تعریف: مغلطه جسمیت بخشیدن موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی درباره‌ی مفهومی انتزاعی (باوری انتزاعی یا موقعیتی فرضی) طوری حرف بزند که انگار مفهومی انضمامی، واقعی یا فیزیکی است. به عبارت ساده‌تر، این مغلطه موقعی اتفاق می‌افتد که درباره‌ی یک ایده طوری صحبت شود که انگار وجود فیزیکی دارد. 

معادل انگلیسی: Reification

معادل‌های جایگزین: مغلطه‌ی انتزاع، انضمام‌گرایی، مغلطه‌ی اشتباه گرفتن امر انتزاعی و انضمامی، هیپوستازی، مغلطه‌ی شی‌ءوارگی

مثال ۱: 

وقتشه که آینده رو مثل دزد سر گردنه خفت کنم. 

توضیح: آینده مفهومی انتزاعی است. نمی‌توان آن را خفت کرد. اگر هم می‌شد، بهتر بود از انجام چنین کاری پرهیز کرد، چون  خفت کردن جرم است. 

مثال۲: 

اگر در قلب‌تان را باز بگذارید، عشق پیدایتان می‌کند. 

توضیح: عشق مفهومی انتزاعی است، نه یک نوزاد چاق‌وچله، بال‌دار و کمان‌به‌دست که بی‌صبرانه دنبال شکار بعدی‌اش می‌گردد. بیاناتی از این قبیل ممکن است باعث گمراهی افراد شوند، چون شاید این افراد با کمی گشتن و تلاش کردن بتوانند معشوقه‌ای برای خود پیدا کنند، ولی با باور آوردن به این‌که «موجودی به نام عشق» سخت مشغول پیدا کردن معشوقه‌ی ایده‌آلی برای آن‌هاست،‌ دست روی دست می‌گذارند و از این موهبت بی‌بهره می‌مانند. 

استثنا: در بیشتر موارد، حتی در مثال‌های بالا، این مغلطه جنبه‌ی استدلالی ندارد و بیشتر یک آرایه‌ی ادبی به حساب می‌آید. در شرایطی که شیءوارگی عمدی و بدون منظور استفاده شود و آن را با مدرک برای اثبات یک ادعا یا نتیجه‌گیری جایگزین نکرد، مغلطه‌آمیز نیست. 

مثال: 

طبیعت مادر گاهی بیش از حد سنگدل است. 

دگرگونی‌ها: مغلطه‌ی حس‌بخشی (The Pathetic Fallacy) یعنی اشاره به اشیاء بی‌جان طوری که انگار احساسات و افکار داشته باشند. مثلاً اگر کامپیوترتان فرمان موردنظرتان را اجرا نکند و شما جدی جدی دشنام نثارش کنید، مرتکب این مغلطه شده‌اید. 

منابع: 

reification | literature | Britannica.com. (n.d.). Retrieved from https://www.britannica.com/topic/reification

ترجمه‌ای از: 

Logically Fallacious

انتشاریافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

چند سالی می‌شود که کانال یوتیوب جعبه‌ابزار بازی‌سازان (Game Maker’s Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می‌پردازد.  من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای کسانی که آرزوی بازی‌ساز شدن را در سر می‌پرورانند، یا صرفاً می‌خواهند بازی‌های ویدئویی را بهتر و عمیق‌تر درک کنند، بسیار مفید خواهد بود. با مجموعه مقالات «جعبه ابزار بازی‌سازان» همراه باشید.

اگر نقدهای مرد عنکبوتی ۲۰۱۸، بازی انحصاری پلی‌استیشن ۴ را بخوانید، خواهید دید که یک عبارت در آن‌ها به وفور تکرار شده است: «This game makes you feel like Spider-Man» (این بازی باعث می‌شود حس کنید واقعاً مرد عنکبوتی هستید.)

منظور منتقدان از این عبارت چیست؟

اگر فیلم‌های مرد عنکبوتی را دیده باشید، احتمالاً تصوری از نحوه‌ی حرکت پیتر پارکر، سبک مبارزه‌ی او و تارافکنی‌اش در آسمان نیویورک در ذهن دارید. این بازی کاری می‌کند این حس به شما هم منتقل شود.

اما خب بازی‌های زیادی هستند که به شما حسی مشابه منتقل می‌کنند، خصوصاً بازی‌های بزرگ کنسولی. چون هدف بازی‌ها فروختن یک فانتزی است. هدف این است که دیسک بازی را داخل دستگاه قرار دهید و برای مدتی حس کنید یک قاتل حرفه‌ای، کابوی، سرباز جنگ جهانی دوم و… هستید.

منتها این فانتزی نه در یک فیلم هالیوودی، بلکه در کارزار تبلیغاتی بازی (مثلاً عکس روی کاور یا تریلر E3 بازی) وعده داده می‌شود.

مثلاً در تریلر CG تایتان‌فال ۲ (Titan Fall 2) سربازی را می‌بینید که با چابکی از روی دشمنان می‌پرد، با استفاده از گجت‌های پیشرفته دشمنانش را گول می‌زند و داخل یک مکای بزرگ می‌پرد تا با آن دمار از روزگار دشمنانش دربیاورد.

وقتی بازی منتشر شد، این فانتزی به واقعیت پیوست؛ گیم‌پلی بازی طوری است که واقعاً حس می‌کنید دارید در نقش سربازی که روی کاور بازی نقش بسته بازی می‌کنید. اما سوالی که من قصد دارم به آن پاسخ دهم این است: به واقعیت پیوستن این فانتزی تا چه حد باید واقعی باشد؟

هیتمن (Hitman) را به‌عنوان مثال در نظر بگیرید. در تریلر CG بازی هیتمن به شکل قاتلی بی‌نقص به تصویر کشیده می‌شود که بدون لو رفتن هویتش هدفش را می‌کشد و سپس در سایه‌ها مخفی می‌شود.

اما اگر خودتان بازی را شروع کنید، می‌بینید که دارید دم به دقیقه گند بالا می‌آورید. اگر بخواهید عملکردی شبیه به هیتمنی که در تریلر دیدید داشته باشید، باید ساختار مراحل را موبه‌مو یاد بگیرید، با سیستم مخفی‌کاری بازی آشنا شوید و کلی زحمت بکشید تا بتوانید فانتزی‌ای را که تبلیغات بازی وعده‌اش را به شما داده عملی کنید.

شاید راه درست همین باشد. چون اگر بازیکن مثل آب خوردن بتواند فانتزی تبلیغ‌شده را عملی کند، ممکن است این فانتزی کمی توخالی و خسته‌کننده به نظر برسد. این اتفاقی بود که برای بخش مبارزه‌ی سری بازی‌های بتمن آرخام افتاد.

در این بازی‌ها با فشار دادن دکمه‌ی مشت زدن بتمن مثل آهنربا به دشمنانش می‌چسبد و یک مشت جانانه روی صورتشان فرود می‌آورد و مثل رقاص باله با حرکاتی موزون و دلچسب از این سو به آن سو جابجا می‌شود. اگر هم دشمنی مشتی به سمت شما حواله کرد، با فشردن دکمه‌ی ضد حمله (که بازه‌ی زمانی سخاوتمندانه‌ای برایش در نظر گرفته شده) راحت می‌توانید حمله‌یشان را دفع کنید.

بله، مبارزات بازی واقعاً سینماتیک به نظر می‌رسند و بازی به شما حس بتمن بودن را منتقل می‌کند، ولی وقتی لازم نباشد برای رسیدن به این حس زحمت زیادی بکشید، آیا این تجربه کمی بی‌مزه به نظر نمی‌رسد؟

بخش مبارزه‌ی مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ به این سرنوشت دچار نشده است. از قضا بخش مبارزه‌ی این بازی با بتمن آرخام نقاط اشتراک زیادی دارد، ولی تفاوت اصلی این است که مبارزات بازی زحمت بیشتری می‌طلبد و به اندازه‌ی گیم‌پلی بتمن آرخام سخاوتمند و بخشنده نیست.

