شما را به سیارات و مکان‌های متفاوت می‌برند. مثل بیشتر بازی‌های جنگ ستارگان، در آن هم چهره‌های آشنا را می‌بینید، هم دشمنان متفاوت.

نکته‌ی لذت‌بخش درباره‌ی کهکشان‌ها این است که در آن احتمالات بی‌نهایت‌اند: بازی ۱۰ نژاد قابل‌بازی، ۴۰ نژاد غیرقابل‌بازی و بیش از ۴۰ تخصص قابل‌انتخاب دارد. بازیکنان می‌توانستند ساختمان بسازند و مالک آن شوند؛ سپس ساختمان‌ها را کنار هم قرار دهند و یک شهر بسازند.

آیا می‌خواهید فرمانده‌ی بازیکنان دیگر شوید؟ هر ۳ هفته یک بار، می‌توانستید در انتخابات شرکت کنید. هرچه شهرها بزرگ‌تر می‌شدند، در آن‌ها خدمات بیشتر و بهتری در دسترس قرار می‌گرفت.

اگر یک بازی جنگ ستارگان به این بزرگی تعداد زیادی وسیله‌ی نقلیه برای انتخاب نداشته باشد، انگار یک چیزی کم دارد: این بازی بیش از ۳۵ سفینه و وسیله‌ی قابل‌انتخاب دارد که به گروهک‌های مختلف تعلق دارند و با آن‌ها می‌توانستید به اکتشاف یا مبارزه بپردازید. مبارزه؟ بله. یکی از جنبه‌های اصلی بازی‌های نقش‌آفرینی کلان این است که در آن‌ها می‌توانید با دوستان‌تان جمع شوید و فعالیت‌های مختلف انجام دهید. یکی از فعالیت‌های موردعلاقه‌ی من در این بازی‌ها، مبارزات «بازیکن در برابر بازیکن» (PVP) بزرگ است. به‌لطف این بازی، طرفداران جنگ ستارگان توانستند در جهان جنگ ستارگان این فعالیت را انجام دهند.

اقتصاد بازی تقریباً به‌طور کامل دست بازیکنان بود: اسلحه‌ها، غذا‌ها، لباس‌ها، خانه‌ها و تقریباً همه‌ی آیتم‌های به‌دردبخور دیگر باید با استفاده از مواد اولیه‌ی جمع‌آوری‌شده از سیاره‌های مختلف به‌طور دستی ساخته می‌شدند.

قابلیت موردعلاقه‌ی من در بازی این بود که اگر یکی از بازیکنان دیگر شما را می‌کشت، می‌توانستید روی سر او جایزه بگذارید. بازیکنانی که «جایزه‌بگیر» را به‌عنوان تخصص خود انتخاب کرده بودند، می‌توانستند این ماموریت را بپذیرند و دنبال بازیکن مربوطه بروند. به‌شخصه مشتاقم این قابلیت را در بازی‌های جنگ ستارگان آتی ببینم.

چت‌باکس، صنف‌ها (Guilds)، ایموت‌ها (Emotes) و مودها (Moods) ارتباط بین بازیکنان را بهبود بخشیدند و برای آن‌ها امکان ابراز احساسات خود را فراهم کردند.

جنگ ستارگان کهکشان‌ها یک اثر خاص بود و گیمرها همراه با دوستان‌شان میلیون‌ها ساعت را صرف بازی در آن کردند. سرورهای این بازی رسماً در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۱ خاموش شدند. دلیل اصلی برای این کار این بود که جنگ ستارگان: جمهوری قدیم (Star Wars: The Old Republic) قرار بود جایگزین آن شود. ولی مردم هنوز دارند در سرورهای غیررسمی آن را بازی می‌کنند! این نشانه‌ی میراث عمیقی است که این بازی از خود به جا گذاشته است.

اینجاست که به ایستگاه آخر می‌رسیم، جایی که در آن تمام نقاط قوت بازی‌های پیشین در یک بازی کنار هم جمع شدند: جنگ ستارگان: جمهوری قدیم. این بازی هم یک نقش‌آفرینی کلان بود که بایوویر (Bioware) و لوکاس‌آرتز با همکاری هم آن را ساختند.

این بازی، با بودجه‌ی بیش از ۲۰۰ میلیون دلار، یکی از گران‌ترین بازی‌های تمام دوران است. یا می‌توانید با هزینه‌ی ماهی ۱۴.۹۹ دلار اشتراک آن را بخرید، یا آن را رایگان (F2P) بازی کنید، ولی محدودیت‌های اعمال‌شده برای اکانت‌های رایگان زیاد هستند، برای همین این مورد را در نظر داشته باشید.

این بازی حدوداً ۳۰۰ سال پس از اولین بازی کوتور (KOTOR = شوالیه‌های جمهوری قدیم) اتفاق می‌افتد. در این دوران جمهوری رونق یافته و صلح در سرتاسر کهکشان برقرار بود، ولی هیچ‌چیز ابدی نیست. امپراتوری سیث برگشت و طی حمله‌ای ضربتی و موثر ده‌ها سیاره را تسخیر کرد. جمهوری در تلاش برای مبارزه با این خطر از گور برگشته هزاران جدای و سرباز را از دست داد.

این جنگ به مدت ۲۸ سال ادامه پیدا کرد، تا این‌که سیثی قدرتمند به نام دارث مالگوس (Darth Malgus) حمله‌ای به سیاره‌ی کوروسانت (پایتخت جمهوری) را ترتیب داد. با در نظر گرفتن این‌که سیاره عملاً گروگان گرفته شده بود، سیث‌ها جمهوری را مجبور کردند که تعهدنامه‌ی کوروسانت را امضا کنند. طبق این تعهدنامه، بین این دو جناح صلح برقرار شد، ولی هزینه‌اش این بود که جمهوری کنترل نصف منظومه‌هایش را از دست داد.

داستان شخصیت شما پس از این وقایع شروع می‌شود. می‌توانید انتخاب کنید که برای جناح امپراتوری سیث بجنگید یا جمهوری کهکشانی. هر جناح ۴ کلاس اصلی دارد که در جناح مقابل یک معادل دارد: جایزه‌بگیر/قاچاق‌چی، جنگجوی سیث/شوالیه‌ی جدای، مامور امپراتوری/سرباز و مفتش سیث/دیپلمات جدای. هر کلاس به شما اجازه می‌دهد ۲ تخصص متفاوت را انتخاب کنید. با این حال، طی تغییراتی که اخیراً اعمال شده، شما می‌توانید خط داستانی هر کلاسی را دنبال کنید، بدون این‌که نیاز داشته باشید به سبک مبارزه‌ی آن کلاس وفادار بمانید.

داستان همه‌ی کلاس‌ها با هم متفاوت است و با این‌که برخی داستان‌ها در مقایسه با برخی دیگر بهتر هستند، همه باید همه‌یشان را حداقل یک بار تجربه کنند. بسته به این‌که کدام کلاس را انتخاب کنید، همراهانی متفاوت در ماموریت‌هایتان شما را همراهی خواهند کرد و در زمین مبارزه دوشادوش شما خواهند جنگید. اگر به درام، عشق‌وعاشقی، خیانت و مبارزات بی‌انتها علاقه دارید، عاشق همراهان‌تان در بازی خواهید شد.

می‌توان با خیال راحت گفت که جمهوری قدیم بین بازی‌های جنگ ستارگان بیشترین میزان محتوا را دارد. به‌مدت بیش از ۱۰ سال، بایوویر تعدادی بسته‌الحاقی و محتوای جانبی برای بازی منتشر کرده است. به‌شخصه صدها یا شاید هزاران ساعت را صرف بازی کرده‌ام و حتی به این‌که تمام محتواهای موجود را تجربه کرده باشم نزدیک نشده‌ام.

تعداد کارهایی که با گروه دوستان‌تان می‌توانید انجام دهید دیوانه‌وار است. چالش‌های «بازیکن در برابر محیط» (PVE) نیازمند تعداد متفاوتی از گیمرها و مهارت‌های مختلف هستند. برخی از آن‌ها آسان هستند و برای انجام برخی دیگر، باید با اعضای گروه‌تان دقیق برنامه‌ریزی کنید تا باسی قدرتمند همه‌یتان را قلع و قمع نکند.

اگر حالت «بازیکن در برابر بازیکن» بیشتر با سلیقه‌یتان جور است، می‌توانید یک دوئل یک‌به‌یک با بازیکنی دیگر داشته باشید، از PVP دنیاباز لذت ببرید یا به نقشه‌های متفاوت بروید که در آن‌ها می‌توانید در یک زمین مبارزه آنقدر بجنگید تا این‌که یا کشته شوید یا پیش از تیم دشمن اهداف را کامل کنید.

در بازی بیش از ۳۰ سیاره/مکان بزرگ وجود دارد که می‌توانید اکتشاف کنید. تقریباً همه‌یشان زیست‌محیط، باس‌های جهانی (World Boss = باسی در بازی‌های MMO که شکست دادنش نیازمند تلاش دسته‌جمعی است)، مکان‌های مخفی و ماموریت‌های منحصربفرد دارند. هرچه بیشتر در آن‌ها پیشروی کنید، احتمال این‌که به یکی از بازیکن‌های جناح دشمن برخورد کنید بیشتر می‌شود.

همان‌طور که احتمالاً انتظار دارید، این سیاره‌ها بسیار بزرگ‌اند و رفتن از نقطه‌ی «الف» به «ب» در ابتدای بازی ممکن است کسل‌کننده باشد. سواری‌ها (Mount) به شما اجازه می‌دهند ماموریت‌ها را سریع‌تر تمام کنید. تعداد سواری‌ها بسیار زیاد است: تان‌تان‌ها (Tauntauns)، پادهای مسابقه (Racer Pods)، واکرها، رنکورها (Rancor)، موتورهای سرعتی (Speeder Bikes)، جت‌پک‌ها و… همه‌یشان در رنگ‌های مختلف عرضه می‌شوند، برای همین هرکس می‌تواند سواری بی‌نقص خود را پیدا کند.