• مرد عنکبوتی حرکات و مهارت‌های بازشدنی بیشتری در اختیار دارد.
• او می‌تواند مثل دانته دشمنان را در هوا نگه دارد و رویشان کمبو پیاده کند.
• مرد عنکبوتی موقع مشت زدن مثل آهنربا به دشمنان نمی‌چسبد.
• دشمنان او را محاصره می‌کنند و نمی‌گذارند راحت فضای مانور دادن پیدا کند.
• جاخالی دادن و اجرای ضدحمله کار دشواری است.
• دشمنان با استفاده از تفنگ و موشک‌انداز از فاصله‌ی دور به مرد عنکبوتی حمله می‌کنند، حتی وقتی در حال کمبو زدن به دشمنان در هواست.
• دشمنان حتی وسط انیمیشن‌های باحال مثل چرخاندن اجزای صحنه با تار عنکبوت نیز به شما حمله می‌کنند و انیمیشن را لغو می‌کنند.

به خاطر موارد ذکرشده مدتی طول می‌کشد تا واقعآً حس مرد عنکبوتی بودن بهتان دست بدهد. در ابتدای بازی شما شبیه یک آدم دست‌وپا چلفتی به نظر می‌رسید که از اراذل خیابانی کتک می‌خورد، در انجام حرکات تمام‌کننده شکست می‌خورد و به هوای خالی مشت می‌زند. فقط موقعی که سیستم مبارزه‌ی بازی را یاد بگیرید، می‌توانید مثل مرد عنکبوتی فیلم‌ها در حرکاتی رقص‌گونه بین دشمنان بچرخید و دمار از روزگارشان دربیاورید.

بنابراین بخش مبارزه‌ی این بازی به شما حس مرد عنکبوتی بودن را منتقل نمی‌کند، بلکه به شما اجازه می دهد در صورت کسب مهارت کافی حس مرد عنکبوتی بودن را تجربه کنید. به واقعیت پیوستن فانتزی تبلیغ‌شده در اصل پاداشی است که بابت تسلط یافتن در بازی به شما داده می‌شود.

اما تاب خوردن با تار عنکبوت یا تارافکنی (Web Swinging) مقوله‌ای جداست. در این بازی تارافکنی بازسازی بی‌نقصی از تارافکنی مرد عنکبوتی فیلم‌هاست.

• انیمیشن تاب خوردن
• افکت‌های صوتی‌
• القای حس سرعت
• وصل شدن تارها به ساختمان‌ها (و نه به نقطه‌ای نامعلوم در آسمان!)

همه دست در دست هم می‌دهند تا به شما حس مرد عنکبوتی بودن را به کامل‌ترین شکل منتقل کنند. تاب خوردن در اطراف شهر واقعاً لذت‌بخش است، ولی مشکل اینجاست که انجام دادن آن بسیار راحت است. برای تاب خوردن در بازی کافی‌ست وقتی نزدیک ساختمانی هستید، دکمه‌ی R2 را فشار دهید. با توجه به این‌که زمینه‌ی بازی شهر نیویورک است، «نزدیک ساختمان» یعنی هرجا.

پس از این‌که شروع به تاب خوردن کردید، هر موقع که بخواهید می‌توانید تار پرتاب‌شده را رها کنید. اگر می‌خواهید شتاب بگیرید، باید وقتی در حال پایین آمدن هستید تار را ول کنید و اگر می‌خواهید ارتفاع‌تان بیشتر شود، باید موقع بالا آمدن تار را ول کنید. برای شتاب و ارتفاع بیشتر می‌توانید موقع تاب خوردن دکمه‌ی پرش (X) را فشار دهید.

اما راستش اهمیتی ندارد کی تار را ول کنید، چون کنترل مرد عنکبوتی آنقدر ساده است که می‌توانید با تار بعدی هرجا که دلتان می‌خواهد بروید. مثلاً اگر دوربین را به سمت چپ بچرخانید، می‌توانید سریعاً به سمت چپ بچرخید و در خیابان دست چپ به تارافکنی ادامه دهید.

برای تارافکنی فهرست حرکاتی در اختیار دارید که می‌توانید بنا بر میل و نیاز خود بازشان کنید.

• با Web Zip می‌توانید شتابی فوری به سمت جلو داشته باشید. اگر احیاناً از معدود جایی سر در آوردید که ساختمانی دور و بر نبود، می‌توانید با استفاده از این قابلیت از سقوط خود جلوگیری کنید.
• با Zip to Point می‌توانید به هر نقطه‌ای که با علامت دایره مشخص شده بچسبید و با فشردن دکمه‌ی پرش در زمان مناسب جهشی بلند و سرسام‌آور که زمینه‌سازی تاب خوردن است انجام دهید.
• با Air Tricks  می‌توانید با انجام حرکات نمایشی در هوا امتیاز تمرکز (Focus Point)  و تجربه (XP) بگیرید.

به لطف این سیستم می‌توانید بدون زحمت خاصی مرد عنکبوتی را هرجایی که دلتان می‌خواهد ببرید، خواه با سوءاستفاده از کنترل راحت بازی در بخش تارافکنی، خواه با استفاده‌ی متمادی از سیستم Zip to Point که شما را از تاب خوردن بی‌نیاز می‌کند.

ممکن است بعضی افراد از سادگی سیستم تاب خوردن خوششان بیاید و عده‌ای هم خوششان نیاید. این سیستم با سیستم به کار رفته در سوپر ماریو اودیسه تفاوت زیادی دارد. در این بازی اگر بخواهید ماریو را به مکان موردنظر برسانید، باید ساختار مرحله را به‌خوبی بلد باشید، حرکات را به شکلی مناسب، زنجیره‌وار به هم متصل کنید و با دقت کامل حرکت کنید. با توجه به این‌که حرکت کردن در این بازی سخت است، اجرای درست آن حس واقعاً خوبی دارد.

مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ زیادی به بازیکن آسان می‌گیرد و برای همین حس رضایتی که منتقل می‌کند کمتر است. حتی اگر اشتباهی مرتکب شوید، بازی باز هم بهتان آسان می‌گیرد. اگر سقوط کنید، آسیبی بهتان وارد نمی‌شود و برای ماندن در هوا نیز پاداشی در نظر نگرفته شده است. مثلاً‌ در بازی خوش استیل و محیط‌باز اینسامنیاک یعنی سانست اوردرایو (Sunset Overdrive) اگر موفق شوید در هوا بمانید، پاداش‌تان دریافت Style Point و در امان ماندن از دست زامبی‌هاست.

همچنین در مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ هیچ پاداشی برای تاب خوردن نزدیک ساختمان‌ها در نظر گرفته نشده است. مثلاً در بازی اعتیادآور ابرپرواز (Superflight) اگر در فاصله‌ای نزدیک به دیوارها پرواز کنید و خطر برخورد به آن‌ها را به جان بخرید، امتیازتان تصاعدی بالا می‌رود.

در مرد عنبکوتی ۲۰۱۸ حتی اگر به آسمان‌خراشی برخورد کنید، باز هم اتفاق خاصی نمی‌افتد. در سوپر ماریو اودیسه اگر پرش‌تان را درست انجام ندهید و به دیواره‌ی سکو برخورد کنید، به عقب هل داده می‌شوید، اما در مرد عنبکوتی ۲۰۱۸ در صورت برخورد به ساختمان مرد عنکبوتی روی آن شروع به دویدن می‌کند (اصطلاحاً Wall Run). دویدن روی دیوار شاید سرعت‌تان را کم کند، اما به‌زحمت متوجه آن خواهید شد. تازه، وقتی در بازی به‌ندرت از شما درخواست می‌شود با سرعت زیاد یا دقت بالا تارافکنی کنید، این موضوع چه اهمیتی دارد؟ در مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ شما یا در حال پرسه زدن در جهان محیط‌باز هستید یا مشغول انجام ماموریت‌های اصلی هستید. در ماموریت‌های اصلی تارافکنی به‌ندرت اتفاق می‌افتد و محوریت این ماموریت‌ها کتک زدن اراذل یا پشت سر گذاشتن بخش‌های مخفی‌کاری مزخرف بازی است.

البته ماموریت‌های خوبی با محوریت تارافکنی در بازی وجود دارند. مثلاً در یکی از ماموریت‌ها اسکورپیون پیتر را مسموم کرده و او باید در هوا بماند، چون خیال می‌کند سطح شهر از مواد سمی پر شده است. این ماموریت عالی‌ست.

در ماموریتی دیگر پیتر مشغول مبارزه با الکترو (Electro) است. در این ماموریت پیتر باید با احتیاط بین ساختمان‌ها تارافکنی کند و به ترانس‌های برق تار شلیک کند. من این ماموریت را هم دوست دارم.

اما بیشتر ماموریت‌های بازی این‌گونه نیستند. مثلاً در یک ماموریت باید هلی‌کوپتری را تعقیب کنید و با تار زدن خود را به آن بچسبانید، اما نیازی نیست که برای رسیدن به آن سرعت عمل یا دقت به خرج دهید، چون پیش از این‌که بازی اجازه‌ی این کار را به شما بدهد، به اجبار چند انفجار باحال و افکت ویژه را به شما نشان می‌دهد و در این مدت خواه ناخواه به هلی‌کوپتر می‌رسید.

طراحی بازی‌ای که در آن تاب خوردن در هوا پیچیدگی بیشتری داشته باشد، فکر بیشتری بطلبد و اینقدر به بازیکن آسان نگیرد، کار غیرممکنی نیست. به هر حال، تار مرد عنکبوتی عملاً یک قلاب است. آویزان شدن در هوا با قلاب هم مکانیزمی است که در بازی‌های بسیاری مشاهده کرده‌ایم، از آنچارتد ۴ گرفته تا تایتان‌فال ۲. بنابراین می‌توان از بازی‌های زیادی که این مکانیزم در آن‌ها استفاده شده الهام گرفت.

بایونیک کماندو (Bionic Commando) را به‌عنوان مثال در نظر بگیرید. این بازی شوتر خشک و بی‌روحی است، ولی گیم‌پلی مبتنی بر قلاب بایونیک به طور غافلگیرکننده‌ای لذت‌بخش است.

بایونیک کماندو هم می‌تواند مثل مرد عنکبوتی قلابش را به سمت ساختمان‌ها پرتاب کند و با زمان‌بندی مناسب در هوا تاب بخورد.

عاملی که این بازی را جالب‌تر می‌کند، زمینه‌ی پساآخرالزمانی بازی است، چون این زمینه باعث شده سازه‌هایی که بتوان قلاب را بهشان متصل کرد به‌مراتب کمتر از شهر شلوغ و زنده‌ای چون نیویورک باشند.

برای همین جابجایی در محیط بازی به‌نوبه‌ی خود پازلی کوچک است که باید حلش کنید. چسبیدن به نقاط اتصال در هوا نیز کاری چالش‌برانگیز است و به سادگی فشردن یک دکمه نیست. برای تاب خوردن باید نزدیک نقطه‌ی اتصال قرار بگیرید (نقاط اتصال با یک نشانگر رنگی روی صفحه مشخص می‌شوند) و باید در زاویه‌ی مناسب تاب بخورید تا شتاب‌تان حفظ شود.

همچنین به خاطر وجود مواد سمی و مرداب‌های مرگبار نباید روی زمین فرود بیاید. تک‌تیراندازهای دشمن نیز شما را مجبور می‌کنند سریع‌تر حرکت کنید.

اورواچ (Overwatch) مثال دیگری از قلاب‌گیری جذاب است. شخصیت رکینگ‌بال (Wrecking Ball) (که در اصل یک همستر نابغه داخل زره‌ی یک ربات است)،‌ می‌تواند با استفاده از قلاب خودش را به اجزای مختلف محیط وصل کند و با سرعت به این طرف و آن طرف حرکت کند.

مثال رکینگ‌بال بسیار جالب است. وقتی با قلاب  او را به جایی وصل می‌کنید، او به یک توپ متحرک تبدیل می‌شود که کنترل زیادی رویش ندارید، چه وقتی در حال قل خوردن روی زمین است، چه در حال چرخیدن در هوا. نحوه‌ی حرکت این توپ واقعاً شبیه به نحوه‌ی حرکت یک جسم فیزیکی سنگین است که با طناب به جایی وصل شده است. برای همین باید قبل از قل دادن توپ خوب درباره‌ی شتاب، جای‌گیری و زاویه‌ی قلاب انداختن فکر کنید تا به جایی که می‌خواهید برسید.

همچنین قلاب‌اندازی رکینگ‌بال اتوماتیک نیست. شما باید قلاب را با نشانه‌گیر هدف‌گیری و شلیک کنید، برای همین وقتی شتاب زیاد دارید یا وسط هوا معلق هستید، متصل کردن قلاب واقعاً چالش‌برانگیز است.

در آخر، همان‌طور که از اسم این شخصیت برمی‌آید، وقتی او در حال قل خوردن روی زمین است، به یک توپ مخرب واقعی تبدیل می‌شود و اگر در حال قل خوردن به دشمنی برخورد کنید، آسیب زیادی به او وارد خواهید کرد. اما در مرد عنکبوتی ۲۰۱۸، شکاف عمیقی بین تاب خوردن و مبارزه وجود دارد. تازه در باس‌فایت با اسکورپیون و الکترو است که می‌توانید همزمان از هردو استفاده کنید.

بازی داستانی درباره‌ی عمویم (A Story About My Uncle) بازی دیگری‌ست که از تجربه‌ی آن لذت بردم. در این بازی یک دستکش مغناطیسی عجیب شما را به سمت اجسام جذب می‌کند. اما هر موقع که بخواهید، می‌توانید ارتباط را با جسم مورد نظر قطع کنید تا شتاب رو به جلویتان حفظ شود.

انجام این حرکت موقع وصل بودن به اجسام متحرک به‌مراتب لذت‌بخش‌تر است. چون با کمک آن‌ها می‌توانید با چنان شتابی حرکت کنید که انگار یک تیرکمان مغناطیسی شما را به سمت جلو شلیک کرده است. همچنین تعداد قلاب‌های شما محدود است، بنابراین باید هرکدام را با احتیاط استفاده کنید و مسیر حرکت‌تان را از قبل مشخص کنید.

بازی آزادگان (The Free Ones) این ایده را با نگرشی متفاوت پیاده کرده است. در این بازی می‌توانید ریسمانی به سمت سطوح چوبی شلیک کنید و خود را به سمت آن بکشید (ایده‌ای مشابه با Hookshot سری زلدا)، منتها هر موقع که بخواهید، می‌توانید با فشردن دکمه‌ی پرش خود را از ریسمان جدا کنید تا با شتاب به سمت جلو پرتاب شوید. اتصال زنجیره‌وار این حرکات در هوا باعث خلق گیم‌پلی هیجان‌انگیزی می‌شود. البته بهتر است وقتی با نهایت سرعت قصد دارید به سمت سطوح چوبی ریسمان شلیک کنید، کمی سرعت‌تان را کاهش دهید.

شاید این ایده‌ها برای مرد عنکبوتی جوابگو نباشند. نمی‌توان مرد عنکبوتی را طوری طراحی کرد که مثل داستانی درباره‌ی عمویم، تعداد تارهای محدود داشته باشد و با فرود آمدن روی زمین تارهایش پر شوند.

شهر نیویورک، آن‌گونه که در فیلم‌های مرد عنکبوتی نمایش داده می‌شود، متروپلیسی شلوغ است، نه تلف‌زاری ویرانه مثل زمینه‌ی بایونیک کماندو.

پیتر پارکر شخصیتی چابک و باریک‌اندام است، نه یک کپه‌ی فلزی ۵۰۰ کیلوگرمی مثل رکینگ بال در اورواچ.

نادیده گرفتن این حقایق یعنی زیر پا گذاشتن فانتزی‌ای که مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ وعده داده است. ولی به نظرم سازندگان مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ می‌توانستند تاب خوردن در بازی را چالش‌برانگیزتر کنند، بدون این‌که به فانتزی «حس مرد عنکبوتی بودن» خدشه‌ای وارد شود.

در دیگر بازی‌های مرد عنکبوتی نیز ایده‌ی «تارافکنی استراتژیک» به کار برده شده است. مثلاً در مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز ۲ (Amazing Spider-Man 2) برای شلیک تار از دست چپ و راست مرد عنکبوتی دو دکمه‌ی جدا در نظر گرفته شده است. البته این کار تاثیر خاصی روی بازی ندارد. در این بازی هم کنترل مرد عنکبوتی آنقدر ساده است که حتی پس از شلیک تار از دست راست می‌توانید راحت به سمت چپ بپیچید. اما اگر این ایده درست به کار برده شود، پتانسیل زیادی دارد.

در مرد عنکبوتی نهایی (Ultimate Spider-Man)، تار پرتاب شده به ساختمان‌ها، مرد عنکبوتی را به این ساختمان‌ها نزدیک‌تر می‌کند، برای همین باید با ضرب‌آهنگ دقیق‌تری بین ساختمان‌های دست چپ و دست راست جابجا شوید تا وسط خیابان باقی بمانید. البته این مکانیزم هم تاثیر قابل‌ملاحظه‌ای ندارد، ولی از هیچی بهتر است.