شخصی‌سازی بازی رقیب ندارد. با وجود صدها قطعات زره، اسلحه و رنگ‌های مختلف برای هرکدام، احتمالات شخصی‌سازی بی‌نهایت‌اند. اگر می‌خواهید خود را شبیه دین جارین (Din Djarin) (شخصیت اصلی سریال مندلورین) دربیاورید، از نقاب دارث نیهیلوس استفاده کنید یا همراه با دوستان‌تان زره‌ی استورم‌تروپرها را بپوشید، همه‌اش امکان‌پذیر است. حتی در بازی مسابقات فشن برگزار می‌شود!‌

کلاس‌های داستان‌محور بسیار مفرح‌اند، ولی بسته‌الحاقی‌ها آن‌ها را وارد سطح جدیدی کردند. کارتل هات (Hutt Cartel)، جنگجویی افسانه‌ای که از اعماق ناشناخته‌ی فضا سر و کله‌اش پیدا شده و موجودی رویین‌تن که کاری می‌کند جمهوری و امپراتوری سیث هردو جلویش زانو بزنند، جزو چیزهایی هستند که در بسته‌الحاقی‌ها با آن‌ها روبرو خواهید شد. اگر اشتراک بازی را بخرید، نیازی نیست پول اضافه بابت‌شان پرداخت کنید. حتی می‌توانید یک ماه اشتراک بخرید، چون بعد از اتمام اشتراک این محتواها در دسترس باقی خواهند ماند.

بقیه‌ی امکانات کلاسیک بازی‌های نقش‌آفرینی کلان نیز در بازی موجودند: مثل خانه، صنف‌ها، چت‌باکس و ایموت‌ها. برای دستیابی به آیتم‌های ارزشمندتر دو راه وجود دارد. راه اول خریدن سکه‌های کارتل با پول واقعی و استفاده از آن‌ها برای خریدن آیتمی است که می‌خواهید؛ راه دوم به دست آوردن کردیت (Credit = ارز جنگ ستارگان) و استفاده از آن برای خریدن آیتم دلخواه از بازیکنان دیگر است. جمع کردن مواد اولیه و ساختن آیتم‌ها راهی بسیار موثر برای به دست آوردن کردیت است.

در این بازی هم مثل بازی‌های کوتور باید بین سمت تاریک و روشن نیرو به یک سمت گرایش پیدا کنید. برخی از تصمیمات اثر خاصی ندارند، ولی از یک جایی به بعد به نقطه‌ای می‌رسید که دیگر کارهایتان قطعی و بی‌بازگشت هستند.

البته این بازی بی‌نقص نیست. سازندگان آن یک سری تصمیمات سوال‌برانگیز گرفته‌اند و برخی از بازیکنان به‌خاطر نارضایتی از شیوه‌ی مدیریت بازی، آن را رها کرده‌اند. با این حال، با وجود این مشکلات، این بازی همچنان عالی است و بعید می‌دانم تا ۵ الی ۱۰ سال دیگر، بازی‌ای به این خوبی نصیب‌مان شود. مثل تمام بازی‌های دیگر، به‌نظرم طرفداران جنگ ستارگان حداقل یک بار باید آن را امتحان کنند.

به‌شخصه روی این بازی بیشتر از هر بازی دیگری وقت گذاشته‌ام و با وجود تمام مشکلاتش آن را دوست دارم. اگر قصد دارید آن را امتحان کنید، امیدوارم از داستان، شخصیت‌ها، موسیقی و همه‌ی عناصر دیگری که آن را به قوی‌ترین بازی نقش‌آفرینی با موضوع جنگ ستارگان تبدیل کرده‌اند، لذت ببرید.

در آخر، جا دارد به بازی‌ای اشاره کنم که احتمالاً بیشترتان اسمش را نشنیده‌اید: جنگ ستارگان: کمباین (Star Wars: Combine). این بازی نقش‌آفرینی تحت مرورگر در سال ۱۹۹۸ منتشر شد. برای همین باید قبل از «چهار نقش‌آفرینی بزرگ جنگ ستارگان» به آن اشاره می‌شد، ولی به‌شخصه هیچ‌گاه اسمش را نشنیده بودم و هنگام تحقیق برای نوشتن این مقاله با آن آشنا شدم. در ویکی‌پدیای آن آمده است:

«جنگ ستارگان کمباین یک بازی چندنفره‌ی کلان آنلاین بلادرنگ (Real-time Massively Multiplayer) تحت مرورگر است که در جهان جنگ ستارگان واقع شده است. این بازی در دسامبر ۱۹۹۸ منتشر شد تا نقش ادامه‌دهنده‌ی بازی‌ای به نام شبیه‌ساز جنگ ستارگان (Star Wars Simulation) را ایفا کند که از اواسط دهه‌ی نود تا تابستان ۱۹۹۸ وجود داشت. وقتی سرورهای بازی خاموش شدند، بازیکنان تصمیم گرفتند نسخه‌ی خاص خود را از بازی بسازند که در طول سال‌ها تکامل پیدا کرد و مسیر خاص خود را در پیش گرفت. لیسانس کمباین تحت مالکیت لوکاس‌آرتز نیست، ولی اجازه‌ی استفاده از اسم جنگ ستارگان به آن داده شده است. PC Gamer در مارس ۲۰۱۲ در فهرست ۱۰۰ بازی برتر تمام دوران، مقام ۸۸ را به آن اعطا کرد.»

شما از کدام بازی نقش‌آفرینی جنگ ستارگان بیشتر از بقیه لذت بردید؟ آیا یکی از این عناوین موفق شده‌اند تا به امروز سرتان را گرم نگه دارند؟ همه‌ی این بازی‌ها حتی تا به امروز نیز لذت‌بخش باقی مانده‌اند و با توجه به این‌که کوتور ۱ در دست بازسازی قرار دارند، برای ما طرفداران جنگ ستارگان اتفاقات هیجان‌انگیزی در راه است!

منبع: Vulkk.com

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

چند ماه پیش، من به‌همراه چندتا از دوستانم مشغول تجربه‌ی بازی‌ای به نام مهندسین فضایی (Space Engineers) بودیم. مهندسین فضایی یک بازی سندباکس و ساخت‌وسازمحور با عناصر بقاجویی (Survival) است که موضوع آن – هیچ‌وقت نمی‌توانید آن را حدس بزنید – درباره‌ی مهندسی در فضا است! نقشه‌ی ما این بود که یک فضاپیمای محموله‌بر بزرگ بسازیم که به‌عنوان یک مقر متحرک، در فضا حرکت کند. برای مدتی، تلاش ما موفقیت‌آمیز بود… تا این‌که در چاه گرانشی یکی از سیاره‌های اطرف گیر کردیم، از رانش کافی برای فرار کردن برخوردار نبودیم و برای همین فضاپیما به‌شکلی فاجعه‌بار، با کله وسط یک ناکجاآباد سقوط کرد و تقریباً کل پیشرفتی که حاصل کرده بودیم دود شد و رفت هوا.

چیزی نمانده بود که ما بازی را برای آن روز متوقف کنیم تا بعداً همه‌چیز را از اول شروع کنیم؛ به‌هرحال، موقعیتی که در آن گیر کرده بودیم کاملاً ناامیدکننده بود. ولی به‌جایش، تصمیم گرفتیم تا این خرابی را تا حد امکان جبران کنیم.

ما سفینه‌های استخراج معدن خود را در قالب دیده‌بان‌های سیاره‌گرد بازسازی کردیم:‌

یک زیرساخت انرژی و موتور کاملاً جدید را از نو ساختیم:‌

و در آخر از روی سطح یک اقیانوس یخ‌زده مواد معدنی استخراج کردیم تا به مقدار کافی سوخت هیدروژنی برای پرتاب فضاپیمای ویران‌شده‌ی خود به فضا تهیه کنیم:

بدین ترتیب ما برای همیشه از سیاره‌ای که به‌طور غیرقابل‌توضیحی از گرگ پر شده بود، فرار کردیم.

این تجربه‌ای شگفت‌انگیز بود؛ تجربه‌ای که اگر تصمیم می‌گرفتیم یکی از فایل‌های ذخیره‌ی قدیمی را بارگذاری کنیم یا بازی را از اول شروع کنیم، اتفاق نمی‌افتاد.

به نظر می‌رسد که این روزها بازی‌ها – خصوصاً بازی‌های جریان اصلی – طوری طراحی می‌شوند که بازیکن به‌هنگام بازی کردنشان تا حد امکان حس نکند شکست خورده است، در حالی‌که همچنان وضعیت شکست (Failure State) در آن‌ها به قوت خودش باقی است. مثلاً:

• در بازی رویداد فوری (Quick Time Event) وجود دارد، ولی به‌هنگام وقوع یک رویداد فوری، روند بازی بسیار آهسته می‌شود تا بازیکن وقت کافی برای زدن دکمه‌ی روی صفحه را داشته باشد.
• بازی‌های قدیمی‌ای که سیستم جان محدود دارند، طوری بازسازی می‌شوند که در آن‌ها عملاً تعداد جان‌هایتان بی‌نهایت است و تمام شدن جان‌ها اهمیت خاصی ندارد.
• در بازی‌های چک‌پوینت‌دار، چک‌پوینت‌ها طوری طراحی می‌شوند که بعد از باختن فقط ۱۰ ثانیه پیشرفت خود را از دست می‌دهید.
• بازی‌های چندنفره همیشه در ابتدا شما را در برابر بات‌های خنگ قرار می‌دهند تا بتوانید قبل از رویارویی با کسانی که ده برابر از شما بهترند، طعم پیروزی را بچشید.

ولی به نظر من با محافظت کردن روان بازیکنان از حس شکست، ممکن است چیز دیگری هم از دست بدهیم. به‌هرحال، اگر من و دوستانم پس از تصادف فضاپیمایمان بازی را ول می‌کردیم، یک تجربه‌ی خیلی باحال را از دست می‌دادیم، تجربه‌ای که دلیل اتفاق افتادنش اشتباه کاپیتان‌مان بود که به رادار توجه کافی نشان نداد.