راهکار دیگر ترکیب دقیق‌تر تاب خوردن و مبارزه کردن است. مثلاً سیستم کمبوزنی سانست اوردرایو طوری طراحی شده که شما را تشویق می‌کند حین پریدن روی کاپوت ماشین‌ها و سر خوردن روی کابل برق زامبی‌ها را بکشید.

در نهایت همه چیز بستگی به این دارد که چقدر حاضرید برای به واقعیت پیوستن فانتزی‌ای که بازی وعده‌اش را داده زحمت بکشید. تاب‌افکنی مرد عنکبوتی را می‌توان به اندازه‌ی اجرای پشت سر هم حرکات نمایشی در تونی هاکس پرو اسکیتر (Tony Hawks Pro Skater) یا اجرای زنجیره‌وار پرش‌ها و پرتاب کلاه در سوپر ماریو اودیسه یا دویدن در لبه‌ی آینه (Mirror’s Edge) ظرافت‌مندانه کرد. ولی مشخص است که اینسامنیاک می‌خواست سیستم تارافکنی و تاب خوردن در بازی ساده و روان باشد و سازندگان بازی عمداً از اعمال جزئیاتی که از شدت روان بودن تاب خوردن می‌کاهند پرهیز کردند.

از برایان اینتیهار (Bryan Intihar)، مدیر نوآوری مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ نقل است: «ما در بحث‌هایمان به این نتیجه رسیدیم که نمی‌خواهیم مانع سر راه بازیکن قرار دهیم. ما نمی‌خواستیم بازیکن با مخ زمین بخورد. ما می‌خواستیم بازیکن با شتاب بالا و حرکات روان و آزادانه حرکت کند. در این بازی پیتر هشت سال است که مرد عنکبوتی بوده. او چم‌وخم تاب خوردن را یاد گرفته است. برای همین وقتی به ساختمان برخورد کند، دوان‌دوان از آن بالا می‌رود.»

برای همین شاید اینسامنیاک تصمیم درستی گرفته تا جنبه‌های استراتژیک تارافکنی را در محتوای فرعی بازی به کار گیرد. مثل چالش‌های خنثی‌سازی بمب که در آن‌ها امتیازی که دریافت می‌کنید به زمان رسیدن به نقطه‌ی موردنظر بستگی دارد.

یا مثلاً در ماموریت‌هایی که باید یک پهباد را تعقیب کنید و در طول مسیر از بین نقاطی آبی‌رنگ رد شوید.

اولین تلاش‌تان برای تمام کردن این ماموریت‌ها مثل اولین تلاش‌تان در سری هیتمن افتضاح خواهد بود. ولی با یاد گرفتن مسیر، چرخیدن دور ساختمان‌ها و اتصال زنجیره‌وار حرکات مختلف، موفق به دریافت مدال طلا خواهید شد و واقعاً حس خواهید کرد که مرد عنکبوتی هستید.

از این لحاظ بازی شبیه به سوپر ماریو اودیسه است. در اودیسه برای تمام کردن بازی فعل ساده‌ی پریدن کفایت می‌کند. ولی اگر حرکات پیچیده‌تر بازی را یاد بگیرید، می‌توانید به سکه‌های مخفی و میان‌برها دست پیدا کنید و ماموریت‌های آتی بازی مثل مسابقات Golden Koopa را ببرید.

متاسفانه ماموریت‌های فرعی مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ نشان می‌هند که موتور فیزیکی بازی چقدر بدقلق است و جهش‌های قورباغه‌مانند از یک ساختمان به ساختمانی دیگر چقدر از تارافکنی بهتر است. همچنین این ماموریت‌ها نشان می‌دهند سقف مهارت تارافکنی در مقایسه با مهارت‌های مرتبط در بازی‌های حرکت‌محور (مثل Rocket League) همچنان کوتاه است. ولی خب همان‌طور که گفتم، از هیچی بهتر است.

با این‌که من خیلی دوست داشتم که سیستم تارافکنی عمیق‌تری را در بازی تجربه کنم (مشابه با سیستم مشابه در اورواچ و آزادگان)، فکر کنم در بازی‌ای که عنوان «مرد عنکبوتی» را یدک می‌کشد، بیشتر بازیکنان می‌خواهند همان ثانیه‌ی اول که بازی را شروع می‌کنند، حس کنند واقعاً مرد عنکبوتی هستند. از این لحاظ مرد عنکبوتی ۲۰۱۸ به موفقیت دست پیدا کرده است.

منبع: مارک براون – یوتیوب

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

چند سالی می‌شود که کانال یوتیوب جعبه‌ابزار بازی‌سازان (Game Maker’s Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می‌پردازد.  من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای کسانی که آرزوی بازی‌ساز شدن را در سر می‌پرورانند، یا صرفاً می‌خواهند بازی‌های ویدئویی را بهتر و عمیق‌تر درک کنند، بسیار مفید خواهد بود. با مجموعه مقالات «جعبه ابزار بازی‌سازان» همراه باشید.

تابستان سال ۲۰۱۸ من وقت زیادی را صرف بازی اورکوکد (Overcooked) کردم. اورکوکد و دنباله‌اش (Overcooked & Overcooked 2!) دو بازی با موضوع کار کردن در آشپزخانه‌ی رستوران هستند. در هر مرحله، سفارشی دریافت می‌کنید و وظیفه‌یتان این است که مواد اولیه‌ی سفارش را بردارید، خرد کنید، بپزید و غذای آماده‌شده را به مشتری تحویل دهید.

کار ساده‌ای به نظر می‌رسد، نه؟ بله، ولی به شرط این‌که آشپزخانه داخل کشتی دزدهای دریایی که دائماً در حال تکان خوردن است نباشد:

یا زمین‌لرزه در حال نصف کردنش نباشد:

یا داخل یک بالون واقع نشده باشد که وسط مرحله وسط یک رستوران سقوط می‌کند وشما را مجبور می‌کند علاوه بر سوشی سالاد هم درست کنید:

همان‌طور که می‌بینید، این بازی دیوانه‌وار است. اما بزرگ‌ترین چالش بازی، وادار کردن دو، سه یا چهار بازیکن به همکاری با یکدیگر است. برای این‌که بتوانید با هم‌تیمی‌هایتان به شکلی موثر بازی کنید و نتیجه بگیرید، لازم است که با آن‌ها هماهنگی بالا و ارتباط قوی داشته باشید. در این زمینه اورکوکد از همه‌ی بازی‌های کوآپ یا چندنفره (co-op) که بازی کردم پیشی گرفته است.

بازی چندنفره همیشه لذت‌بخش است. از بازی‌های بدو و بکش (Run ‘n’ Gun) قدیمی مثل کنترا (Contral) و متال اسلاگ (Metal Slug) گرفته تا شوترهای مدرن مثل چرخ‌دنده‌های جنگ (Gears of War) و هیلو (Halo). هر بازی‌ای را با دوست‌تان بازی کنید لذت‌بخش‌تر می‌شود. شکی درش نیست.

ولی بیشتر بازی‌های چند نفره به‌ندرت از شما می‌خواهند که با دوست‌تان ارتباط واقعی برقرار کنید. بیشتر مواقع، دلیل این مسئله متقارن (Symmetrical) بودن بازی است. بازی متقارن بازی‌ای است که در آن هر دو بازیکن به شکلی یکسان با بازی تعامل برقرار می‌کنند.

مثلاً رزیدنت اویل ۵ (Resident Evil 5) را به‌عنوان مثال در نظر بگیرید. در این بازی بین دو شخصیت قابل‌بازی اصلی کریس و شیوا تفاوت خاصی وجود ندارد. این دو شخصیت هردو اسلحه حمل می‌کنند، کلک زامبی‌ها را می‌کنند و می‌توانند ابزار یکسان با خود حمل کنند. با توجه به شباهت دو شخصیت گاهی این حس منتقل می‌شود که شما دو نفر دارید مستقل از یکدیگر بازی می‌کنید و هر از گاهی به هم ملحق می‌شوید تا جان یکدیگر را احیا کنید یا فعل‌های co-op ساده مثل قلاب گرفتن برای بالا رفتن از یک سطح مرتفع را انجام دهید.