مشکل سیستم‌های جلوگیری از شکست بازیکن این نیست که بازیسازان دارند سطح بازی‌هایشان را به‌خاطر گیمرهای آماتور پایین می‌آورند، چون واقعاً مسئله این نیست. من فکر می‌کنم عناصری چون بازگذاری سریع فایل ذخیره (Quickload) یا قرار دادن تعداد زیادی جان در اختیار بازیکن بازی‌ها را بسیار قابل‌دسترس‌تر می‌کنند و از این لحاظ عالی‌اند، ولی این ارفاق‌ها عموماً به‌عنوان راه‌حلی متقلبانه برای حل کردن مشکلی اساسی‌تر به کار می‌روند. این مشکل اساسی این است که شکست خوردن در بازی‌ها عموماً چندان جالب نیست.

می‌دانم که حرفی که می‌خواهم بزنم مکاشفه‌ای بزرگ نیست، ولی با این حال لازم است گفته شود: هرگاه که در بازی‌های ویدئویی شکست می‌خورید – خواه از راه مردن، شکست در انجام یکی از اهداف (Objective) بازی یا باختن در یک رقابت – از شدت سرگرم‌کننده بودن بازی کاسته می‌شود. در این صورت دوباره باید بخش‌هایی را که قبلاً پشت‌سر گذاشته‌اید، پشت‌سر بگذارید، یا این‌که برای مدتی ضعیف‌تر می‌شوید و بعضی‌وقت‌ها هم صرفاً به منوی اصلی برگردانده می‌شوید و باید با این حقیقت کنار بیایید که یک ساعت از عمرتان هدر شد. هیچ‌کدام از این اتفاقات مفرح نیستند.

بنابراین اگر به هنگام باختن منتظر چنین چیزهایی باشید، آیا واقعاً می‌توانید بازیکنان را بابت رجوع به گزینه‌ی بارگذاری سریع یا کلاً بی‌خیال بازی شدن شماتت کنید؟‌ از طرف دیگر، می‌توانید بازیسازانی که بازی‌شان را طوری طراحی کرده‌اند که در آن امکان شکست خوردن بازیکن (به‌شکلی معنادار) وجود ندارد، شماتت کنید؟

خوشبختانه طی چند سال اخیر، تعدادی بازی عالی منتشر شده‌اند که موفق شده‌اند این روند را به چالش بکشند و از راه انجام یک کار غیرممکن – یعنی مفرح کردن باختن یا حداقل جالب کردن آن – تعریف جدیدی از شکست خوردن ارائه دهند.

سوال اینجاست که چگونه موفق به این کار شده‌اند؟ به‌نظرم یکی از راه‌های انجام این کار این است که به شکست به چشم بستری برای عواقب جالب نگاه کرد، نه صرفاً بهانه‌ای برای مجازات کردن بازیکن به جرم باختن.

مثلاً بازی باغبانی عجیب (Strange Horticulture) را در نظر بگیرید. این یک بازی پازل با سیستم سلامتی است که با عنوان «عقلانیت» (Sanity)‌ نشان داده می‌شود. اگر گیاه‌های اشتباه را به مردم توصیه کنید، عقلانیت خود را از دست می‌دهید. اگر عقلانیت خود را از حدی بیشتر از دست بدهید، مجبور می‌شوید یک مینی‌گیم کوتاه بازی کنید و بعد بازی شما را به نقطه‌ی شروع روز برمی‌گرداند. ولی هر کاری که انجام دهید، نه پازل‌ها عوض می‌شوند، نه گل‌هایی که مغازه‌یتان با آن‌ها پر شده است.

چیزی که از دست داده‌اید، زمان است. مجازات شکست خوردن شما این است که برای مدتی حوصله‌یتان سر خواهد رفت تا به آن نقطه‌ای برسید که در آن کل عقلانیت‌تان را از دست دادید، ولی شما همه‌ی جواب‌ها را می‌دانید و همچنین می‌دانید که چه چیزهایی پیدا خواهید کرد. ولی این خیلی مفرح به نظر نمی‌رسد و شما را تشویق نمی‌کند که پس از باختن بازی را ادامه دهید، نه؟

به‌جای این‌که عاقبت باختن این باشد که برای مدتی کوتاه تجربه‌ی گیم‌پلی بازی برایتان بدتر شود، به‌نظرم بهترین بازی‌هایی که موفق می‌شوند شکست را به بخشی طبیعی و معنادار از گیم‌پلی تبدیل کنند به‌شیوه‌ای آن را به کار می‌گیرند که ریسک‌هایی منحصربفرد یا جنبه‌هایی جدید به گیم‌پلی اضافه می‌کند که بازیکن را تشویق می‌کند به بازی ادامه دهد.

شوالیه‌ی بیل‌به‌دست (Shovel Knight) یکی از مثال‌های خوب در این زمینه است. با این‌که این بازی از تعداد زیادی بازی قدیمی تقلید می‌کند، ولی سازندگان بازی متوجه شدند که استفاده از سیستم جان‌های محدود و گیم‌اور شدن دیگر در این دوره و زمانه کاربردی نیست، چون ما در حال بازی کردن شوالیه‌ی بیل‌به‌دست در دستگاه آرکید نیستیم.

به‌جایش آن‌ها سیستمی در بازی به کار برده‌اند که مطابق با آن، پس از مردن، به سبک دارک سولز، مقداری پول از خود به جا می‌گذارید. بدین ترتیب، در این بازی به‌جای این‌که مرگ یک نقطه‌ی توقف طبیعی باشد، یک ریسک هیجان‌انگیز است، چون بعد از مردن شما بی‌صبرانه سعی می‌کنید مرحله را پشت‌سر بگذارید تا طلای از دست‌رفته‌ی خود را به دست آورید. این سیستم شما را درگیر نگه می‌دارد، حتی در مرحله‌ی غیرمنصفانه‌ای مثل Tinker Knight’s Stage.

بازی‌های بتل‌رویال نیز درسی مشابه یاد گرفته‌اند. در روزهای تاریک و ماقبل‌تاریخی که ملت بازی‌های گرسنگی ماینکرفت و مادهای دی‌زی (DayZ) بازی می‌کردند، بازی‌های بتل‌رویال فوق‌العاده مجازات‌کننده بودند. بعضی از دست‌های بازی تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشیدند و بعد بر اثر شلیک یک اسنایپر از ناکجاآباد به پایان می‌رسیدند.

در این دوران بازی‌های بتل‌رویال به‌شدت پرتنش بودند، ولی باختن در آن‌ها حس افتضاحی به همراه داشت. این مسئله باعث شد در بتل‌رویال‌های آتی مثل ایپکس لجندز (Apex Legends)، عنصری به نام فانوس ریسپان (Respawn Beacon) به بازی اضافه شود که به بازیکنان اجازه می‌دهد در صورت برداشتن کارت هم‌تیمی‌هایشان از جسدشان و رساندن کارت به نقطه‌ای خاص، این هم‌تیمی‌های مرده را زنده کنند.

البته از دست دادن یک بازیکن همچنان مانعی بزرگ محسوب می‌شود، ولی به‌جای این‌که تیم شما تا آخر بازی از محرومیتی بی‌بروبرگرد رنج ببرد، با مردن هم‌تیمی‌ها، یک هدف ثانوی در راستای برگرداندن آن‌ها به زندگی به بازی اضافه می‌شود. وقتی هم که دوستتان را به بازی برگردانید، باید سعی کنید قبل از شروع مبارزه برایش تجهیزات تهیه کنید و این هم یک چالش مفرح دیگر است.

جا دارد به حالت بازی گولاگ (Gulag) در ندای وظیفه وارزون هم اشاره کرد که در آن بازیکنانی که کشته شوند، در یک دوئل ۱ به ۱ روبروی هم قرار داده می‌شوند و برنده می‌تواند به زندگی برگردد. در این حالت حتی اگر ببازید هم در نبردی نفس‌گیر باخته‌اید، نه یک حمله‌ی ناگهانی و تصادفی.

حتی بازی‌های وحشت بقامحور نیز از اصلی مشابه پیروی می‌کنند؛ در این بازی‌ها اگر در یک درگیری حیاتی ضربه‌ای دریافت کنید (ولی نمیرید) یا از یک چاقو استفاده کنید تا یک زامبی را که بهتان نزدیک شده از خود دور کنید، معنی‌اش این نیست که  توانستید با فاصله‌ی کم از مرگ فرار کنید. با توجه به این‌که مدیریت منابع در بازی‌های وحشت بقامحور اهمیت زیادی دارد، این اشتباه در طول کل بازی طنین خواهد انداخت و باعث خواهد شد استفاده‌ی هوشمندانه از فشنگ‌ها، نارنجک‌ها و داروهایتان اهمیت بیشتری پیدا کند. در این صورت باید خود را به چالش بکشید تا با بازدهی بیشتر بازی کنید و منابع خود را ذخیره نگه دارید.

البته تعیین عواقب جالب در گیم‌پلی به جای مجازات کردن بازیکن به‌خاطر ارتکاب اشتباه، صرفاً‌ محدود به مرگ نمی‌شود. بازی‌هایی که در آن‌ها مرگ نقش پررنگی ندارد نیز می‌توانند برای اشتباه کردن عواقبی جالب تعیین کنند. مثلاً بازی پوشنامیکس (Potionomics) را در نظر بگیرید؛ پوشنامیکس یک بازی مدیریتی درباره‌ی درست کردن و فروختن معجون‌هاست که در آن باید از طریق مکانیزم‌های بازی‌های کارتی، کار ساختن و فروش معجون‌ها را انجام دهید.

اگر نتوانید فروشی را با موفقیت انجام دهید یا واکنشی درست به قابلیت‌های مشتری‌هایتان نشان دهید، استرس‌تان بیشتر می‌شود. با بیشتر شدن استرس، احتمال این‌که کارت‌های استرس‌زا را از دست بیرون بکشید بیشتر می‌شود و این روی قابلیت پول در آوردن‌تان تاثیر می‌گذارد.