سیستم کوآپ بازی رزیدنت اویل ۵ با سیستم کوآپ رزیدنت اویل مکاشفات ۲ (Resident Evil Revelations 2) تفاوت زیادی دارد. در این بازی هر بازیکن شخصیت متفاوتی را کنترل می‌کند.

در اپیزود اول یکی از بازیکن‌ها کنترل کلیر ردفیلد را به دست می‌گیرد. او پروتاگونیست استاندارد رزیدنت اویل است و قابلیت استفاده از تفنگ‌های مختلف را دارد. بازیکن دیگر باید مویرا بِرتن (Moira Burton) را کنترل کند. این شخصیت نمی‌تواند از اسلحه استفاده کند، ولی همیشه یک چراغ‌قوه همراهش دارد که با استفاده از آن می‌تواند دشمنان را موقتاً گیج کند. همچنین او می‌تواند با دیلم کار دشمنانی را که زمین افتاده‌اند تمام کند.

این دو شخصیت، به خاطر توانایی‌های متفاوت‌شان، باید همکاری به‌مراتب نزدیک‌تری با هم داشته باشند، چون هیچ‌کدام مستقل از دیگری نمی‌تواند زیاد دوام بیاورد. کلیر به چراغ‌قوه‌ی مویرا احتیاج دارد و مویرا به قابلیت تیراندازی کلیر.

در این بازی دو بازیکن باید بیشتر به هم تکیه کنند و با هم هماهنگی بالا و ارتباط قوی داشته باشند، دو عنصری که در بسیاری از بازی‌های کوآپ دیگر غایب‌اند.

رزیدنت اویل مکاشفات ۲ ثابت می‌کند که اعطای قابلیت‌های متفاوت به دو بازیکن باعث می‌شود آن‌ها همکاری نزدیک‌تری با هم داشته باشند. یک بازی دیگر به نام حرف بزن تا کسی منفجر نشه (Keep Talking and Nobody Explodes) ثابت می‌کند که در اختیار دادن اطلاعات متفاوت در اختیار دو بازیکن نیز تاثیری مشابه دارد.

در این بازی یک بازیکن به صفحه نگاه می‌کند و روی آن یک بمب ساعتی می‌بیند که از سیم، دکمه، صفحه‌کلید و اجزای عجیب دیگر پر شده است.

بازیکن دیگر یک راهنمای پرینت‌شده از شیوه‌ی خنثی کردن بمب را در اختیار دارد:

بنابراین بازیکن اول باید بمب را برای بازیکن دوم توصیف کند و بازیکن دوم باید دستورالعمل مربوطه برای خنثی کردن بمب را برای بازیکن اول شرح دهد. بازیکن اول باید با دقت به جزئیات گوش دهد و مو به مو اجرایشان کند تا بمب خنثی شود. تنها راه پیشرفت در این بازی ارتباط برقرار کردن با هم‌تیمی‌تان است؛ به معنای واقعی کلمه.

بازی کوآپ نامتقارن (Asymmetric) نه‌تنها بازیکنان را مجبور به برقراری ارتباط می‌کند، بلکه امکانی فراهم می‌کند تا بازیکنانی که سطح مهارت‌شان با هم متفاوت است، بتوانند کنار یکدیگر بازی کنند. نینتندو در بسیاری از بازی‌های مدرنش این سیستم را پیاده کرده است. مثلاً در سوپر ماریو گلکسی (Super Mario Galaxy) یک بازیکن ماریو را کنترل می‌کند و عملاً بازی را به حالت عادی‌اش بازی می‌کند. بازیکن دیگر می‌تواند در نقش یک نشانگر معلق ستاره‌شکل به بازی ملحق شود و ستاره‌ها را جمع‌آوری کند و دشمنان را گیج کند. بازی کردن با این نشانگر به‌مراتب ساده‌تر است و عملاً نقش مکمل دارد.

با این‌که دیزاین نامتقارن برای بازی کوآپ اید‌ه‌آل است، اما برای یک بازی مثل اورکوکد جواب نمی‌دهد. چون درجه‌سختی بازی با توجه به تعداد بازیکنان (۴، ۳، ۲ یا ۱) تغییر می‌کند.

همچنین اورکوکد بازی‌ای است که برای بازیکنانی با سطح مهارت مختلف طراحی شده است، برای همین لازم است که در هر مرحله به هر بازیکن نقشی که مناسبش است داده شود.  مثلاً اگر یکی از بازیکنان زیاد با بازی‌های ویدئویی آشنایی ندارد، لازم است نقشی به او داد که در آن مجبور نباشد در برابر گلوله‌های آتشینی که از گوشه‌ی صفحه شلیک می‌شوند جاخالی دهد یا روی سطح لیز کارش را انجام دهد.

در این بازی، همه‌ی سرآشپزها مهارت یکسان دارند و اطلاعات یکسان در اختیار دارند. هر بازیکن می‌تواند به تنهایی هر سفارشی را آماده کند و تحویل دهد و تنها ارتباط ضروری این است که به هم‌تیمی‌تان بگویید:‌ «من همبرگر رو درست می‌کنم. تو پیتزا رو درست کن.»

اما اگر اورکوکد را بازی کنید، خواهید دید که بدین صورت بازی را از پیش نخواهید برد. چرا؟

دلیل اول ساختار مراحل است. در اولین مرحله‌ی اورکوکد ۱، یک پیشخوان دراز وسط آشپزخانه قرار دارد که راه شما را طولانی‌تر می‌کند، چون برای رسیدن به سبد پیازها، محل خرد کردن پیازها، قابلمه و کمربند نقال باید مسافت زیادی را طی کنید.

اما اگر دو بازیکن با هم همکاری کنند و یکی از آن‌ها پیاز را روی پیشخوان وسط رستوران بگذارد، این پروسه به‌مراتب سریع‌تر پیش می‌رود.

همه‌ی مراحل بازی چنین ساختاری دارند. در ادامه عناصری به بازی اضافه می‌شود که نیاز به همکاری را تشدید می‌کند، مثل گذرگاه‌هایی که برای یک سرآشپز زیادی تنگ هستند و مراحلی که در آن رستوران نصف شده و هر نیمه‌ی آن پشت یک کامیون در حال حرکت قرار دارد.

سرعت عمل در بازی مهم است، چون سیستم امتیازدهی بر پایه‌ی محدودیت زمانی بنا شده است. اگر پختن یک غذا بیش از حد طول بکشد، مشتری‌ای که آن را سفارش داده رستوران را ترک می‌کند و شما هم توبیخ می‌شوید. از طرف دیگر، اگر یک سفارش را سریع آماده کنید، انعام بالایی بابت آن دریافت خواهید کرد. امتیاز نهایی بر اساس تعداد سفارش‌های آماده‌شده در مدت زمان محدود هر مرحله تعیین می‌شود.

بنابراین طراحی مراحل و سیستم امتیازدهی بازی طوری هستند که بازیکنان با میل خودشان در نقش‌هایی متمایز و نامتقارن فرو می‌روند.

مثلاً در این رستوران:

ممکن است یکی از بازیکنان روی خرد کردن سبزی‌جات و آماده کردن گوشت تمرکز کند و بازیکن دیگر برگر بپزد و به رستوران تحویل‌شان دهد. ایجاد این دو نقش این نیاز را ایجاد می‌کند که دو بازیکن در ابتدای مرحله با هم ارتباط زیادی برقرار کنند.  دو بازیکن باید تعیین کنند که چه کسی قرار است چه کاری انجام دهد و در کنار هم کارآمدترین راه برای آماده کردن سفارشات در مدت زمان تعیین‌شده را برنامه‌ریزی کنند.

البته احتمال زیادی داشت که اورکوکد به یکی از رایج‌ترین ضعف‌های بازی‌های کوآپ نامتقارن دچار شود: گیر افتادن در الگویی قابل پیش‌بینی. در کوآپ نامتقارن هر بازیکن نقشی متمایز دارد و باید همان نقش را اجرا کند. در بعضی بازی‌ها این نقش آنقدر تکرار می‌شود که پس از مدتی دو بازیکن دیگر نیاز چندانی به برقراری ارتباط نخواهند داشت، چون هرکدام می‌دانند که باید چه کار کنند. این اتفاقی است که در رزیدنت اویل مکاشفات ۲ می‌افتد.