با این حال، ‌به‌جای قفل کردن این بخش مهم از بازی، یا وادار کردن شما به این‌که فروش‌های خراب‌شده را از اول تکرار کنید، پوشنامیکس شما را مجبور می‌کند از بین چند گزینه یکی را انتخاب کنید:

• قبول کردن ریسک فروختن معجون با دست کارتی خراب‌شده
• ضعیف‌تر کردن دست کارت خود از راه استفاده از کارت‌های کاهش استرس
• صرف کردن واحدهای زمانی ارزشمند برای حرف زدن با دوستان در راستای کاهش استرس

از قضا گذراندن وقت با شخصیت‌های دیگر راهی برای به‌دست آوردن کارت‌های جدید در دست‌تان و تخفیف گرفتن از سرویس‌های مختلف است. معنی‌اش این است که بازیکنانی که در پشت‌سر گذاشتن چالش‌های بازی با مشکل مواجه شده‌اند، خیلی عقب نمی‌افتند و می‌توانند پس از گذراندن وقت با شخصیت‌های دیگر با یک استراتژی جدید برگردند و پول بیشتری کسب کنند.

از این نظر، استفاده از شکست به‌عنوان راهی برای تحمیل کردن تصمیماتی جالب به بازیکن راهی به‌مراتب موثرتر برای ایجاد تنش و عمق استراتژیک است تا این‌که صرفاً بازیکن را به‌خاطر ارتکاب اشتباه کشت. جالب اینجاست که مردن بازیکن صرفاً به‌جای این‌که استرس او را زیاد کند، کلاً استرس را خنثی می‌کند.

یکی از مشکلات بازی‌هایی که وضعیت شکست ساده و قطعی دارند (مثل پدیدار شدن صفحه‌ی گیم‌اور یا برگشتن به چک‌پوینت) این است که برای آن‌ها ایجاد تجربه‌ای منسجم و غوطه‌ورکننده برای بازیکن سخت است. مشکل بسیاری از بازی‌هایی که از سیستم جان‌های محدود یا چک‌پوینت استفاده می‌کنند این است که در بستر آن‌ها اشتباه کردن بازیکن شبیه به اتفاقی عجیب و نامتعارف است که نباید بیفتد و در «اصل» داستان بازی، شخصیت اصلی هیچ‌گاه ضربه‌ای دریافت نمی‌کند یا در انجام هیچ کاری شکست نمی‌خورد. از این نظر، بین شیوه‌ی بازی کردن شما و داستانی که در حال تعریف شدن است، ناسازگاری پیش می‌آید، چون هیچ حد وسطی بین بی‌نقص بودن و شکست خوردن وجود ندارد.

برخی بازی‌ها، مثل ندای وظیفه، آنقدر در سازگار کردن احتمال کشته شدن بازیکن با داستان اکشن باحالی که می‌خواهند تعریف کنند ناتوان‌اند که عملاً شما را رویین‌تن می‌کنند و بدون این‌که به شما بگویند، از قبل تعیین می‌کنند هر دشمن در کدامین نقطه کشته خواهد شد تا شما نتوانید با شکست خوردن خود ست‌پیس از پیش‌تعیین‌شده را خراب کنید.

البته این سیستم بنا به دلایل واضح برای همه‌ی بازی‌ها کار نمی‌کند، ولی با تبدیل کردن باختن به بخشی از تجربه‌ی گیم‌پلی/روایت بازی، شکل دادن و حفظ کردن یک حال‌هوای خاص برای بازی‌ها بسیار راحت‌تر است. برای همین بهترین بازی‌ها، معمولاً به‌جای یک صفحه‌ی گیم‌اور ناگهانی، وضعیت‌های شکست کوچک‌تر و جزیی‌تری دارند که راحت‌تر در هم ادغام می‌شوند.

در نظر من، هیچ بازی‌ای به‌خوبی تاریک‌ترین سیاه‌چاله (Darkest Dungeon) این کار را انجام نمی‌دهد. تاریک‌ترین سیاه‌چاله یک بازی نقش‌آفرینی استراتژی درباره‌ی قهرمان‌های محکوم‌به‌فناست که آخر سر کارشان به دیوانگی کشیده می‌شود و به‌دست یک سری هیولای بدترکیب کشته می‌شوند.

تاریک‌ترین سیاه‌چاله بازی‌ای به‌شدت مجازات‌کننده است، ولی تعداد اتفاقاتی که ممکن است به ضرر بازیکن بیفتند تنوع بالایی دارند. مثلاً وقتی جان شخصیت‌ها به ۱ برسد، آن‌ها نمی‌میرند، بلکه وارد «آستانه‌ی مرگ» (Death’s Door) می‌شوند. معنی‌اش این است که اگر آن‌ها یک ضربه‌ی دیگر دریافت کنند، احتمال مردن‌شان وجود دارد.

همچنین اگر سطح استرس شخصیت‌ها به ۱۰۰ برسد، به دیوانگی دچار می‌شوند و یک ضعف نیمه‌دائمی کسب می‌کنند. ولی تا موقعی که سطح استرس‌شان به ۲۰۰ نرسد نمی‌میرند و این اتفاق هم بسیار نادر است.

غیر از این موارد، بیماری‌ها و ناخوشی‌های زیادی هستند که شخصیت‌ها ممکن است در طول ماجراجویی‌هایشان بهشان دچار شوند و برخی از آن‌ها ممکن است زندگی را به کام‌تان زهر کنند.

همان‌طور که می‌بینید، در این بازی کشته شدن یک شخصیت راحت اتفاق نمی‌افتد، ولی در عوض به شکل‌های مختلف معیوب یا از لحاظ روانی نابود می‌شود. به‌لطف این سیستم، تاریک‌ترین سیاه‌چاله موفق شده است تا داستان‌های زایای به‌مراتب موثرتری درباره‌ی فساد تدریجی تعریف کند. غیر از این لازم به ذکر است که قهرمانان به‌راحتی قابل‌تعویض هستند و بیشتر سرمایه‌گذاری‌های شما صرف توسعه‌ی شهرک‌تان می‌شود، نه قهرمان‌ها.

تنها راه باختن در تاریک‌ترین سیاه‌چاله این است که بدون آمادگی قبلی وارد آخرین ماموریت بازی شوید. از این لحاظ، حتی از دست دادن یک گروه ماجراجو نیز در بدترین حالت یک مانع موقت است.

(بله، اگر در درجه‌سختی استیجین (Styigian) محدودیت زمانی‌تان تمام شود نیز امکان باختن وجود دارد، ولی بیایید با هم روراست باشیم: هیچ‌کس در حدی دیوانه نیست که این حالت را بازی کند و اگر چنین ادعایی بکنید، دارید دروغ می‌گویید!)

حال ساز و کار تاریک‌ترین سیاه‌چاله را با بازی‌های تاکتیکی دیگری که مرگ دائمی (Permadeath) دارند مقایسه کنید. در بیشتر این بازی‌ها، بیشتر سرمایه‌گذاری شما صرف خود شخصیت‌ها و نیروها می‌شود، برای همین اگر آن‌ها کشته شوند، در بد مخمصه‌ای گیر می‌افتید. ولی در تاریک‌ترین سیاه‌چاله، حتی در بدترین شرایط نیز می‌توانید یک سری نیروی جدید استخدام کنید، تجهیزشان کنید و آن‌ها را برای فدا کردن جان و سلامتی بدنی و ذهنی‌شان آماده کنید. آیا باختن مفرح نیست؟

بازی‌ای که احتمالاً عبارت «آیا باختن مفرح نیست» را ابداع کرد، دژ دورف‌ها (Dwarf Fortress) است. رویکرد بسیار سیستماتیک بازی به وقوع اتفاقات ناگوار یکی از دلایلی است که در طی سال‌ها، در بستر آن داستان‌های بامزه‌ی زیادی درباره‌ی شکست خوردن و بیچاره شدن تعریف شده است.

با این حال، دژ دورف‌ها هم از لحاظ ظاهری افتضاح به نظر می‌رسد، هم گیم‌پلی افتضاحی دارد، برای همین به جای خودش، از دنباله‌ی معنوی‌اش ریم‌ورلد (Rimworld) به‌عنوان مثال استفاده می‌کنم. ریم‌ورلد بازی‌ای است که خود را به‌عنوان «تولیدکننده‌ی داستان‌های تعاملی» معرفی می‌کند، ولی از لحاظ ساز و کار شباهت زیادی به دژ دورف‌ها دارد.

ریم‌ورلد بازی‌ای است که هر از گاهی بسیار مجازات‌کننده می‌شود. ولی در کنارش بازیکن را ترغیب می‌کند با هر اتفاق ناگواری – من‌جمله عواقب برنامه‌ریزی اشتباه یا صرفاً بدشانسی –  کنار بیاید و بدین ترتیب، منجر به خلق روایت‌های زایای جالبی می‌شود که از دل اشتباهات بازیکن بیرون می‌آیند و در هر بازی دیگری صرفاً یک مانع به شمار می‌آمدند.

مثلاً اجازه دهید یکی از داستان‌های جالبی را که برای خودم پیش آمد تعریف کنم. من در بازی کلونی‌ای داشتم که در آن یک سری رام‌کننده‌ی حیوانات در حال پرورش آهویی برای دوشیدن شیرش بودند، ولی تجهیزات دفاعی‌شان بسیار کم بود. بنابراین من رییس کلونی – و تنها دکتر آنجا را – فرستادم تا یک سری حیوان را که فکر می‌کردم پرنده‌های مبارز باشند، رام کند تا از مقر در برابر حمله‌کنندگان احتمالی دفاع کنند. اما ناگهان یکی از این پرندگان گلوی دکتر را از هم درید. بقیه‌ی اعضای کلونی‌ام هم خنگ‌تر از آن بودند که دکتر را نجات دهند. این مسئله باعث شد من دار و ندارم را سر باز کردن یک سری کرایوپاد (Cryopod) دفن‌شده قمار کنم تا یک دکتر دیگر پیدا شود و من با رشوه دادن به او با دکتر از دست‌رفته جایگزین‌اش کنم. اما موجودات متعلق به کرایوپادها عصبانی و اسلحه‌به‌دست از آب درآمدند و دیده‌بان‌های تراز متوسط من را کشتند.