اما در اورکوکد چنین اتفاقی نمی‌افتد. چون هرچقدر که در ابتدای مرحله برای خود برنامه‌ریزی کنید و استراتژی بچینید، به مرور زمان شرایط آنقدر آشوبناک می‌شود که در انتهای مرحله آشپزخانه شبیه میدان جنگ است.

چرا وقوع چنین اتفاقی اجتناب‌ناپذیر است؟

چون بازی پر از عناصر گیم‌دیزاین هوشمندانه است که الگوهای راحت‌طلبانه را به هم می‌ریزند و بازیکنان را مجبور می‌کنند نقش‌شان را با هم تعویض کنند.

مثلاً یکی از این عناصر زمان لازم برای پخته شدن غذاهاست. سرخ شدن برگر چند ثانیه طول می‌کشد و با توجه به محدودیت زمانی بازی دست روی دست گذاشتن و منتظر ماندن در این چند ثانیه اصلاً عاقلانه نیست. برای همین در این مدت بازیکن به طور غیرمستقیم تشویق می‌شود که در آشپزخانه بگردد و ببیند آیا جای دیگر کمکی از دستش برمی‌آید یا نه (تصمیمی که در بیشتر مواقع به جای کمک‌رسانی به ایجاد مزاحمت برای بازیکن‌های دیگر منجر می‌شود!)

اگر زیاد منتظر بمانید، برگرتان می‌سوزد و باعث می‌شود بازیکنان دیگر مجبور شوند وظایف خود را موقتاً رها کنند تا خرابکاری شما را راست‌وریس کنند.

عنصر بعدی ظرف شستن است، وظیفه‌ای که همه‌ی بازیکنان از آن بدشان می‌آید! اما به نظرم یکی از دلایل اصلی موفقیت اورکوکد همین عنصر ظرف شستن است. چون هیچ‌کس حاضر نخواهد شد از اول تا آخر مرحله ظرف بشورد؛ این وظیفه ضرب‌آهنگ دلچسب و قابل‌پیش‌بینی وظایف دیگر را ندارد. ظرف‌شوری فقط در نیمه‌ی دوم مرحله اهمیت پیدا می‌کند و کسی هم دوست ندارد آن را انجام دهد. برای همین هرگاه ظرف‌های تمیز تمام شوند، در جریان آشپزخانه اختلال ایجاد می‌شود، غذاها می‌سوزند و نقش‌هایی که بازیکن‌ها در آن‌ها احساس راحتی می‌کنند، از نو تعریف می‌شوند.

مشخص‌ترین عنصر اختلالاتی است که در خود مراحل ایجاد می‌شود. مثلاً ایستگاه‌های سبزی خرد کن متحرک، قرار داده شدن مواد اولیه روی کمربند نقاله، آشپزخانه‌های متحرک و موش‌های مزاحم عناصری هستند که الگوها را می‌شکنند و نقشه‌ی شما را نقش بر آب می‌کنند. این عناصر باعث می‌شوند که مجبور باشید دائماً با هم‌تیمی‌تان نقشه‌ی جدید بریزید و نقش‌هایتان را از نو تعریف کنید.

بنابراین اورکوکد یک بازی کوآپ نامتقارن است، ولی بدون این‌که عدم تقارن داشته باشد! چون با استفاده از عناصر موجود در طراحی مرحله – مثل چینش عجیب آشپزخانه‌ها، ظرف‌های کثیف، آتش‌سوزی‌ّهای تصادفی و برگرهای سوخته – بازیکنان را مجبور می‌کند با هم همکاری کنند و در طول مرحله نقش‌هایشان را با هم تعویض کنند. این سیستم باعث می‌شود بازیکنان مبجور باشند به شکلی موثر و پویا با هم ارتباط برقرار کنند.

در بهترین مراحل اورکوکد، صحبت کردن شما با هم‌تیمی‌تان حتی برای یک ثانیه هم متوقف نمی‌شود. اگر از من بپرسید، این ویژگی بارز یک بازی کوآپ بسیار موفق است.

منبع: مارک براون – یوتیوب

انتشار یافته در:

مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا

چند سالی می‌شود که کانال یوتیوب جعبه‌ابزار بازی‌سازان (Game Maker’s Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه‌های مختلف بازی‌های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می‌پردازد.  من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای کسانی که آرزوی بازی‌ساز شدن را در سر می‌پرورانند، یا صرفاً می‌خواهند بازی‌های ویدئویی را بهتر و عمیق‌تر درک کنند، بسیار مفید خواهد بود. با مجموعه مقالات «جعبه ابزار بازی‌سازان» همراه باشید.

در دفترچه راهنمای بازی طومار کهن ۲: دگرفال (Elder Scrolls 2: Daggerfall)، بتسدا در پیغامی به بازیکنان توصیه کرده از استفاده از استراتژی «از سر گرفتن بازی از فایل ذخیره» (Replay the Save Game Strategy) پرهیز کنند. در این راهنما ذکر شده:

بیشتر بازیکنان از قابلیت ذخیره‌ی بازی برای پیشبرد بی‌نقص بازی استفاده می‌کنند. هرگاه که مرتکب اشتباهی شوند، بازی را از فایل ذخیره‌ی قبلی از سر می‌گیرند و دوباره راه رفته را طی می‌کنند تا دیگر مرتکب اشتباه قبلی نشوند.

پس از اتمام بازی، تجربه‌ی این بازیکنان شبیه به کلکسیونی بی‌انتها از خوش‌شانسی و انتخاب‌های بی‌نقص به نظر می‌رسد.

اما هدف از نقش‌آفرینی انجام یک بازی بی‌نقص و عاری از اشتباه نیست. هدف ساخت و پرداخت یک شخصیت و خلق یک داستان است. در واقع، بعضی از جالب‌ترین جنبه‌های بازی را تنها در صورتی تجربه می‌کنید که پس از اشتباه کردن به بازی ادامه دهید.

اگر شخصیت‌تان کشته شد، بازی را از آخرین فایل ذخیره ادامه دهید؛ مشکلی نیست. ولی اگر نگهبانان شما را حین جیب‌بری دستگیر کردند، اگر در انجام ماموریتی ناکام ماندید، یا اگر هر اتفاق ناخوشایندی برایتان افتاد، به بازی ادامه دهید.

شاید اتفاقی که در ادامه بیفتد، غافلگیرتان کند.

متن بالا بیانیه‌ای شرافتمندانه علیه حقه‌ی «عقب برگرداندن بازی» (Save Scumming) است. اگر در یک بازی مخفی‌کاری لو بروید، یا در یک بازی نقش‌آفرینی یکی از هم‌تیمی‌هایتان را از دست بدهید، یا در یک بازی متکی به شانس بدشانسی بیاورید و بعد به فایل ذخیره‌ی قدیمی برگردید تا مجبور نباشید با عواقب حادثه‌ی نامطلوبی که افتاده دست‌وپنجه نرم کنید، مرتکب این حقه شده‌اید.

پاک کردن اشتباهات‌تان یا شروع دوباره‌ی اتفاقی که نتیجه‌ی نامطلوب در پی داشته، بسیار وسوسه‌برانگیز به نظر می‌رسد، ولی همان‌طور که بتسدا می‌گوید، اگر این کار را انجام دهید،‌ داستان‌های شخصی‌ای را که پس از وقوع اشتباه تعریف می‌شوند از دست می‌دهید. از این داستان‌های شخصی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رفتن تا یک قدمی مرگ و سپس نجات دادن خود و رسیدن به پیروزی
• کشتن یک نگهبان چند ثانیه پیش از این‌که آژیر را به صدا دربیاورد
• انجام موفقیت‌آمیز یک ماموریت با توسل به زد و خورد، پس از این‌که نقشه‌یتان برای مخفی‌کاری نقش بر آب شد
• ادامه دادن به بازی با قلبی آکنده از اندوه به خاطر از دست دادن هم‌تیمی عزیزتان

ادامه دادن به بازی پس از اشتباه کردن ایده‌ی بسیار خوبی‌ست، اما در نهایت توصیه کردن آن در دفترچه راهنمای بازی بیهوده است. اگر می‌خواهید بازیکنان بازی‌تان را به نحوی خاص تجربه کنند، باید این تجربه را درون خود بازی نهادینه کنید.