سربازهای کرایوپاد بیدارشده به مقر من حمله کردند، همه را کشتند و آنجا را به آتش کشیدند. تنها بازمانده آهوی تحت‌پرورش من بود که بالاخره موفق شد نقشه‌ی فرار خود را به سرانجام برساند و به طبیعت برگشت.

اگر با از دست دادن دکتر خود، بازی بلافاصله به پایان می‌رسید، داستانی که در پی آن تعریف شد اینقدر سرگرم‌کننده از آب درنمی‌آمد، حتی با وجود این‌که داستان سقوط تدریجی من بود.

البته پیوند دادن یک داستان خطی‌تر و سنتی‌تر با رویکرد ادغام شکست یا باخت بازیکن با پیشرفت کلی او، کار راحتی نیست، ولی در عین حال غیرممکن هم نیست. فقط کافی است نگاهی انعطاف‌پذیرتر به مفهوم «باختن» داشته باشید. مثلاً هل‌بلید (Hellblade) را به‌عنوان مثال در نظر بگیرید. این بازی به‌شدت روایت‌محور است که از مرگ برای قرار دادن شما در نقش شخصیت اصلی‌اش سنوا (Senua) استفاده می‌کند.

مبارزات هل‌بلید بسیار سخت است و همیشه منصفانه نیست. غیر از این هر بار که بمیرید، عفونت سیاه وحشتناکی که سنوا به آن آلوده شده اندکی بیشتر گسترش پیدا می‌کند. اگر این عفونت به سر او برسد، دیگر بازی به معنای واقعی کلمه گیم‌اور می‌شود.

این مجازات دائمی برای مردن – که مکانیزم‌های دقیق آن را توضیح نمی‌دهم – در انتقال نوعی حس پارانویای فرارناپذیر و هوشمندانه بی‌نظیر عمل می‌کند، چون دقیقاً نمی‌دانید چند مرگ دیگر تا باختن کامل فاصله دارید و از این نظر دقیقاً کاری می‌کند روان‌زخم سنوا را با گوشت و پوست و خون حس کنید و مثل او به این‌که چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست شک کنید.

با قاب‌بندی روایی درست، شکست حتی می‌تواند به اتفاقی امیدوارکننده‌تر تبدیل شود. مثلاً در دث استرندینگ (Death Stranding)، مردن صرفاً اتفاقی نسبتاً آزاردهنده است. هروقت بمیرید، مقداری از زمان داخل بازی و تعدادی بار را از دست می‌دهید؛ فقط همین. در این بازی مرگ به‌جای این‌که عامل اعصاب‌خردکنی باشد، صرفاً یک مانع دیگر است که مثل موانع دیگر باید با پافشاری آن را پشت‌سر بگذارید. در بسیاری از موارد نیز صرفاً از دست دادن چندتا محموله داخل یک رودخانه به‌صرفه‌تر از این است که از راه ساحل جادویی کوجیما خود را به زندگی برگردانید.

دث استرندینگ پر از موانعی است که پیشرفت شما را مختل می‌کنند، ولی با توجه به این‌که مختل کردن از راه شکست خوردن هیچ‌گاه از حدی بیشتر نمی‌شود، بازی به‌نوعی به شما امید می‌بخشد و برای شما این امکان را فراهم می‌کند مثل سم، شخصیت اصلی بازی، با توسل به اراده‌ی پولادین خود بتوانید سفرتان را پشت‌سر بگذارید.

یک راه دیگر این است که ایده‌ی شکست را به‌کل واژگون‌سازی کرد و از شکست به‌عنوان راهی برای انگیزه دادن به بازیکنان استفاده کرد. فکر می‌کنید چرا بازی‌های روگ‌لایک اینقدر ناگهانی پرطرفدار شده‌اند؟ سال‌های سال بود که روند پیشرفت در یک بازی روگ‌لایک از سه قدم ساده پیروی می‌کرد: ۱. تلاش کردن ۲. مردن ۳. یاد گرفتن درسی از این شکست

ولی با ظهور سبک جدید روگ‌لایک‌ها مثل روگ لگسی (Rogue Legacy) (و البته بازی‌های متعاقب که کاری را که روگ لگسی می‌خواست انجام دهد، بهتر از آن انجام دادند)، مردن در اصل یک پاداش قابل‌توجه برای بازیکن به شمار می‌آید. بعد از مردن یک سری ابزار جدید در اختیار شما قرار داده می‌شود و حتی فرصتی برای قوی‌تر شدن پیدا می‌کنید. از این نظر، اتفاقی که باید نازل‌ترین قسمت تجربه‌یتان باشد (از دست دادن همه‌چیز و برگشتن به صفحه‌ی اصلی)، به لحظه‌ای سرشار از هیجان و باز شدن احتمالات جدید تبدیل می‌شود.

البته شاید من مشکلات خود را با این سیستم داشته باشم، ولی درک این‌که چرا روگ‌لایک‌هایی با سیستم پیشرفت سخت اینقدر پرطرفدار بوده‌اند کار سختی نیست. با این حال، لازم به ذکر است که برای موثر واقع شدن این پاداش‌های پسا-شکست، باید بلافاصله شرایط بازیکن را تغییر داد.

دریافت یک ارتقای دائمی یا کلاس جدید بسیار هیجان‌انگیز است، چون باز شدن این امکانات به معنای گسترش یافتن گزینه‌های پیش‌رویتان است، ولی در یک بازی مثل وارد گانجن شو (Enter the Gungeon)،‌ باید ده دقیقه با دشمنان گرگم‌به‌هوا بازی کنید تا شاید فرصتی برای دیدن اسلحه‌ی جدیدی که باز کردید پیدا کنید. از این نظر، به‌سختی می‌توان برای باز کردن اسلحه‌های جدید هیجان‌زده شد. بنابراین باختن و مواجه شدن با این احتمال که اگر یک دست بازی جدید شروع کنید، شاید برای یک ساعت هیچ چیز جدیدی نبینید، آنقدر دلسردکننده است که شاید عطای بازی را به لقایش ببخشید.

البته یک ژانر وجود دارد که درون‌مایه‌ی «باختن و دوباره از جا بلند شدن» به‌نوعی به نماد آن تبدیل شده است. نام این ژانر کینگزفیلد لایک (Kingsfieldlike) است که البته گیمرهای عامیانه‌تر آن را با عنوان سولزلایک (Soulslike) می‌شناسند! در این بازی‌ها، وقتی کشته می‌شوید ارز باارزش خود (همان سول) دقیقاً در نقطه‌ای که کشته شدید روی زمین می‌افتد (مثل همان مثال شوالیه‌ی بیل‌به‌دست که توضیح دادم). حتی بلادبورن (Bloodborne) در این زمینه پا را فراتر می‌گذارد و به شما اجازه می‌دهد که از دشمنی که شما را کشت انتقام بگیرید که اشانتیون باحالی است.

ولی به‌نظرم فرام سافتور از این نظر بیشتر لایق ستایش است که نه‌تنها موفق شد مرگ را به اتفاقی جالب تبدیل کند، بلکه موفق شد از لحاظ روانی بازیکنان را آماده کند تا هرطور شده، یک غول‌آخر سرسخت را شکست دهند؛ مهم نیست در این راه چند دفعه شکست بخورند.

یکی از عناصر کلیدی مجموعه‌ی دارک سولز پافشاری است. در این بازی‌ها، بازیکنان یاد می‌گیرند که اگر با هر بار مردن کمی مهارت‌شان بهبود پیدا کند، در آخر پیروز می‌شوند. یکی از راه‌های انتقال این پیام در این بازی‌ها، قرار دادن باس‌هایی بسیار سرسخت در ابتدای بازی است (مثل Vanguard Demon، ludex Gundyr،‌ Genishiro یا گرگینه‌ی ابتدای بلادبورن) که انتظار می‌رود در برخورد اول در برابر آن‌ها هیچ شانسی نداشته باشید.

در ابتدای بازی باس‌های نام‌برده‌شده کاری می‌کنند که همان اول به‌شکلی ناجوانمردانه کشته شوید. ولی بعد بازی‌ها فرصتی برایتان فراهم می‌کنند تا در ادامه از آن‌ها انتقام بگیرید و به این نتیجه برسید که مردن نه‌تنها فاجعه‌ای بزرگ نیست، بلکه اگر به تلاش کردن ادامه دهید، نتایج بهتری خواهید گرفت.

لودکس گاندیر (باس دارک سولز ۳) طوری طراحی شده که با فاز دوم غافلگیرکننده‌اش شما را می‌کشد، ولی این یک مورد به کنار، شکست دادن او بسیار آسان است.

در بلادبورن، وقتی به اسلحه دست پیدا کنید، آن گرگینه‌های کذایی به دشمنان عادی تنزل درجه پیدا می‌کنند.

شکست خوردن از جانب گنیچیرو (Genichiro) در بخش آموزشی سکیرو (Sekiro) عملاً یک قلاب باحال در اختیار شما قرار می‌دهد.

در الدن رینگ (Elden Ring) نیز سایکون پیوندخورده (Grafted Sicon) در ابتدای بازی یک گوش‌مالی حسابی به شما می‌دهد. بعد از آن نیز وقتی وارد جهان باز بازی می‌شوید، اولین دشمنی که به آن برخورد می‌کنید یک شوالیه‌ی زرین سوار بر اسب است که اگر تصمیم بگیرید با او بجنگید، او هم یک گوش‌مالی حسابی به شما می‌دهد (ولی شکست دادنش غیرممکن نیست).