به‌عنوان مثال، چگونه می‌توان بازیکن را ترغیب کرد که هرگاه در مخصمه‌ای گیر افتاد، بلافاصله بازی را Quick Load نکند؟ چگونه می‌توان او را تشویق کرد پس از اشتباه کردن، شکست خوردن و عقب افتادن به بازی ادامه دهد و بدین ترتیب، برخی از جالب‌ترین جنبه‌های بازی را تجربه کند؟

یک روش برای رسیدن به این هدف این است که برای اشتباه کردن و عقب افتادن عواقب بیش از حد سنگین و ناخوشایندی در نظر نگرفت. اگر بازیکن بابت هر اشتباه سخت مجازات شود، طبیعی‌ست که دلش بخواهد بازی را از فایل ذخیره‌ی قبلی از سر بگیرد. برای جلوگیری از این اتفاق، باید «طیف شکست» (Failure Spectrum) بسیار عریض در بازی تعیین کرد. «طیف شکست» عبارتی است که تام فرانسیس (Tom Francis)، سازنده‌ی در تیررس (Gunpoint) و رد فروسرخ (Heat Signature)، ابداع کرده است. این عبارت توصیف‌گر طیفی‌ست که یک سر آن «موفقیت بی‌نقص» و سر دیگر آن «شکست کامل» است.

ایکس‌کام (XCOM) را به‌عنوان مثال در نظر بگیرید. در این بازی می‌توانید بدون کشته شدن حتی یکی از اعضای تیم‌تان ماموریت را تمام کنید، اما ممکن است در انجام یکی از اهداف‌تان شکست بخورید و دوتا از اعضایتان زخمی شوند یا در بدترین حالت، همه‌ی اعضای تیم‌تان کشته شوند و شما هم دست خالی به مقر برگردید.

تقریباً همه‌ی بازی‌ها طیف شکست دارند، اما طیف شکست بعضی بازی‌ها سخاوتمندانه‌تر است. مثلاً تام از متال گیر سولید ۵، بازی دنیاباز مخفی‌کارانه به‌عنوان بازی‌ای که طیف شکست سخاوتمندانه دارد مثال می‌زند. در این بازی طیف شکست از مار خزنده‌ی مخفی‌کار تا مار مرده‌ی لو رفته متغیر است!

در این بازی وقتی نگهبانی شما را ببیند، بلافاصله تیراندازی را شروع نمی‌کند. صرفاً به شما نزدیک می‌شود تا بازرسی دقیق‌تری انجام دهد. اگر لو بروید، وارد حالت صحنه‌‌آهسته‌ای می‌شوید که در آن هدف‌گیری‌تان دقیق‌تر می‌شود. این حالت برای شما فرصتی فراهم می‌شود تا نگهبانی را که شما را دیده هدشات کنید. اگر در انجام این کار شکست بخورید، نگهبان مذکور مجبور می‌شود هم‌تیمی‌هایش را دستی صدا کند. در این حالت باز هم فرصتی فراهم می‌شود تا جلویش را بگیرید.

حتی اگر موفق نشوید از هیچ‌کدام از این فرصت‌ها استفاده کنید، اسنیک می‌تواند از مخصمه فرار کند و دوباره مخفی شود، یا این‌که مستقیماً با دشمنان درگیر شود، یا این‌که یک هلی‌کوپتر جنگی صدا کند و عبارت «espionage» در عنوان بازی‌های مجموعه را از معنا تهی کند!

در این بازی فقط در صورتی می‌میرید که همه‌ی این فرصت‌ها را به باد دهید.

بنابراین طیف شکست متال گیر سولید ۵ بسیار عریض است. بین «تمام کردن ماموریت بدون دیده شدن» و «مردن وسط میدان مبارزه» حالت‌های مختلفی وجود دارد.

برای همین در این بازی اگر اشتباهی مرتکب شدید، واقعاً لازم نیست که بازی را از آخرین فایل ذخیره ادامه دهید، بلکه این اشتباهات شما را در طیف شکست کمی به سمت پایین هل می‌دهند.

اما نکته‌ی مهم درباره‌ی طیف شکست این است که در بیشتر موارد، قطعیت ندارد و قابل برگشت است. اگر خوب بازی کنید، می‌توانید دوباره شرایط را به نفع خود تغییر دهید و در طیف شکست به جهت مثبت حرکت کنید.

فارکرای ۲ بازی‌ای است که این سیستم در آن به‌خوبی پیاده شده است. در این بازی هم طیف شکست سخاوتمندانه است، چون نوار سلامتی‌تان بزرگ است، تعداد سرنگ‌هایی که در اختیار دارید زیاد است، سیستم یار همراه (Buddy System) فرصتی فراهم می‌کند تا در صورت تمام شدن نوار سلامتی‌تان، باز هم بتوانید بازی را ادامه دهید.

در عین حال، در این بازی دائماً مانع و مشکل سر راه‌تان قرار داده می‌شود. مثلاً ممکن است تفنگ‌تان وسط زمین مبارزه گیر کند، یا وقتی در حال مخفی‌کاری در اردوگاه دشمن هستید، مالاریایتان عود کند یا در لحظه‌ای که در حال فرار از دست دشمنان هستید، ماشین‌تان خراب شود.

اما این مشکلات و موانع هدف مهمی دارند. کلینت هاکینگ (Clint Hocking)، طراح بازی، در سخنرانی‌اش در GDC 2009 توضیح داد که در ابتدا دلش می‌خواست محوریت اصلی فارکرای ۲ نیت‌محورانگی (Intentionality) باشد. نیت‌محورانگی از راه تقسیم کردن بازی به دو فاز اتفاق می‌افتد.

فاز اول، فاز نقشه ریختن است. در این فاز شما محوطه‌ی پیش رو را دیده‌بانی می‌کنید، دنبال آیتم‌های جالب‌توجه می‌گردید، الگوی حرکت نگهبان‌ها را حفظ می‌کنید و مسیر فرارتان را تعیین می‌کنید.

فاز دوم، فاز اجرای نقشه است.

اما طبق گفته‌ی سازندگان بازی آن‌ها نمی‌خواستند نقشه‌ی شما مو به مو اجرا شود یا کاملاً شکست بخورد. آن‌ها می‌خواستند در حال اجرای نقشه با موانع و مشکلاتی مواجه شوید که شما را مجبور کنند دوباره از روی ناچاری به فاز نقشه ریختن برگردید. کلینت این گیم‌پلی را «بداهه» (Improvisitioal) توصیف می‌کند.

پایه‌ی گیم‌پلی بداهه جابجایی دائم بین فاز نقشه ریختن و اجرای نقشه در یک پلی‌تروی (Playthrough) واحد است. یکی از مزیت‌های مجبور کردن بازیکنان به ادامه‌ی بازی پس از اشتباه کردن و بدشانسی آوردن نیز همین است. چون سختی کشیدن و توی دردسر افتادن باعث می‌شود که اهداف‌تان را به شکلی هیجان‌انگیز و پویا تغییر دهید تا به پیروزی دست پیدا کنید.

مثلاً در یک بازی شوتر اگر آسیب زیادی دریافت کنید، مجبور می‌شوید تمرکزتان را از تیراندازی به سمت سنگر گرفتن، پیدا کردن بسته‌های سلامتی یا حتی ساختن یک بسته‌ی سلامتی معطوف کنید.

در یک بازی مخفی‌کاری، اگر دشمن شما را ببیند، مجبور می‌شوید فرار کنید و سعی کنید دوباره مخفی شوید، یا کلاً بی‌خیال مخفی‌کاری شوید و مستقیماً با دشمنان درگیر شوید.

گیم‌پلی بداهه فقط در صورتی کار می‌کند که بازیکنان به محض این‌که از مسیر دلخواه‌شان منحرف شدند، بازی را از فایل ذخیره‌ی قبلی ادامه ندهند. برای این‌که احتمال وقوع چنین اتفاقی کاهش یابد، کلینت برای موانع و مشکلات سه ویژگی تعیین کرد:

• کوچک و جزئی
• پیش‌بینی‌ناپذیر
• خنثی‌پذیر (یعنی اگر خوب بازی کنید، اثرات منفی‌شان خنثی می‌شود)

اتفاقاتی چون عود کردن مالاریا و گیر کردن اسلحه ممکن است نقشه‌یتان را خراب کنند،‌ اما در حدی جدی نیستند که بخواهید به خاطرشان بازی را از فایل ذخیره‌ی قبلی ادامه دهید. این مشکلات به قدری آسان هستند که بشود اثرات منفی‌شان را خنثی کرد و اغلب لحظه‌ی وقوع‌شان کاملاً غیرقابل‌پیش‌بینی است. کلینت می‌گوید:

به خاطر کوچک بودن ضرر و زیان واردشده و پیش‌بینی‌ناپذیری آن است که بازیکنان تلاش نمی‌کنند برای فرار از آن بازی را از فایل ذخیره‌ی قبلی ادامه دهند.