همچنین با گذر زمان، فرام سافتور هرچه بیشتر مدت زمان برگشتن به باسی را که از او شکست خورده‌اید کاهش داده است. در بازی‌های قدیمی‌تر، مثل دارک سولز ۱، گاهی مسیر برگشت به میدان مبارزه با یک باس آنقدر طولانی بود که تا به آنجا برسید، کلاً میل به انتقام‌جویی در شما سرد می‌شد. ولی در بازی‌های جدیدتر، مثل الدن رینگ، مجسمه‌هایی به نام Stakes of Marika به شما اجازه می‌دهند درست قبل از آستانه‌ی ورود به میدان مبارزه با یک باس‌فایت ری‌اسپان شوید تا آتش انتقام‌جویی‌تان خاموش نشود.

به‌نظرم موفقیت اخیر بازی‌های سولزلایک یا به اصطلاح «هاردکور» ثابت می‌کند که برخی بازیسازان هستند که به این واقف‌اند که اگر امکان شکست خوردن بازیکن وجود داشته باشد، به پیروزی رسیدن او معنادارتر به نظر خواهد رسید. اگر این مکانیزم به‌شکلی هوشمندانه پیاده شود، حتی می‌تواند گیم‌پلی عادی بازی را هم غنی‌تر و بهتر کند.

ولی باید این نکته را لحاظ کرد که در زمینه‌ی ترس بازی‌ها از مفهوم شکست، خود ما بازیکن‌ها نیز به‌اندازه‌ی بازیسازها مقصر هستیم. خود شما چندبار شده به‌خاطر وقوع یک اتفاق ناخوشایند در بستر بازی – مثل از دست دادن یک نیروی ارزشمند یا افتادن در دام یک تله‌ی مخرب – از بازی خارج شوید، چون صرفاً نمی‌خواستید با عواقب این اتفاق ناخوشایند روبرو شوید؟ من که بارها این کار را انجام داده‌ام.

باختن حس خوبی ندارد. همه این را می‌دانند. بنابراین یک غریزه‌ی درونی برای دور زدن آن یا پرهیز از آن وجود دارد. مثلاً در اسکایریم می‌خواستم با گذاشتن سطل روی سر یک یارویی از مغازه‌اش دزدی کنم، بدون این‌که او بفهمد. طبعاً راهکارم این بود که آنقدر فایل ذخیره‌ی قبلی را بارگذاری کنم تا موفق به انجام این کار شوم.

ولی آیا پایین آوردن احتمال باختن باعث می‌شود بازی مفرح‌تر شود؟ طبق تجربه‌ی من به‌ندرت؛ شاید هم هیچ‌وقت. اغلب موارد، کنار آمدن با هر اتفاقی که در بستر بازی می‌افتد و مقاومت در برابر تمایل به بی‌نقص پیش رفتن همه‌چیز، در درازمدت به‌خوبی جواب می‌دهد.

مثلاً وقتی من داشتم هیتمن ۳ (Hitman 3) را بازی می‌کردم، از روی عادت دم به دقیقه بازی را ذخیره‌ی سریع (Quicksave) می‌کردم تا هر بار که لو می‌رفتم، بتوانم بلافاصله فایل ذخیره‌ی قبلی را بارگذاری کنم تا مجبور نباشم با نگهبانان موش و گربه بازی کنم. ولی عملاً داشتم نیمی از لذت بازی را برای خودم خراب می‌کردم. بنابراین وقتی درجه‌سختی را به Master تغییر دادم – درجه‌سختی‌ای که اجازه نمی‌دهد هرچقدر دلتان می‌خواهد بازی را ذخیره کنید – دیگر انتظاری از من برای بی‌نقص بازی کردن وجود نداشت. بازی من را از بند خودم رها کرد و حالا من می‌توانستم اشتباهات ناجور انجام دهم و در کمال درماندگی سعی کنم از عواقب قتل‌های شلخته‌ی خود فرار کنم؛ دقیقاً همین چیزها هستند که بازی را تا این حد مفرح می‌کنند.

به‌نظر من در بیشتر مواقع ریشه‌ی این مشکل به غرور برمی‌گردد. باید اعتراف کنم که به‌شخصه وقتی دارم یک بازی سخت را تجربه می‌کنم و سرم را به دیوار می‌کوبم، این تجربه اصلاً برایم لذت‌بخش نیست و در نهایت به‌جای این‌که به خودم اعتراف کنم که مهارتم کافی نیست، صرفاً بازی را رها می‌کنم یا درجه‌سختی را از خیلی سخت به سخت کاهش می‌دهم.

این نیاز عمیق به محافظت از ایگوی خود باعث می‌شود از تجربه‌هایی فرار کنیم که اگر حاضر بودیم در بسترشان شکست را بپذیریم، لذت زیادی فراهم می‌کردند.

در واقع تعدادی بازی وجود دارند که دقیقاً از چنین دینامیکی بهره‌برداری می‌کنند؛ عناوینی که در آن‌ها اشتباه کردن بخشی از جنبه‌های مفرح بازی است. از آن‌ها می‌توان به مثال‌های زیر اشاره کرد:

• برنامه‌ی فضایی کربال‌ها (Kerbal Space Program): در این بازی احتمال این‌که ماموریت فضایی‌تان بدجوری به بی‌راهه برود بسیار بالاست، ولی همیشه به‌شکلی بامزه اتفاق می‌افتد.
• در بازی‌های واقعیت مجازی جابجا کردن اشیاء کار بسیار بدقلقی است، ولی همین می‌تواند به عاملی مفرح تبدیل شود. مثلاً در نیمه‌عمر: الکس (Half-Life Alyx)، ممکن است از روی اشتباه کل خشاب‌تان را خالی کنید، ولی تیرتان به هدف نخورد. در این لحظات ممکن است با اضطراب و درماندگی جعبه‌ها را از روی زمین بردارید و به سمت دشمنان پرتاب کنید. این خودش خیلی بامزه است.
• در قهرمان ترومبون (Trombone Champ)، یک بازی به‌اصطلاح «ریتم‌محور»،‌ اساساً تولید کردن ترانه‌ای قابل شنیدن و معقول با ترومبون ناکوک‌تان غیرممکن است و لذت بردن شما از بازی اساساً به این بستگی دارد که چقدر از احمق جلوه دادن خود لذت می‌برید.

البته لازم به ذکر است که شکست خوردن بازیکن در هر موقعیتی مناسب یا ضروری نیست. همه‌ی بازی‌ها به صفحه‌ی گیم‌اور یا امکان کشته شدن بازیکن نیاز ندارند تا کار کنند. در بسیاری از بازی‌ها، راه‌حل وضعیت‌های شکست سخت‌گیرانه این است که سازندگان به‌کل آن‌ها را از بازی حذف کنند. مثلاً سلست (Celeste) یک بازی سکوبازی به‌شدت سخت است، ولی در زمینه‌ی رویکردی که به شکست دارد، بسیار سخاوت‌مندانه عمل می‌کند. در این بازی اگر بمیرید، صرفاً در حد چند ثانیه به عقب برده می‌شوید. برای همین بازیکن یک سری چالش‌های سکوبازی بسیار دقیق و سریع را پشت‌سر می‌گذارد و هیچ‌گاه بابت اشتباه کردن مجازات نمی‌شود و صرفاً آهسته و پیوسته از کوه بالا می‌رود.

بازی‌های پازل هم اغلب از مرگ به‌عنوان یک مانع برای پیشرفت استفاده نمی‌کنند، چون این مانع‌های خارجی در بازی‌ای که در آن انگیزه‌ی اصلی و مکانیزم پیشرفت هردو ذاتاً درونی هستند زائد به نظر می‌رسند. تنها وضعیت شکستی که بازی‌های پازل به آن نیاز دارند، شکست شما در حل کردن پازل است؛ اغلب هر نوع شکست دیگری صرفاً مانعی غیرضروری سر راه‌تان است.

این بیانیه به بازی‌های سندباکس‌تر نیز قابل‌تعمیم است. مثلاً بازی سیبل (Sable) – با وجود این‌که یک ماجراجویی جهان‌باز است – به خود زحمت گنجاندن نوار سلامتی یا دشمن یا عناصر خطرناک را نمی‌دهد. دلیلش این است که هدف اصلی سیبل این است که در آن پی ببرید دقیقاً می‌خواهید به چه جور شخصیتی تبدیل شوید. اگر قرار باشید که به این فکر کنید که آیا فلان کرم غول‌پیکر قرار است شما را بخورد یا نه، تمرکز کردن روی این چیزها سخت خواهد بود.

فکر می‌کنم حرفی که می‌خواهم بزنم این است که مدت زیادی از تولد بازی‌های ویدئویی نمی‌گذرد. بسیاری از عناصر و ساختارهای پایه‌ی این رسانه – خصوصاً وقتی پای مسئله‌ای اساسی چون شکست در میان باشد – بدون هیچ فکری وارد بازی‌ها می‌شوند،‌ حتی اگر واقعاً نیازی بهشان نباشد.

عناصری مثل نوار سلامتی،‌ صفحه‌ی گیم‌اور و حتی مفهوم باختن همه میراث عصر آرکید هستند. با این‌که همچنان در بازی‌های ویدئویی از جایگاه خاص خود برخوردارند، ولی دیگر نیازی نیست بازیسازان صرفاً از روی اجبار آن‌ها را در بازی‌شان بگنجانند و بازیکنان نیز نباید چنین انتظاری داشته باشند.

به‌جایش با گسترش درک خود از مفهوم «شکست خوردن»، و تفسیر ما از آن، می‌توانیم خود را برای تجربیاتی متنوع و جدید آماده کنیم، مثل نگاه کردن به مفهوم شکست به چشم:

• راهی برای بالا بردن تنش در بازی
• انتقال پیام داستانی/درون‌مایه‌ای مهم
• تشویق کردن بازیکن به این‌که مهارت خود را افزایش دهد

منبع: Adam Millard – The Architect of Games

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینتنرتی دیجی‌کالا

در امپراتوری دیزنی چیزی در حال گندیدن است. منظور هم صرفاً تمام آثار خلاقانه‌ای که دیزنی طی چند سال اخیر ساخته نیست. این آثار صرفاً علائم مشکلی به مراتب بزرگ‌تر هستند، مشکلی که ریشه‌ی آن به هسته‌ی خود شرکت برمی‌گردد.

اخیراً اخباری ناخوشایند از دیزنی به گوش رسیده؛ اخباری که حاکی از کشمکش‌های قدرت‌طلبانه در سطوح بالای مدیریتی و عملکرد اقتصادی افتضاح است. حتی شایعه‌ی اخراج یک سری از کارمندان و فروختن تعدادی از بزرگ‌ترین دارایی‌های معنوی شرکت به گوش می‌رسد.

با وجود تمام این تفاسیر، نادیده گرفتن این مشکل روز به روز سخت‌تر می‌شود، خصوصاً اگر جزو اعضای هیئت‌مدیره‌ی شرکت باشید.

اولین و واضح‌ترین مشکلی که دیزنی با آن روبروست، مشکلات مالی است. به‌هرحال ارقام نمی‌توانند دروغ بگویند (مگر این‌که یک حسابدار هالیوودی با یک تفریح بسیار گران‌قیمت باشید!) و ارقامی هم که به صورت عمومی منتشر شده‌اند تصویر بسیار تاریکی را ترسیم می‌کنند.

طی ۲ سال گذشته، ارزش سهام دیزنی در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که به رکورد ۲۰۰ دلار در ازای هر سهم رسیده بود، تقریباً ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده و به ۱۱۰ دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. در واقع در یک نقطه، این قیمت به کمتر از ۹۰ دلار در ازای هر سهم کاهش پیدا کرده بود. نیازی نیست نابغه‌ی اقتصادی باشید تا بفهمید چنین سقوطی فاجعه‌بار است و نشان می‌دهد که اعتماد سرمایه‌گذاران به دیزنی روز به روز کمتر می‌شود.

سوال اینجاست که چه شد این اتفاق افتاد؟‌ برای شروع، باید گفت دیزنی دارد ضرر می‌کند؛ آن هم بدجور. استراتژی آن‌ها در راستای خریدن هر استودیو و دارایی معنوی موجود در بازار – آن هم با قیمتی بالا – و حل کردن آن‌ها در سیاست‌های انحصارطلبانه‌ی شرکت و ساختن محصولات کلیشه‌ای بر اساس‌شان، روی کاغذ ایده‌ای عالی به نظر می‌رسید، ولی این ایده در صورتی جواب می‌داد که محصولاتی که قرار بود بسازند سودآور باشند.

دو دارایی معنوی مهم و بزرگی که دیزنی خرید مارول و جنگ ستارگان بودند. در مورد مارول، خریدن این دارایی معنوی در ابتدا سرمایه‌گذاری خوبی به نظر می‌رسید. جهان سینمایی مارول (MCU) خیلی سریع به یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های سینمایی تاریخ تبدیل شد و پول بسیار زیادی برای دیزنی به ارمغان آورد. این روند تا همین اخیراً ادامه داشت.

مشکلات به‌هنگام آغاز فاز ۴ شروع شدند. فیلم‌های منتشرشده در این فاز همه عملکرد ناامیدکننده‌ای در گیشه داشتند؛ بلک ویدو (Black Widow) با ۳۸۰ میلیون دلار فروش، شنگ-چی و افسانه‌ی ده حلقه (Shang-Chi & The Legend of the Ten Rings) با ۴۳۲ میلیون دلار فروش و جاودانگان (Eternals) با ۴۰۲ میلیون دلار فروش،‌ حتی نتوانستند هزینه‌ی ساخته شدن و تبلیغات‌شان را برگردانند. ثور: عشق و تندر (Thor: Love and Thunder) و واکاندا برای همیشه (Wakanda Forever) در خوش‌بینانه‌ترین حالت موفقیتی متوسط بودند که هیچ توجیهی برای سرمایه‌گذاری ۲۵۰ میلیون دلاری روی هرکدام وجود نداشت.

بیایید با هم روراست باشیم: اگر هزینه‌های تبلیغ و توزیع فیلم‌ها را لحاظ کنیم، فروختن ۷۶۰ میلیون دلار در گیشه در برابر بودجه‌ای ۲۵۰ میلیون دلاری پیروزی بزرگی به نظر نمی‌رسد.

تنها فیلمی که موفق شد به موفقیت بزرگی که جهان سینمایی مارول به‌طور مرتب تجربه می‌کرد دست پیدا کند مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست (Spider-Man: No Way Home) بود. تازه این فیلم را هم مارول نساخته بود و فقط کسری از سود آن به مارول رسید.

در کل حرف حساب این است که پس از انتشار انتقام‌جویان: پایان بازی (Avengers: Endgame)، جهان سینمایی مارول رو به نزول بوده است و طرفداران روز به روز نسبت به فهرست بی‌انتهایی از پروژه‌هایی که مارول اعلام می‌کند احساس بی‌تفاوتی می‌کنند.

موج محتواهای بی‌کیفیت،‌ با عجله ساخته‌شده و بی‌مایه‌ای که شبکه‌ی دیزنی پلاس را اشباع کرده‌اند نیز هرچه بیشتر اعتبار برند مارول را کاهش داده‌اند. به من بگویید: شما چقدر برای تماشای سریال خانم مارول (Ms. Marvel)،‌ هالک مونث (She Hulk) و هاک‌آی (Hawkeye) هیجان‌زده بودید؟

حال می‌رسیم به لوکاس‌فیلم. بگذارید یک سوال از شما بپرسم: آخرین باری که یکی از فیلم‌های جنگ ستارگان در گیشه پخش شد کی بود؟‌ فکر می‌کنید اگر ظهور اسکای‌واکر (The Rise of the Skywalker) میلیاردها دلار در گیشه کسب کرده بود، شاهد چهار سال غیبت فیلم‌های جنگ ستارگان در گیشه می‌بودیم؟ سیر نزولی سه‌گانه‌ی دنباله (Sequel Trilogy) از لحاظ اقتصادی واقعآً افسرده‌کننده بود.

سه‌گانه‌ی دنباله به کنار، سولو (Solo) به اولین فیلم جنگ ستارگان در تاریخ تبدیل شد که از لحاظ مالی ضرر کرد. کاملاً مشخص است که دیزنی قصد داشت جنگ ستارگان را نیز مثل جهان سینمایی مارول به دستگاه پول‌ساز خود تبدیل کند، ‌ولی این اصلاً انتظار واقع‌گرایانه‌ای نبود.

تحت هدایت و نظارت نه‌چندان حکیمانه‌ی کتلین کندی (Kathleen Kennedy)، جنگ ستارگان، یکی از قدرتمندترین دارایی‌های معنوی و یکی از تاثیرگذارترین آثار فرهنگ عامه در تاریخ به چند سریال کم‌ارزش، بی‌مایه و عمدتاً بی‌اهمیت روی یک سرویس استریمینگ ضرررسان تقلیل پیدا کرده است. جای تعجب ندارد که شایعاتی پیرامون این‌که دیزنی قصد دارد برند جنگ ستارگان را بفروشد شنیده می‌شود. چند سال پیش حتی پخش شدن چنین شایعه‌ای غیرقابل‌تصور به نظر می‌رسید.

به‌نظرم خیلی بامزه می‌شود اگر خود جورج لوکاس جنگ ستارگان را با تخفیف زیاد بخرد و بعد همه‌ی محصولاتی را که دیزنی از سال ۲۰۱۵ ساخته به زباله‌دان تاریخ بسپرد. به‌هرحال می‌شود رویاپردازی کرد، نه؟ اگر هم فکر می‌کنید ایندینیا جونز ۵ قرار است مقداری از قدرت و نفوذ از دست‌رفته‌ی لوکاس‌فیلم را احیا کند، باید بگویم خیلی ساده‌لوح هستید. هیچ‌کس – تاکید می‌کنم، هیچ‌کس – در دنیا نیست که بخواهد ایندینیا جونز را در حالی تماشا کند که دیگر پیر و ناتوان شده و دستیارش (با بازی فیبی والر بریج (Phoebe Waller-Bridge) با تحقیر و کنار زدن او به ستاره‌ی اصلی فیلم تبدیل شود.

همان‌طور که اشاره شد، دیزنی پلاس هم به آن موفقیت بزرگی که انتظار می‌رفت تبدیل نشده است. بله، وقتی این سرویس در سال ۲۰۲۰ لانچ شد، در ابتدا مشتریان زیادی را به خود جلب کرد، چون وسط یک پاندمی عرضه شد و مردم در خانه‌هایشان زندانی بودند، کاری برای انجام دادن نداشتند و باید به هر نحوی شده سرگرم می‌شدند.

متاسفانه استراتژی دیزنی در راستای انتشار حداکثر میزان محتوایی که از لحاظ انسانی ممکن است – بدون توجه به کیفیت‌شان – باعث آسیب زدن به برندهایی شد که سعی داشتند هرطور شده ازشان بهره‌برداری کنند.

ولی از این مهم‌تر، تولید این همه محتوا بسیار گران بود و قیمت اشتراک کاربران به سرویس دیزنی پلاس این هزینه را به دیزنی برنگرداند، برای همین است که سرویس‌های استریم دیزنی فقط در سال گذشته ۴ میلیارد دلار ضرر داشتند. حتی شرکتی به بزرگی دیزنی نیز نمی‌تواند چنین ضرری را به‌طور مداوم تحمل کند.

در دنیای پارک‌های تفریحی نیز وضعیت تعریفی نداشت. طبعاً به‌خاطر شیوع کرونا این پارک‌ها در عمده‌ی سال ۲۰۲۰ تعطیل بودند. اگر انصاف را رعایت کنیم، در این یک مورد کار خاصی از دست دیزنی برنمی‌آمد، اما همچنان که پارک‌ها در حال باز شدن بودند و تعداد شرکت‌کنندگان رو به افزایش بود، دیزنی تصمیم گرفت سر یک لایحه‌ی سیاسی که ربطی به آن‌ها نداشت، با فرماندار فلوریدا دعوایی شروع کند.