نکته‌ی مهم اینجاست که اگر بازیکن برای بازی بی‌نقص پاداش بگیرد یا به خاطر اشتباه کردن مجازات شود، این سیستم به هم می‌ریزد. اگر بابت دیده نشدن توسط دشمن‌ها آچیومنت‌ها و درجه‌بندی‌های بی‌معنی در نظر گرفته شود مشکلی نیست. این پاداش‌های بلندپروازانه مخصوص بازیکنان حرفه‌ای هستند و فقط همین بازیکنان هم دنبال‌شان می‌روند. اما اگر با ارتکاب یک اشتباه بقیه‌ی بازی به طور ناجوانمردانه‌ای سخت شود، طبیعی‌ست که بازیکن بخواهد به فایل ذخیره‌ی قبلی‌اش برگردد.

در ایکس‌کام در صورتی که اعضای کارکشته‌یتان را از دست دهید، مبجور می‌شوید اعضای ضعیف و تازه‌کار استخدام کنید. با اعضای تازه‌کار، شانس موفقیت در ماموریت‌های آتی کاهش می‌یابد و حلقه‌ی بازخورد (Feedback Loop) مثبتی ایجاد می‌شود که احتمال مردن و شکست را برای شما به طور تصاعدی بیشتر می‌کند. به خاطر همین است که بسیاری از بازیکنان برای این‌که اعضای تیم موردعلاقه‌یشان را از دست ندهند به حقه‌ی «عقب برگرداندن بازی» روی می‌آورند. چون مجازات از دست دادنشان زیادی سنگین است.

راه دیگر این است که شکست خوردن را به اندازه‌ی پیروز شدن جالب کرد. مثلاً در سری بازی‌های سایه‌ی موردور (Shadow of Mordor) اگر یک کاپیتان ارک شما را شکست دهد، شما را به خاطر می‌سپرد و اگر بعداً دوباره به پست هم بخورید، به سابقه‌ای که با هم داشتید اشاره می‌کند.

بنابراین اگر پیشبرد بی‌نقص بازی مزیت تاکتیکی نداشته باشد و اشتباه کردن نتایج جالب و منحصربفردی به دنبال داشته باشد،‌ بازیکنان با اشتباه‌شان کنار خواهند آمد و اجازه خواهند داد بازی ادامه پیدا کند.

البته ساده‌ترین راه‌حل برای این مسئله این است که به بازیکن اجازه نداد از فایل ذخیره‌ی قبلی بازی را ادامه دهد. در تاریک‌ترین سیاهچاله (Darkest Dungeon)، فایل ذخیره‌ی شما دائماً به‌روز می‌شود و برای همین هر اشتباهی بلافاصله با جوهر ثبت می‌شود.

اعضای رد هوک (Red Hook)، استودیوی سازنده، این کار را به دو دلیل انجام دادند:

۱. آن‌ها می‌خواستند بازیکنان بار تصمیمات اشتباه و تاس‌ریزی‌های افتضاح را به دوش بکشند. وقوع اتفاقات ضدحال و ناخوشایند بن‌مایه‌ی این بازی است و شما هم باید با این مسئله کنار بیایید.

۲. آن‌ها می‌خواستند بازیکن همیشه دغدغه‌ی ریسک کردن یا نکردن داشته باشد. اگر بازیکن بتواند هروقت دلش خواست بازی را از فایل ذخیره‌ی پیشین از سر بگیرد، فکر کردن درباره‌ی ارزش ریسک هیچ‌وقت برایش «دغدغه» نمی‌شود.

تایلر سیگمن (Tyler Sigman)، طراح بازی تاریک‌ترین سیاهچاله،‌ در سخنرانی‌ای در GDC 2016 گفت:

ما می‌خواستیم اتفاقاتی که در بازی می‌افتند تاثیر دائمی داشته باشند. ما می‌خواهیم شمای بازیکن در همه حال از خودتان بپرسید: «ارزششو داره برای غنیمت بیشتر یکم برم جلوتر؟ دوتا از شخصیت‌هام زخمی‌ان و یکی‌شونم داره می‌میره. با این شخصیت‌ها می‌تونم ماموریت رو تموم کنم؟»‌ برای این‌که بتوانیم به هدف‌مان برسیم، لازم بود که یک سیستم ذخیره‌سازی اعصاب‌خردکن در بازی پیاده کنیم که اگر بخواهم صادق باشم، یک‌جورهایی نامردی‌ست.

این سیستم در بازی‌های زیادی پیاده می‌شود. مثلاً در بازی بقاجویانه‌ی شب دراز (The Long Dark) به محض این‌که اتفاقی بد بیفتد (مثلاً حمله‌ی گرگ‌ها یا آسیب دیدن)، بازی فایل ذخیره‌ی شما را به‌روز می‌کند، برای همین مجبورید هر اتفاقی که برایتان بیفتد بازی را ادامه دهید.

این سیستم در بازی‌های کنسولی نیز رایج‌تر است. چون در این بازی‌ها قابلیت Quick Save چندان رایج نیست و باید از چک‌پوینت و سیو پوینت استفاده کنید.

البته این بدین معنا نیست که وقتی بازیکن به استراحت احتیاج دارد، نتواند به‌راحتی بازی را ذخیره کند و به زندگی‌اش برسد. در دارک سولز تنها راه برای ذخیره‌ی دائمی بازی استفاده از بان‌فایر (Bonfire) است. ولی در هر لحظه می‌توان از بازی خارج شد و دفعه‌ی بعد که وارد بازی شوید، می‌توانید از همان نقطه بازی را ادامه دهید. اما به محض ورود به بازی این فایل ذخیره پاک می‌شود، بنابراین اگر اشتباهی مرتکب شدید، نمی‌توانید از آن استفاده کنید و همچنان باید به فایل ذخیره‌ی بان‌فایر تکیه کنید.

همان‌طور که می‌بینید، راه‌های زیادی وجود دارد تا بازیکن را ترغیب کرد پس از هر اشتباه به فایل ذخیره‌ی قبلی‌اش برنگردد.

• گاهی اشتباه کردن باعث می‌شود که در لحظه نقشه‌یتان را تغییر دهید یا برای مدتی رویکردی متفاوت به بازی اتخاذ کنید.
• گاهی از دل اشتباهات و بدشانسی‌هایتان داستان و تجربه‌ی هیجان‌انگیزی بیرون می‌آید.
• سبک بازی پرریسک در صورتی معنا پیدا می‌کند که نتوانید اثرات اشتباهات‌تان را خنثی کنید.

اما در نهایت این مسئله چیزی نیست که پیروی کردن یا نکردن از آن به عهده‌ی بازیکن گذاشته شود. قبلاً در مقاله‌ی «بازیسازان چگونه از بازیکن‌ها در برابر خودشان محافظت می‌کنند» از سورن جانسون (Soren Johnson)، طراح تمدن ۴ (Civilzation IV) نقل‌قولی آوردم: ««اگر به بازیکنان فرصت داده شود، آن‌ها کارآمد بودن را به لذت بردن ترجیح خواهند داد.» این نقل‌قول برای موضوع این مقاله هم صادق است.

برای همین اگر هدف بازیساز این است که بازیکن را مجبور کند پس از اشتباه کردن و بدشانسی آوردن به بازی ادامه دهد، باید این گزینه‌ها را مدنظر داشته باشند:

• سیستم ذخیره‌ی بازی را محدود کنند تا حقه‌ی «عقب برگرداندن بازی» ممکن نباشد
• موانع و مشکلاتی قابل‌مدیریت و قابل‌تحمل سر راه بازیکن قرار دهند
• برای بازی بی‌نقص پاداشی در نظر نگیرند
• عواقب جالب و منصحربفردی برای شکست خوردن در نظر بگیرند

فقط در این حالت است که بازیکن «پس از اشتباه کردن به بازی ادامه خواهد داد و از اتفاقی که در ادامه خواهد افتاد، غافلگیر خواهد شد.»

منبع: مارک براون – یوتیوب

انتشار یافته در:

مجله‌ی انیترنتی دیجی‌کالا