نتیجه‌ی حاصل‌شده چه بود؟‌ دیزنی امتیاز ویژه‌ی خود در زمینه‌ی عدم پرداخت مالیات در فلوریدا را از دست داد و هزینه‌ی نگه‌داری از دیزنی‌لند و متعاقباً قیمت بلیط برای ورود بیشتر شد.

شاید فکر کنید که دیوانه‌ام که این حرف را می‌زنم، ولی شرکت‌های سرگرمی باید کارشان سرگرم کردن مردم باشد (!)‌ و به هیچ عنوان خود را درگیر سیاست نکنند. چون به‌محض این‌که این کار را انجام دهید، نه‌تنها از بین افراد قدرتمند برای خود دشمن می‌تراشید، بلکه بین مخاطبان خود نیز تفرقه ایجاد می‌کنید.

ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که در آن همین حالایش هم تفرقه به‌قدر کافی وجود دارد. به‌محض این‌که شما خود را به‌عنوان یکی از اعضای یک جناح خاص معرفی کنید، اعضای جناح مقابل به‌طور اتوماتیک از شما بدشان خواهد آمد. البته این خیلی بد است، ولی متاسفانه واقعیت دنیایی است که امروزه در آن زندگی می‌کنیم. باب چیپک (Bob Chapek)،‌ مدیرعامل دیزنی از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، تصمیم گرفت در دوران مدیریت خود دقیقاً همین کار را انجام دهد: او تصمیم گرفت از جریان‌های سیاسی دور بماند و از لحاظ سیاسی دیزنی را تا حد امکان بی‌طرف نگه دارد.

متاسفانه برخی از فعالان سیاسی که موفق شده بودند خود را جای کارمندان دیزنی جای بزنند، ایده‌های دیگری در سر داشتند. پس از راه انداختن یک سری اعتصاب و اعتراض که به‌شکلی برجسته تحت پوشش رسانه‌ای قرار گرفتند،‌ چیپک به‌شکلی تحقیرآمیز از مقام خود کنار زده شد و نزاع دیزنی با نهادهای دولتی فلوریدا هزینه‌ای سنگین برایشان به جا گذاشت. به این می‌گویند یک موقعیت باخت‌باخت.

در عرصه‌ی انیمیشن نیز اوضاع تعریف چندانی ندارد. انتشار چند انیمیشن در سال گذشته که ضرر سنگین به جا گذاشتند، باعث شد استودیوهای انیمیشن‌سازی دیزنی در آشوب مطلق فرو بروند.

ساخته شدن قرمز شدن (Turning Red) ۱۷۵ میلیون دلار هزینه داشت، ولی این فیلم فقط ۲۰ میلیون دلار فروش رفت (بله، درست خواندید: ۲۰ میلیون دلار).

دنیای عجیب (Strange World) ۱۸۰ میلیون دلار هزینه داشت، ولی فقط ۷۳ میلیون دلار فروش رفت.

لایت‌یر (Lightyear) ۲۰۰ میلیون دلار هزینه داشت، ولی ۲۲۰ میلیون دلار فروش رفت. این رقم حتی نزدیک به سودآور بودن نیست.

هر سه انیمیشن در کنار هم ضرر مالی زیادی روی دست دیزنی به جا گذاشتند. این ضرر هرچه بیشتر به اعتبار برند دیزنی نزد مشتریان ضربه زد. یک زمانی بود که دیزنی به‌عنوان معیار کیفی قصه‌گویی در عرصه‌ی انیمیشن به حساب می‌آمد. این روزها به نظر می‌رسد که این شرکت پشت‌سر هم در حال شکست خوردن است.

البته این حرف‌ها بدین معنا نیست که تک‌تک پروژه‌های دیزنی در سال‌های اخیر شکستی بی‌بروبرگرد بودند. هر نظری نسبت به داستان آواتار ۲ داشته باشید، این فیلم ۲ میلیارد دلار فروش رفت، ولی موفقیت‌های این‌چنینی به‌قدر کافی بزرگ یا پرتعداد نبودند تا شکست‌های بزرگ را جبران کنند. تقریباً خط نمودارهای عملکرد دیزنی در همه‌ی زمینه‌ها به سمت پایین متمایل است.

دیگر نمی‌توان این حقیقت را کتمان کرد: دیزنی برندی رو به نزول است که آثاری بزرگ و پرهزینه، ولی توخالی، کش‌داده‌شده و بی‌هدف منتشر می‌کند، به کمیت بیشتر از کیفیت اهمیت می‌دهد، طی سال‌های اخیر حتی یک ایده‌ی اصیل و نوآورانه عرضه نکرده و دائماً مجبور است به موفقیت آثار پیشین خود تکیه کند و دائماً درگیر جنجال‌های سیاسی‌ای می‌شود که برای هر نوع بیزنسی بسیار بد هستند.

ولی هر کنشی، واکنشی در پی دارد و مثل این‌که برای دیزنی، این واکنش خیلی سریع و محکم نشان داده شده است.

خبر اول این بود که باب چیپک از مقام مدیرعاملی دیزنی برکنار شده است. دیزنی این خبر را در نیمه‌شب یک‌شنبه اعلام کرد. مثل این‌که حتی قاتل‌های نینجا نیز به‌اندازه‌ی عوامل اجرایی دیزنی در خلاص کردن آدم‌ها موثر نیستند!

به‌جای او، باب آیگر (Bob Iger)، مدیرعامل سابق دیزنی، دوباره به مقام مدیرعاملی رسید؛ با این ماموریت که این شرکت را دوباره به سوددهی برساند. فکر کنم باید این حقیقت را نادیده بگیریم که آیگر عامل اصلی ایجاد تمام مشکلاتی بود که چیپک در آن مدت کوتاهی که مدیرعامل بود، باید باهاشان دست‌وپنجه نرم می‌کرد. ولی به نظر می‌رسد در زمان بحران، انسان‌ها به‌طور غریزی به همان چیزی رجوع می‌کنند که با آن آشنا هستند. آن چیزی که برای دیزنی آشنا بود، باب آیگر بود.

با این حال، همه حسی یکسان نداشتند. در این قسمت از داستان است که بازیکنی جدید وارد صحنه می‌شود و نام او نلسون پلتز (Nelson Peltz) است. می‌پرسید نلسون پلتز کیست؟‌ او یکی کله‌گنده‌های عرصه‌ی بیزنس است که چند دهه تجربه‌ی سرمایه‌گذاری دارد و معروف است به این‌که شرکت‌های شکست‌خورده را تصاحب خصمانه (Hostile Takeover) می‌کند و دوباره آن‌ها را به درجه‌ی سودآوری می‌رساند.

اساساً او یک بیزنس‌من سرسخت است که برایش مهم نیست به‌هنگام رسیدن به هدفش – که پول درآوردن است – چه کسی را اخراج یا ناراحت کند. در رابطه با دیزنی، او یکی از سرمایه‌گذارهای شرکت است. وقتی باب آیگر به‌عنوان مدیرعامل دیزنی به شرکت برگشت، نلسون پلتز متوجه شد که این قضیه مشکل‌ساز خواهد شد. راه‌حل او این است که آیگر را با شخصی تواناتر و موثرتر جایگزین کند. مشکل اینجاست که در ابتدا او باید به یکی از اعضای هیئت مدیره تبدیل شود. برای همین در این راستا یک کارزار به نام «جادو را احیا کنید» (Restore the Magic) راه انداخته است.

هدف این کارزار این است که اعضای هیئت مدیره را متقاعد کند که با رای‌گیری، یکی دیگر از اعضا را اخراج کنند تا او بتواند جایش را بگیرد و با استفاده از قدرت و نفوذ جدیدش، رای عدم اعتماد علیه باب آیگر صادر کند. نکته اینجاست که او دارد در این راستا حمایت زیادی کسب می‌کند.

از مثال نلسون پلتز مشخص است که بیشتر کسانی که روی یک شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند، برای ایدئولوژی اهمیتی قائل نیستند و دغدغه‌ی اصلی‌شان پول درآوردن است. چه‌کسی فکرش را می‌کرد؟!‌

با توجه به این‌که پلتز سعی دارد روی تمایل سرمایه‌گذاران به پولسازی دست بگذارد، روز به روز در حال کسب حمایت بیشتری است و اگر راستش را بخواهید، به‌نظرم این دقیقاً چیزی است که در حال حاضر دیزنی به آن نیاز دارد، همان‌طور که وارنر برادرز به این نیاز داشت که دیوید زسلاف (David Zaslav) بیاید و یک خانه‌تکانی اساسی راه بیندازد، چون وارنر برادرز در راستای تلاش برای رقابت با مارول – و شکست خوردن در این زمینه – کل منابع شرکت را هدر کرده بود.

دیزنی نیز به کسی مثل نلسون پلتز نیاز دارد تا بارهای بیهوده سنگین و بی‌فایده را از روی دوش شرکت بردارد و دیزنی را مشغول به انجام کاری کند که از اول در آن استعداد داشت: سرگرم کردن مردم.

با وجود این‌که من زیاد با حالتی شوخ‌طبعانه به دیزنی نفرت‌ورزی می‌کنم، ولی نمی‌خواهم این شرکت شکست بخورد. نمی‌خواهم دیزنی به ویرانی اقتصادی و بی‌اهمیت بودن فرهنگی دچار شود. ولی من هم مثل بسیاری از افراد دیگر می‌توانم تشخیص دهم کاری که دیزنی طی چند سال گذشته مشغول انجامش بوده، جواب نمی‌دهد. مردم دیگر حاضر نیستند جنسی را که دیزنی می‌خواهد به آن‌ها بفروشد بخرند. یا دیزنی می‌تواند از این مسئله درس عبرت یاد بگیرد و جنس‌اش را عوض کند، یا می‌تواند این استراتژی شکست‌خورده را ادامه دهد تا این‌که دیگر منابعی برای ادامه دادنش در اختیار نداشته باشد و با مخ زمین بخورد. به قول معروف: انتخاب با آن‌هاست.

منبع: The Critical Drinker

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا